Lý giải nguyên nhân chiều cao người Việt đứng gần cuối 'bảng xếp hạng'

Trẻ em Việt Nam ít có thời gian vận động thể lực, vì thế chiều cao cũng bị ảnh hưởng. Ảnh: Thùy Linh

Quỹ thời gian của trẻ em dành cho hoạt động thể chất rất ít, ảnh hưởng tăng chiều cao

Theo số liệu mới nhất trong Tổng điều tra toàn quốc năm 2020 cho thấychiều caotrung bình của thanh niên Việt Nam đạt 168,1cm với nam giới, và nữ đạt 156,2cm. Chiều cao của người Việt Nam đang đứng thứ 153 trên tổng số 201 quốc gia/vùng lãnh thổ trên toàn thế giới.

Tiến sĩ Trần Đăng Khoa, Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ-Trẻ em, Bộ Y tế - cho rằng: "Tỉ lệ tăng chiều cao của người Việt trong 20 năm so với quốc gia ở châu Á như Nhật Bản vẫn chưa đạt như mong muốn.

Điều này cần một quá trình lâu dài. Để cải thiện chiều cao cần phải đảm bảo các yếu tố như dinh dưỡng, bổ sung vi chất, liên quan đến gene…".

Nhận định về chiều cao của người Việt qua những số liệu mới đây, Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho hay: So với kết quả của 10 năm trước, nam thanh niên cao trung bình 164,4cm, tăng 3,7cm. Năm 2010, nữ thanh niên chỉ cao trung bình 153,6cm thì sau 10 năm, chiều cao này đã tăng thêm 2,6cm.

Chiều cao trẻ em thành phố cao hơn 2cm so với trẻ em nông thôn, đặc biệt là vùng nông thôn nghèo, vùng hay xảy ra thiên tai và miền núi.

"Chiều cao người Việt sinh từ năm 2000 trở lại đây tốt hơn giai đoạn trước, tốc độ cao nhanh gần gấp đôi thập niên trước"- ông nói.

Với kết quả này, mức tăng chiều cao của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn 1990-2020 tương đương thời kỳ vàng của Nhật Bản về tăng chiều cao hằng năm trong giai đoạn 1955-1995.

Chia sẻ về lý do vì sao thể lực và chiều cao của người Việt vẫn còn hạn chế, Tiến sĩ Trương Hồng Sơn cho rằng: Thể lực của người Việt còn kém, bắt nguồn từ việc vận động ít, tập thể dục chưa thành thói quen.

Phần lớn thời gian của trẻ em Việt hiện nay đều gói gọn trong việc đến trường, đi học thêm, về nhà nghỉ ngơi. Quỹ thời gian của trẻ em dành cho hoạt động thể chất rất ít, thậm chí không có.

Bên cạnh đó, kiến thức tăng chiều cao, nhận thức tầm quan trọng ngoại hình trước đây gần như chưa có. Phải đến khoảng thời gian gần đây, người Việt mới nhận ra tầm quan trọng của ngoại hình cũng như tìm hiểu về những kiến thức tăng chiều cao.

"Chúng ta cần nhận thức rõ là tăng trưởng chiều cao không chỉ là việc có vóc dáng đẹp hơn, mà chiều cao tốt sẽ giúp giảm nguy cơ thừa cân béo phì khi trưởng thành, vì vậy giảm nguy cơ các bệnh mãn tính không lây như tim mạch, tiểu đường... trong tương lai" - TS Trương Hồng Sơn nói.

Làm sao để thu hẹp khoảng cáchchiều cao với các nước cao hàng đầu châu Á?

Theo chuyên gia, để thu hẹp khoảng cách chiều cao với những nước cao hàng đầu châu Á (như Hàn Quốc), chúng ta cần duy trì được mức tăng trưởng trong các thập kỷ tới.

Theo TS Trương Hồng Sơn, yếu tố đầu tiên quyết định chiều cao của trẻ là di truyền. Thế nhưng, yếu tố di truyền lại chỉ quyết định khoảng 23% trong khi đó yếu tố dinh dưỡng đóng góp đến 32%.

"Chiều cao của bố mẹ sẽ quy định một khoảng chiều cao cho con nhưng việc tối đa chiều cao cho con (trong khoảng gene) lại phụ thuộc chính vào dinh dưỡng. Ngoài ra, chế độ vận động, thể dục thể thao, giấc ngủ, môi trường, bệnh lý cũng đóng góp những vai trò nhất định"- TS Sơn nói.

Mỗi năm với hơn 1,5 triệu trẻ em ra đời, các bậc cha mẹ luôn cần được các hỗ trợ về giáo dục truyền thông dinh dưỡng, sức khoẻ và các can thiệp bổ sung vi chất, chăm sóc dinh dưỡng khi trẻ bệnh...

Để thay đổi được chiều cao của trẻ theo hướng tích cực, vai trò của gia đình là quan trọng nhất. Bên cạnh đó, việc đầu tư nguồn lực của Chính phủ cho các chương trình can thiệp dinh dưỡng cho đối tượng phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 5 tuổi, trẻ em tuổi học đường đóng một vai trò lớn.

"Chúng ta cần tránh việc khi thấy đã có chút thành tựu thì cắt giảm các chương trình chăm sóc sức khỏe này vì các can thiệp cần mang tính liên tục."- TS Sơn nói.

Viện Y học ứng dụng Việt Nam đưa ra các khuyến cáo bài tập theo phương án 5+2 bao gồm 5 ngày thể dục (30 phút/ngày) và 2 ngày thể thao (60 phút/ngày) trong tuần với các môn thể dục, thể thao ngoài trời và đồng đội nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất.