Lãnh đạo Venezuela, Guyana trao đổi quà sau căng thẳng lãnh thổ

Tổng thống Venezuela và Tổng thống Guyana tặng quà cho nhau, trong nỗ lực làm ấm quan hệ sau căng thẳng về tranh chấp lãnh thổ.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro ngày 1/3 gặp người đồng cấp Guyana Irfaan Ali tại quốc đảo Saint Vincent và Grenadines khi cùng tham dự hội nghị thượng đỉnh của Cộng đồng Các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC).

Ông Ali tặng cho ông Maduro một chai rượu rum và một chiếc huân chương của Guyana, trong khi Tổng thống Venezuela tặng cho người đồng cấp một hộp quà chứa các sản phẩm do Caracas sản xuất. "Hòa bình và yêu thương", ông Maduro nói với ông Ali bằng tiếng Anh.

Cuộc gặp lần này được đánh giá là thoải mái hơn nhiều so với khi hai Tổng thống gặp nhau tháng 12/2023, cũng tại Saint Vincent và Grenadines, nhằm thảo luận để giải quyết tranh chấp về vùng lãnh thổ Essequibo.

Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh của CELAC hôm 1/3, Tổng thống Ali khẳng định Guyana muốn duy trì hòa bình với Venezuela.

"Chúng tôi muốn hòa bình, thịnh vượng với các nước láng giềng và tất cả các quốc gia trong khu vực", ông Ali tuyên bố. "Tôi sẵn sàng thảo luận với Tổng thống Maduro về bất kỳ khía cạnh nào có thể góp phần tăng cường quan hệ giữa hai nước".

Ông Maduro và ông Ali trao đổi quà tại Saint Vincent và Grenadine ngày 1/3. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Venezuela

Tranh chấp lãnh thổ ở Essequibo bắt nguồn từ thời thuộc địa. Năm 1811, khi Venezuela tuyên bố độc lập, họ tin rằng khu vực này là một phần lãnh thổ của mình. Bất chấp những tuyên bố đó, Anh, quốc gia chiếm đóng vùng lãnh thổ là Guyana ngày nay, đã đặt khu vực này dưới quyền cai trị của mình.

Tranh chấp tiếp tục nóng lên vào năm 1966 khi Guyana giành độc lập. Thỏa thuận Geneva do Anh, Venezuela và Guiana thuộc Anh ký vốn kêu gọi các bên tìm giải pháp hòa bình cho tranh chấp thông qua đối thoại, nhưng Guyana muốn giải quyết qua Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).

Căng thẳng tăng cao sau khi chính phủ Venezuela ngày 3/12/2023 công bố kết quả trưng cầu dân ý cho thấy 95% cử tri ủng hộ vùng đất tranh chấp Esequibo thuộc về Venezuela.

Hai ngày sau, Tổng thống Venezuela trình quốc hội dự luật lập bang "Guyana Esequiba" ở vùng Essequibo và yêu cầu giới chức Venezuela cấp phép khai thác dầu, khí đốt và khoáng sản tại khu vực này "ngay lập tức".

Căng thẳng hạ nhiệt sau khi ông Maduro gặp ông Ali ngày 14/12 cùng năm và ra tuyên bố chung cam kết không sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp tại khu vực Essequibo.

Tuy nhiên, tình hình lại nóng lên vào đầu năm nay khi tàu chiến Anh xuất hiện ở vùng biển của Guyana. Venezuela sau đó đáp trả bằng cách huy động hơn 5.600 binh sĩ tiến hành các cuộc tập trận gần khu vực Essequibo. Tổng thống Ali cho biết các cuộc tập trận này không liên quan tới tranh cãi giữa hai nước, đồng thời lên án hành động "xâm nhập không gian lãnh thổ của Guyana", song không nói chi tiết.

Vị trí vùng Esequibo. Đồ họa: AFP

Phạm Giang (Theo AFP)