Kỳ thi định đoạt cuộc đời

Những đòi hỏi khắt khe

Kỳ thi đại học của Hàn Quốc, thường gọi là Suneung, được coi là một trong những kỳ thi khó nhất trên thế giới. Trong gần 30 năm qua, mức độ khó của Suneung thay đổi theo từng năm. Kỳ thi kéo dài 9 tiếng diễn ra vào tháng 11 sẽ kiểm tra học sinh trong các lĩnh vực tiếng Hàn, toán, tiếng Anh, lịch sử Hàn Quốc, ngoại ngữ thứ hai hoặc chữ Hán và các môn học “khám phá” như nghiên cứu xã hội, khoa học hoặc học nghề.

Theo The Korea Herald, Suneung cũng kiểm tra thí sinh về loạt khái niệm. Ví dụ, phần toán đào sâu vào các phương trình phức tạp và yêu cầu thí sinh giải đáp những câu hỏi mà không cần máy tính trong khi các bài thi Tú tài Quốc tế (IB) và thi Xếp lớp Nâng cao (Advanced Placement exams) được quốc tế công nhận cho phép thí sinh sử dụng máy tính.

Đề thi ngôn ngữ của Suneung cũng đòi hỏi khắt khe. Những đoạn đọc phức tạp với từ vựng và cụm từ lạ xuất hiện trong phần tiếng Hàn và tiếng Anh - nhiều đoạn trong số đó cực kỳ phức tạp nhưng lại đòi hỏi tư duy trừu tượng và các kỹ thuật giải quyết vấn đề nhanh. Đặc biệt, những câu hỏi về ngôn ngữ bị chỉ trích vì kiểm tra thí sinh dựa trên mức độ chăm ghi nhớ từ điển thay vì đánh giá mức độ hiểu vấn đề của thí sinh. Các câu hỏi tiếng Anh nổi tiếng khó tới mức khiến ngay cả những người nói tiếng Anh bản ngữ cũng phải bối rối.

Câu hỏi "sát thủ" về mặt kỹ thuật chỉ xuất hiện trong môn toán và tiếng Hàn. Đây thường là những câu hỏi "ăn" điểm nhất và đòi hỏi kiến thức nền quá cao. Đúng như tên gọi, câu hỏi "sát thủ" thường có tỉ lệ trả lời đúng thấp, thường là từ 5 - 10%. Những câu hỏi này được đưa vào đề thi nhằm phân biệt trình độ học vấn của thí sinh vào loại hàng đầu và xếp hạng để thí sinh nộp đơn vào các trường đại học.

Trong số 447.669 thí sinh dự thi Suneung trên toàn quốc năm ngoái, chỉ có 3 người đạt điểm tuyệt đối. Có những năm, trong kỳ thi đại học ở Hàn Quốc không thí sinh nào đạt điểm tuyệt đối, như từ 2002 - 2007 và 2010 - 2011. Năm 2012 và 2014 chứng kiến nhiều thí sinh đạt điểm tuyệt đối nhất, lần lượt là 30 và 33 thí sinh.

Để so sánh, khoảng 7/10.000, tức 0,07% thí sinh tham gia kỳ thi SAT tương đương tại Mỹ đạt điểm tuyệt đối. Tại Hàn Quốc, con số này trong kỳ thi Suneung năm 2022 là 0,00067%. Điều đó có nghĩa là mức độ đạt điểm hoàn hảo trong kỳ thi SAT nhiều hơn 100 lần so với Suneung.

Một học sinh trung học họ Kwon chia sẻ với Korea Herald rằng, Suneung đòi hỏi khả năng nhận thức cao. “Kỳ thi Suneung mang tính thử thách vì kiểm tra thí sinh xem có thể suy nghĩ và áp dụng các lí thuyết đến đâu. Đặc biệt, các câu hỏi "sát thủ" yêu cầu thí sinh giải đáp các câu hỏi dựa trên một điều kiện đã cho. Vì vậy, thí sinh phải thể hiện kỹ năng xuất sắc trong khi làm bài thi" - Kwon nói.

“Suneung là bài thi năng lực học thuật của trường đại học, nghĩa là nó nhằm xem liệu một học sinh có thể giải quyết loạt vấn đề nhất định hay không, đó là lí do đề thi không dựa trên những gì học sinh được dạy ở trường" - Park Nam-gi, giáo sư Đại học Sư phạm Quốc gia Gwangju, lí giải về việc Suneung khó.

Ông nói thêm: “Có những câu hỏi và đoạn văn dễ, nhưng bài thi có mức độ khó được xếp ở mức cao hơn SAT. SAT đánh giá thành tích học tập của học sinh thông qua việc kiểm tra xem họ có thể vượt qua bài thi hay không chứ không phải về điểm số. Nhưng Suneung xếp hạng học sinh dựa trên hệ thống đánh giá 9 bậc, vì vậy cần có những câu hỏi khó để phân biệt các em".

Woo Youn-cheol - người đứng đầu Viện Nghiên cứu Đánh giá Giáo dục Jinhak - nhất trí với quan điểm của giáo sư Park. “Tiếng Hàn và toán là hai môn khó nhất. Tiếng Anh không khó bằng vì nó sử dụng hệ thống chấm điểm tuyệt đối, nghĩa là tất cả học sinh đạt điểm cao hơn một ngưỡng nhất định sẽ nhận được điểm A" - ông Woo nói.

