Israel chạy đua giải quyết bài toán đạn phòng không

Israel đang đối diện nguy cơ thiếu tên lửa đánh chặn, dù đã nỗ lực tăng sản lượng đạn phòng không và nhận hỗ trợ từ Mỹ.

Một máy bay không người lái (UAV) tự sát của Hezbollah đêm 13/10 vượt qua lưới phòng không đa tầng và lao xuống căn cứ huấn luyện gần thị trấn Binyamina, khiến 4 binh sĩ Israel thiệt mạng và gần 70 người bị thương. Đây là đòn tấn công gây thương vong lớn nhất trên lãnh thổ Israel suốt hơn một năm qua.

Hai tuần trước đó, phòng không Israel cũng bị xuyên thủng trong cuộc tấn công bằng gần 200 tên lửa đạn đạo của Iran, khiến hàng loạt căn cứ không quân trọng yếu của Tel Aviv hứng đòn tập kích dữ dội.

"Israel đang đối mặt với vấn đề nghiêm trọng về đạn dược. Lưới phòng không của họ sẽ bị kéo giãn hoàn toàn nếu Iran tiếp tục phát động một cuộc không kích quy mô lớn với sự tham gia của các nhóm vũ trang ủy nhiệm", Dana Stroul, cựu quan chức quốc phòng cấp Mỹ phụ trách vấn đề Trung Đông, cảnh báo.

Hệ thống Vòm Sắt triển khai gần biên giới Israel - Gaza hồi tháng 4. Ảnh: AFP

Boaz Levy, giám đốc điều hành Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Israel (IAI), cho biết họ đang phải duy trì ba ca làm việc để bảo đảm dây chuyền sản xuất vũ khí. IAI là doanh nghiệp sản xuất tên lửa cho các lá chắn Arrow, vốn đóng vai trò chủ chốt trong lưới phòng không đa tầng của Israel.

"Một số dây chuyền đang phải làm việc 24/7, với mục tiêu đáp ứng mọi nghĩa vụ đề ra", ông Levy cho biết, thêm rằng thời gian để sản xuất một quả đạn đánh chặn "không chỉ tính bằng ngày".

Giới chức Israel không tiết lộ số lượng đạn phòng không có sẵn trong biên chế, nhưng giám đốc IAI thừa nhận nước này "cần phải hồi phục kho dự trữ".

Mỹ cũng đang chạy đua để giúp đồng minh Israel lấp đầy lỗ hổng trong lưới phòng không.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Patrick Ryder ngày 15/10 thông báo "nhóm tiền trạm" đã đến Israel để khởi động lắp đặt và vận hành tổ hợp Phòng thủ tầm cao giai đoạn cuối (THAAD). Các nhân sự bổ sung sẽ đến Israel trong vài ngày tới, mang theo những thành phần kỹ thuật, vũ khí khác để hoàn thiện tổ hợp này.

Dù vậy, Dana Stroul lưu ý rằng kho dự trữ của Mỹ không phải vô hạn. "Mỹ không thể tiếp tục viện trợ cho cả Ukraine và Israel với tốc độ hiện tại. Chúng tôi sắp chạm tới giới hạn", bà nói.

Từ khi xung đột ở Dải Gaza bùng phát, lưới phòng không đa tầng của Israel đã bắn hạ phần lớn tên lửa và UAV do đối thủ triển khai.

Hệ thống phòng không tầm ngắn Iron Dome (Vòm Sắt) chịu trách nhiệm chặn rocket, UAV do lực lượng Hamas ở Gaza triển khai, trong khi tổ hợp tầm trung David's Sling chặn vũ khí của nhóm vũ trang Hezbollah phóng từ Lebanon. Nhiệm vụ đánh chặn tên lửa đạn đạo Iran được giao cho lá chắn tầm xa Arrow 2 và Arrow 3.

