Giới trẻ Trung Quốc đua nhau du học thạc sĩ

Sinh viên Trung Quốc ra nước ngoài học thạc sĩ ngày càng nhiều, do thị trường việc làm trong nước khó khăn và thi cử quá khắt khe.

Jennie Zhan, 22 tuổi, đạt 7.0 IELTS vào tháng 2 năm nay sau khi mất hơn 10.000 nhân dân tệ (khoảng 1.400 USD) để thi chứng chỉ này tới sáu lần.

Zhan tốt nghiệp ngành Khoa học sinh học tại một trường đại học ở tỉnh Phúc Kiến, vào tháng 6. Khác với khoảng 4,7 triệu sinh viên đăng ký tham gia kỳ thi sau đại học trong nước, Zhan chọn theo học ngành Tin sinh học ở Đại học Georgetown, Washington, Mỹ.

Zhan nằm trong nhóm sinh viên đổ xô ra nước ngoài học thạc sĩ.

Theo Bộ Giáo dục Trung Quốc, từ khi nước này cải cách và mở cửa vào năm 1978 đến cuối năm 2021, khoảng 8 triệu sinh viên đã du học. Năm 2022, số sinh viên đăng ký du học tăng 23,4% so với 2021. Phần lớn trong số họ ra nước ngoài để theo đuổi tấm bằng thạc sĩ (81,2%), theo báo cáo hồi tháng 3 của cơ quan du học EIC Education, Trung Quốc.

Thống kê của Bộ Giáo dục cũng cho thấy năm nay tỷ lệ tăng trưởng về số thí sinh đăng ký thi sau đại học trong nước giảm, từ 21% năm ngoái xuống còn 3,7%.

Sinh viên trong lễ tốt nghiệp của Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc, hồi tháng 7. Ảnh: Peking University Fanpage

Làn sóng du học thạc sĩ được cho bắt nguồn từ việc nhiều sinh viên không hài lòng với các kỳ thi và hệ thống giáo dục trong nước.

"Tôi muốn mở mang tầm mắt, nhìn thấy những cách suy nghĩ và lối sống khác nhau ở nước ngoài", Zhan nói.

Theo Blythe Lou, sinh viên năm thứ ba ngành tiếng Anh, cử nhân chỉ được phép đăng ký thi một chương trình sau đại học tại một trường. Họ phải dành cả năm chuẩn bị cho kỳ thi nhưng tỷ lệ thất bại cao.

Ngược lại, chương trình sau đại học ở nước ngoài không cần thi đầu vào, quá trình chuẩn bị nhẹ nhàng và cơ hội thành công cao. Họ cũng có nhiều lựa chọn và linh hoạt hơn. Bản thân Lou đang chuẩn bị hồ sơ để đi học tại Hong Kong và Vương quốc Anh.

Một lý do khác liên quan tới nội dung chương trình giảng dạy. Brenda Xu, người định học thạc sĩ ở Mỹ vào năm sau, phát hiện ra rằng một số nội dung sẽ không được dạy ở các trường trong nước nếu chúng không nằm trong nội dung thi. Nhưng ở nước ngoài, các cuộc thảo luận trong lớp và các buổi đọc sách sau giờ học phổ biến. Sinh viên được trao đổi và học hỏi từ nhiều quan điểm khác nhau hơn.

Với nhiều sinh viên khác, học thạc sĩ ở nước ngoài là một cách để đáp ứng tiêu chuẩn việc làm ngày càng cao. Bằng cấp đang ngày càng trở nên kém giá trị hơn và suy thoái kinh tế đang khiến những người trẻ khó tìm được một công việc ưng ý.

Theo một báo cáo hồi tháng 2 của Zhaopin, nền tảng tuyển dụng hàng đầu Trung Quốc, 1/3 số người du học nói rằng quyết định ra nước ngoài của họ là do sự cạnh tranh việc làm khốc liệt trên sân nhà.

"Gần như mọi sinh viên tốt nghiệp đại học xung quanh tôi đều sẽ chọn học tiếp sau đại học", Lou nói. Cô dự định làm việc ở nước ngoài một thời gian sau khi học thạc sĩ để cạnh tranh tốt hơn khi về nước tìm việc.

Theo EIC Education, Mỹ và Khoa học máy tính vẫn là điểm đến và chuyên ngành phổ biến nhất đối với du học sinh Trung Quốc. Chen Jianwei, nhà nghiên cứu tại Đại học Kinh tế và Kinh doanh quốc tế, cho biết chất lượng của hầu hết chương trình giáo dục sau đại học ở Trung Quốc vẫn thua các trường đại học ở Mỹ một khoảng cách nhất định.

Nhưng triển vọng thị trường việc làm ở nước ngoài có thể không hứa hẹn như mong đợi. Tại Mỹ, các công ty công nghệ đang sa thải hàng loạt sau khi tuyển nhân viên ồ ạt hồi dịch Covid-19. Trong khi đó, học phí và lệ phí tại các trường đại học tư thục đã tăng 134% trong 20 năm.

Theo Chen, để khuyến khích sinh viên theo đuổi chương trình sau đại học ở Trung Quốc, điều quan trọng nhất là phải cung cấp thêm các chương trình chất lượng cao. Ngoài ra, các trường đại học Trung Quốc có thể mở rộng hơn quy mô hợp tác nước ngoài để đáp ứng nhu cầu giáo dục quốc tế.

Còn đối với Xu, cô sẽ yên tâm hơn về giáo dục sau đại học trong nước nếu các trường giúp sinh viên hiểu đầy đủ hơn về chuyên ngành họ thích. Người học có thể chọn chuyên ngành mà họ quan tâm để học trong một năm, hoặc các kỳ thi liên ngành giảm độ khó.

Lou lại cho rằng, nếu thị trường trong nước có nhiều công việc hơn và mức lương cao hơn, nó có thể làm giảm bớt tình trạng chạy đua du học và giữ chân nhiều người ở lại.

Năm nay, Trung Quốc chứng kiến kỷ lục 11,58 triệu sinh viên đại học tốt nghiệp. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm tuổi 16-24 đã đạt mức cao mới 21,3% trong tháng 6 vừa qua. Bắc Kinh đã tạm dừng công bố số liệu từ tháng 7, với lý do cần cải thiện và tối ưu hóa số liệu thống kê lực lượng lao động.

Khánh Linh (Theo SCMP)