Màn 'mèo vờn chuột' giữa tàu Philippines và hải cảnh Trung Quốc

Tàu hải cảnh Trung Quốc bám đuổi tàu cảnh sát biển Philippines suốt nhiều giờ gần bãi cạn Scaborough, áp sát nguy hiểm và phun vòi rồng thị uy.

Đoàn phóng viên quốc tế ngày 30/4 có mặt trên tàu tuần tra BRP Bagacay của cảnh sát biển Philippines (PCG) để tham gia nhiệm vụ hộ tống tàu BRP Bankaw thuộc Cục Ngư nghiệp và Nguồn lợi Thủy sản Philippines (BFAR) để tiếp tế hàng hóa cho ngư dân nước này gần bãi cạn Scarborough trên Biển Đông.

Trong hành trình này, họ đã chứng kiến cuộc rượt đuổi và đối đầu căng thẳng kéo dài nhiều giờ giữa tàu công vụ Philippines và đội tàu hải cảnh Trung Quốc.

Nicola Smith, phóng viên Telegraph có mặt trên tàu BRP Bagacay, cho biết cuộc rượt đuổi "như mèo vờn chuột" bắt đầu vào 5h ngày 30/4, khi mặt trời vừa lên. Đội tàu hải cảnh Trung Quốc cùng các tàu dân quân biển bám đuôi hai tàu công vụ Philippines trong khoảng ba tiếng, rồi bắt đầu gia tăng áp lực khi họ cách bãi cạn Scarborough khoảng 24 hải lý (hơn 44 km).

Smith cho hay đội hình tàu Trung Quốc áp đảo hoàn toàn về số lượng, khi hai tàu Philippines "bị truy đuổi bởi ít nhất 5 tàu", trong khi một chiến hạm hải quân Trung Quốc di chuyển song song để theo dõi từ xa. Phóng viên Jonathan Head của BBC cho biết có thời điểm Trung Quốc điều động 10 tàu thuộc lực lượng hải cảnh và dân quân biển bám đuổi.

Phát ngôn viên PCG Jay Tarriela hôm 30/4 khẳng định có ít nhất 4 tàu hải cảnh Trung Quốc và 6 tàu dân quân biển tham gia cuộc truy đuổi tàu Philippines gần bãi cạn Scarborough.

"Mục tiêu của các tàu Trung Quốc rõ ràng là chặn đường và cô lập hai tàu Philippines. Họ liên tục di chuyển nguy hiểm và mang tính đe dọa, nhằm ép tàu đối phương phải trở về đất liền", Smith bình luận.

Vào thời điểm đoàn tàu Philippines còn cách bãi cạn Scarborough hơn 44 km, tàu hải cảnh Trung Quốc mang số hiệu 21558 đột ngột tăng tốc tiếp cận. Khi khoảng cách còn khoảng 20-30 m, hai tàu Philippines giảm tốc độ và bố trí phao xốp ở mạn tàu nhằm giảm thiểu nguy cơ va chạm. Thủy thủ cả hai phía thăm dò nhau và dùng camera ghi hình đối phương.

"Chúng tôi thấy tàu Trung Quốc với kích thước to hơn càng lúc càng gần, đến mức chúng tôi có thể nhìn thấy rõ mặt thủy thủ Trung Quốc", Head kể lại khoảnh khắc chiếc 21558 áp sát tàu BRP Bagacay. "Tàu Trung Quốc đột ngột bẻ lái hướng về mũi tàu của chúng tôi, buộc thuyền trưởng Philippine giảm tốc khẩn cấp, khi hai tàu cách nhau chưa đến 5 m".

Thoát khỏi pha di chuyển cắt mặt, chiếc BRP Bagacay tăng tốc nhằm thu hút tàu Trung Quốc và giảm áp lực cho tàu BRP Bankaw. Thuyền trưởng Philippines liên tục gọi vô tuyến với hải cảnh Trung Quốc, yêu cầu họ tránh xa và lặp lại tuyên bố chủ quyền của Philippines đối với bãi cạn Scarborough.

Khi chiếc BRP Bagacay còn cách lối vào phía nam bãi cạn khoảng 600-900 m, họ phát hiện Trung Quốc đã thiết lập 380 m dây phao màu trắng nằm lập lờ trên mặt nước. Khi thủy thủ Philippines sử dụng drone để đánh giá tình hình thực địa, hai tàu hải cảnh Trung Quốc 5303 và 3105 đuổi kịp, bao vây tàu Bagacay và phun vòi rồng từ cả hai phía.