Theo ông Woo, những câu hỏi trong kỳ thi kiểm tra kỹ năng tư duy thường khiến thí sinh bối rối. Ngoài phần tiếng Anh, câu hỏi cho các môn học khác thậm chí còn khó hơn vì mỗi câu hỏi được thiết kế để xếp hạng học sinh một cách cụ thể. "Thí sinh ở phân hạng thứ nhất không thực sự thấy bài Suneung khó đến thế vì họ đã chuẩn bị kỹ và có bí quyết giải quyết các câu hỏi một cách nhanh chóng" - ông nhận định.

Trong khi đó, Lee Bohm - một nhà phê bình giáo dục - cho biết, ngoại trừ những câu hỏi "sát thủ", đề thi Suneung nói chung đã dễ dàng hơn trong những năm gần đây. “Suneung khó hơn so với SAT, ACT và Kỳ thi chung để vào Đại học của Nhật Bản nhưng mức độ khó nhìn chung đã dễ hơn trong những năm gần đây. Điều khiến Suneung có vẻ khó là những câu hỏi sát thủ, chứ không phải những câu hỏi khác" - ông nhấn mạnh.

Thí sinh trong kỳ thi Suneung - tuyển sinh đại học của Hàn Quốc năm 2022. Ảnh: AFP

Ngưng đọng thời gian cho kỳ thi trọng đại

AP từng có bài viết ví von Hàn Quốc "nín thở" trong kỳ thi tuyển sinh đại học. Theo đó, đây là kỳ thi căng thẳng tới mức các gia đình và cả đất nước hợp lực một cách phi thường nhằm làm mọi điều có thể để thí sinh thi cử trong điều kiện thuận lợi nhất.

Ngày trọng đại bắt đầu với hàng chục nghìn cảnh sát tuần tra tại các điểm thi trên toàn quốc. Giờ làm việc trên toàn quốc, bao gồm cả thị trường chứng khoán, bắt đầu muộn 1 giờ để giao thông thành phố thông thoáng cho học sinh đến điểm thi. Những học sinh bị kẹt xe được phép gọi các số điện thoại khẩn cấp để yêu cầu cảnh sát hộ tống trước khi cổng trường thi đóng lúc 8h10 sáng. Học sinh khoá dưới, theo truyền thống, xếp hàng ở cổng trường thi hô vang những lời chúc may mắn, phát cà phê hoặc đồ ăn nhẹ. Các nhà thờ và cơ sở tôn giáo khác chật kín phụ huynh cầu nguyện để con có được kết quả tốt. Để đảm bảo thí sinh làm bài kiểm tra trong môi trường yên tĩnh, quân đội Hàn Quốc hoãn hoặc hủy bỏ các cuộc tập trận không quân và bắn đạn thật trong ngày. Bộ Giao thông vận tải cũng cấm hạ cánh và khởi hành tại sân bay để không làm phiền thí sinh làm bài kiểm tra nghe hiểu tiếng Anh.

Kỳ thi quốc gia Suneung được cho là định đoạt phần lớn tương lai của học sinh trong xã hội cạnh tranh cao, nơi có hơn 80% học sinh tốt nghiệp trung học vào đại học. “Bằng cấp từ một trường đại học hạng 2 là không đủ. Tôi học 11 tiếng mỗi ngày, chỉ ngủ 6 tiếng hoặc ít hơn” - Minwoo Oh, một thí sinh thi Suneung cho hay.

Ở Hàn Quốc, để chuẩn bị cho kỳ thi Suneung, học sinh thường tìm đến các trung tâm luyện thi tư nhân đắt đỏ gọi là hagwon, để được những giáo viên hạng A hướng dẫn ôn luyện nhằm nắm cấu trúc và cách thức làm bài thi. Hành trình ôn luyện bắt đầu ngay cả trước khi học sinh bước vào trường trung học, với một số trường hợp cực đoan tới mức học sinh tiểu học cũng đăng ký vào các học viện chuyên ngành để chuẩn bị cho Suneung từ khi còn nhỏ nhằm mục tiêu thi đỗ trường Y. Việc dạy kèm đặc biệt bắt đầu từ khi còn nhỏ để đảm bảo thí sinh có điểm Suneung cao và chắc suất được nhận vào học Y tại các trường trong nhóm “SKY” - Đại học Quốc gia Seoul, Đại học Hàn Quốc và Đại học Yonsei - 3 trường đại học hàng đầu Hàn Quốc.

Người Hàn Quốc đã chi kỷ lục 26 nghìn tỉ won (19,97 tỉ USD) cho giáo dục tư nhân vào năm ngoái, bất chấp số lượng sinh viên giảm, theo báo cáo chung của Bộ giáo dục và Cục thống kê chính phủ Hàn Quốc. Báo cáo chỉ ra, gần 8/10 học sinh sử dụng các sản phẩm giáo dục tư nhân như trường luyện thi hagwon. Một báo cáo năm ngoái chỉ ra, sự phụ thuộc nặng nề vào giáo dục tư nhân khiến Hàn Quốc có chi phí nuôi con cao nhất thế giới, và tỉ lệ sinh thấp nhất thế giới.

Những câu hỏi "sát thủ" thường được rút ra từ những tài liệu không có trong chương trình giảng dạy của trường công lập, mở ra cơ hội cho các hagwon phát huy khả năng dạy học sinh cách giải quyết những câu hỏi này. Những người ủng hộ câu hỏi "sát thủ" cho rằng, chúng giúp các trường đại học lựa chọn ứng viên trong môi trường cạnh tranh, nhưng không phải gia đình nào cũng có khả năng chi trả cho các lớp học ngoài giờ đắt đỏ.