Lộ vai trò của tập đoàn đánh thuê Wagner ở Sudan

Theo Đài Al Jazeera, tập đoàn đánh thuê Wagner bị cáo buộc lấy tài nguyên vàng của Sudan để tài trợ cho các hoạt động của họ ở Ukraine.

Ông Yevgeny Prigozhin, chủ tập đoàn Wagner - Ảnh: AP

Sau khi các trận chiến nổ ra ở Sudan giữa quân đội và Lực lượng bán quân sự hỗ trợ nhanh (RSF), các câu hỏi đã đặt ra về sự tham gia của Tập đoàn đánh thuê Wagner tại đất nước này.

Hiện diện ở Sudan

Wagner là một công ty quân sự tư nhân do nhà tài phiệt Nga Yevgeny Prigozhin làm chủ sở hữu, đã hoạt động ở Sudan trong nhiều năm.

Tập đoàn đánh thuê này bắt đầu hoạt động ở Sudan dưới thời cầm quyền của cựu Tổng thống Omar al-Bashir, người sau này bị buộc phải từ bỏ quyền lực vào năm 2019 do các cuộc biểu tình quy mô lớn chống lại ông.

Theo Đài Al Jazeera, để đổi lấy sự bảo trợ của Mátxcơva, ông al-Bashir đã tới Nga năm 2017 gặp Tổng thống Vladimir Putin. Đổi lại Sudan đóng vai trò là “cửa ngõ vào châu Phi” của Nga.

Một thời gian ngắn sau, Meroe Gold - một công ty khai thác vàng mới thuộc sở hữu của công ty M Invest của Nga - bắt đầu đưa các chuyên gia Nga đến Sudan, quốc gia sản xuất vàng lớn thứ 3 của châu Phi.

Vào năm 2020, Bộ Tài chính Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã xử phạt M Invest và Meroe Gold. Mỹ và EU tuyên bố các cuộc điều tra của họ đã tiết lộ rằng M Invest là vỏ bọc cho Tập đoàn đánh thuê Wagner.

Ông Samuel Ramadi, tác giả cuốn sách "Russia in Africa", nói với Hãng tin Al Jazeera rằng sau khi ông al-Bashir bị phế truất quyền lực, ông Prigozhin - chủ của tập đoàn Wagner - đã cố gắng liên kết với chỉ huy quân đội Abdel Fattah al-Burhan.

Một báo cáo của đài CNN từ tháng 7-2022 trích dẫn các nguồn chính thức của Sudan và dữ liệu chuyến bay, cho biết một máy bay quân sự buôn lậu vàng đã bay ít nhất 16 chuyến từ Sudan đến Latakia, một thành phố cảng của Syria, để giúp tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine của Nga. Latakia là nơi Nga có căn cứ quân sự.

Nga cũng chuẩn bị ký một thỏa thuận với Sudan để xây dựng một căn cứ quân sự ở Port Sudan trên Biển Đỏ. Đổi lại, Nga sẽ gửi vũ khí và thiết bị quân sự tới Sudan.

Wagner và RSF

Wagner gần đây đã thiết lập mối quan hệ với Lực lượng bán quân sự hỗ trợ nhanh (RSF) và Tướng chỉ huy Mohamed Hamdan Dagalo.

Ông Ramadi cho biết mối quan hệ “chủ yếu nhằm mục đích tạo ra một tuyến đường buôn lậu vàng từ Sudan đến Dubai và sau đó đến Nga, để họ có thể tài trợ cho các hoạt động của Tập đoàn Wagner bên trong Ukraine”.

Ngày 25-2-2022, một ngày sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine, Tướng Dagalo của RSF đã bay tới Matxcơva, mở ra một giai đoạn mới trong mối quan hệ của RSF với Tập đoàn Wagner.

Hiện chưa rõ Tập đoàn Wagner có tham gia vào cuộc chiến hiện tại ở Sudan hay không.

Ông Ashok Swain, người đứng đầu Phòng Nghiên cứu Hòa bình và Xung đột tại Đại học Uppsala ở Thụy Điển, cho biết ông tin rằng Tập đoàn Wagner “rất có khả năng tham gia vào cuộc chiến hiện tại (ở Sudan) để duy trì sự hiện diện tại quốc gia này và bảo vệ các lợi ích kinh doanh khổng lồ của mình”.

Mỹ gần đây đã gây áp lực lên giới chức của Sudan để loại bỏ nhóm lính đánh thuê khỏi quốc gia bắc Phi này.