"Tôi đứng trên boong tàu cảnh sát biển Philippines vào thời điểm tàu Trung Quốc xịt vòi rồng. Ban đầu họ bắn luồng nước lên không trung, nhưng chỉ vài giây sau là nhắm thẳng vào tàu chúng tôi, tập trung vào khu vực đuôi tàu", Smith kể lại.

"Xung quanh chìm vào hỗn loạn. Thủy thủ Philippines nằm rạp xuống ẩn nấp, hét mệnh lệnh cho nhau. Nhóm nhà báo chúng tôi nấp vào một lối đi hẹp, nước phun bủa vây tứ phía. Thiết bị tác nghiệp được kéo vào hành lang có mái che bằng thép. Tàu Trung Quốc vờn chúng tôi khoảng 5 phút, phun vòi rồng liên tục. Tiếng nước dội vào thành tàu và tiếng hét hoảng loạn của thủy thủ lấn át mọi âm thanh", Smith cho biết.

Tàu hải cảnh Trung Quốc mang số hiệu 21558 tăng tốc, áp sát tàu BRP Bagacay của cảnh sát biển Philippines vào ngày 30/4. Ảnh chụp màn hình/Youtube Telegraph

Phóng viên Head cho hay tàu BRP Bagacay bị hư hại ở đuôi tàu và một đoạn lan can mạn tàu.

Sau khoảng nửa tiếng, BRP Bagacay buộc phải quay đầu, di chuyển khỏi bãi cạn Scarborough đến hỗ trợ chiếc BRP Bankaw cách đó 20 km. Tàu chở hàng tiếp tế ngư dân chịu thiệt hại nặng hơn sau khi hứng chịu ít nhất 10 luồng xịt trực diện của vòi rồng Trung Quốc, khiến nó hỏng radar và bị ngập một phần khoang tàu do va chạm.

Sau khi tàu cảnh sát biển Philippines rời xa bãi cạn, các tàu Trung Quốc giữ khoảng cách và trở về trạng thái giám sát. Hàng chục thuyền cá Philippines khi đó mới có thể tiếp cận chiếc BRP Bankaw để nhận nhu yếu phẩm và nhiên liệu.

Cảnh sát biển Philippines ngày 30/4 lên án lực lượng Trung Quốc cản trở hoạt động "tuần ra hợp pháp" và "tiếp tế lương thực cùng nhiên liệu" cho ngư dân trên Biển Đông. Manila đánh giá chuyến tuần tra đã đạt được mục tiêu "công khai bằng chứng hải cảnh Trung Quốc dùng vòi rồng quấy nhiễu tàu Philippines".

"Cảnh sát biển không sợ hãi và đã kiên quyết triển khai hoạt động hợp pháp hỗ trợ ngư dân Philippines, đảm bảo an toàn cho họ", giới chức Philippines ca ngợi thủy thủ đoàn trên hai chiếc BRP Bankaw và BRP Bagacay.

Hai tàu hải cảnh Trung Quốc số hiệu 5303 và 3105 áp sát, phun vòi rồng vào chiếc BRP Bagacay. Ảnh chụp màn hình/PCG

Hải cảnh Trung Quốc cho biết họ đã "xua đuổi" một tàu cảnh sát biển và một tàu khác của Philippines ở vùng biển gần bãi cạn Scarborough. Lực lượng này không nêu cụ thể diễn biến cuộc chạm trán.

Bộ Ngoại giao Philippines ngày 2/5 triệu đại diện cơ quan ngoại giao Trung Quốc ở Manila để phản đối việc sử dụng vòi rồng với tàu công vụ Philippines trên Biển Đông, mô tả đây là "hành động quấy rối và nguy hiểm". Đây là lần phản đối thứ 20 của Philippines với Trung Quốc trong năm nay.

Bãi cạn Scarborough là rạn san hô vòng nằm cách đảo chính Luzon của Philippines khoảng 240 km và cách bờ biển đông nam Trung Quốc gần 900 km. Philippines và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền với Scarborough, nhưng Bắc Kinh kiểm soát bãi cạn này từ năm 2012.

Philippines tuyên bố sẽ giành lại quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough từ tay Trung Quốc và đang xây dựng chiến lược để thực hiện. Các vụ chạm trán liên tục thời gian qua giữa lực lượng chấp pháp biển hai nước đang khiến khu vực và quốc tế lo ngại căng thẳng leo thang mất kiểm soát và dẫn đến hậu quả nguy hiểm.

Vị trí bãi cạn Scarborough trên Biển Đông. Đồ họa: CSIS

Thanh Danh (Theo Telegraph, BBC)