Lưới phòng không đa tầng của Israel. Bấm vào ảnh để xem đầy đủ

Lực lượng Houthi ở Yemen và các nhóm dân quân thân Iran tại Iraq cũng thường xuyên khai hỏa tên lửa, rocket và UAV vào lãnh thổ Israel, song hiếm khi gây ra thiệt hại nghiêm trọng.

Quân đội Israel từng tuyên bố đánh chặn 99% vũ khí trong cuộc tập kích quy mô lớn của Iran hồi tháng 4, nhờ trợ giúp của Mỹ và các đồng minh. Tehran khi đó khai hỏa tổng cộng 120 tên lửa đạn đạo, 30 tên lửa hành trình và 170 UAV tự sát.

Tuy nhiên, Israel không đạt thành công như vậy khi đối mặt với gần 200 tên lửa đạn đạo của Iran đêm 1/10. Ảnh vệ tinh cho thấy khoảng 40 quả đạn đã bắn trúng sân bay Nevatim, căn cứ không quân trọng yếu và là nơi đóng quân của ba phi đoàn F-35 ở miền nam Israel. Thiệt hại với hai sân bay chủ chốt khác gồm Ten Nof và Hatzerim chưa được xác định.

Một tên lửa Iran cũng phát nổ ở cách trụ sở cơ quan tình báo Mossad ở ngoại ô Tel Aviv chỉ khoảng 700 m.

Giới chuyên gia nhận định Iran áp dụng chiến thuật phóng dồn dập lượng lớn tên lửa đạn đạo vào số ít mục tiêu của Israel, khiến lưới phòng không bị quá tải và để lọt nhiều quả đạn.

Tướng Ebrahim Jabbari, cố vấn của tư lệnh Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tiết lộ Tehran còn tiến hành chiến dịch tấn công mạng và tác chiến điện tử, nhằm hạn chế đáng kể khả năng đánh chặn của mạng lưới phòng không Israel.

Hezbollah gần đây cũng thể hiện khả năng tập kích sâu ít nhất 60 km vào lãnh thổ Israel, dù liên tục hứng chịu tổn thất về nhân sự lãnh đạo và kho vũ khí suốt những tuần qua. Họ cũng tuyên bố bắt đầu sử dụng "tên lửa dẫn đường chính xác" trong những cuộc tấn công nhằm vào Israel.

"Chúng ta vẫn chưa thấy hết khả năng của Hezbollah. Họ mới chỉ sử dụng khoảng 10% năng lực khai hỏa ước tính, tức là vài trăm rocket mỗi ngày thay vì tầm 2.000 quả", Assaf Orion, tướng Israel về hưu, cho biết.

Khu vực Trung Đông. Đồ họa: BBC

"Một phần nguyên nhân là Hezbollah không chủ ý tấn công toàn lực, phần khác do họ đã suy yếu sau chiến dịch không kích của IDF. Dù vậy, Hezbollah vẫn còn đủ nguồn lực để tiến hành chiến dịch tấn công quy mô lớn. Khu vực Haifa và miền bắc Israel vẫn đang bị tấn công bằng rocket và UAV gần như hàng ngày", ông Orion nói thêm.

Theo thống kê được IDF công bố, Israel đã hứng hơn 20.000 rocket và tên lửa phóng từ Dải Gaza và Lebanon trong một năm qua. Theo giới chuyên gia, các nhà hoạch định chiến lược của Israel sẽ sớm phải chọn những khu vực cần được ưu tiên bảo vệ hơn.

"Trong cuộc tấn công ngày 1/10, quân đội Israel dường như đã quyết định để dành một số tên lửa Arrow nhằm đề phòng trường hợp Iran bắn thêm loạt đạn nữa vào Tel Aviv. Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi họ bắt đầu cạn tên lửa đánh chặn và phải chọn mục tiêu ưu tiên", Ehud Eilam, cựu chuyên viên nghiên cứu tại Bộ Quốc phòng Israel, cảnh báo.

Phạm Giang (Theo Financial Times, AFP, Mehr)