Giải pháp xử lý khủng hoảng rác ở vịnh Hạ Long

Thu gom rác phao xốp trôi nổi trên vịnh Hạ Long đưa về bờ tháng 4.2023. Ảnh: Nguyễn Hùng

Đã giảm nhưng vẫn nhức nhối

Tạp chí du lịch nổi tiếng Fodor's Travel vừa công bố danh sách những điểm đến nên hạn chế du lịch năm 2024, trong đó có vịnh Hạ Long bởi tình trạng ô nhiễm môi trường nặng nề và quá tải khách du lịch.

Theo ông Nguyễn Trung Hậu - Phó Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long - những ý kiến của Fodor's Travel, cũng như những phản ánh, góp ý của dư luận, người dân, du khách lâu nay về tình trạng rác thải, ô nhiễm trên vịnh Hạ Long đều mang tính xây dựng, với mong muốn cùng bảo vệ, gìn giữ vịnh Hạ Long. Về cơ bản gần đây, tình trạng ô nhiễm trên vịnh Hạ Long đã được xử lý, nhưng khó có thể giải quyết triệt để một sớm một chiều.

Vào tháng 4 vừa qua, trên vịnh Hạ Long xảy ra đợt “khủng hoảng” rác phao xốp chưa từng có do việc quản lý không tốt quá trình tháo gỡ các lồng bè nuôi trồng thủy sản trái phép và thay thế phao xốp bằng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường ở các khu nuôi trồng thủy sản trên vịnh Hạ Long, Bái Tử Long. Mỗi ngày, chỉ riêng TP Hạ Long vớt được hàng nghìn cục phao xốp.

Đến nay, theo Ban Quản lý vịnh Hạ Long, lượng rác trôi nổi trên vịnh Hạ Long đã giảm nhiều, dù thỉnh thoảng du khách vẫn bắt gặp rác trôi tại các điểm du lịch, các luồng tàu chạy, đặc biệt là ở khu vực Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long.

Bất cập trong thu gom, xử lý rác

Để vớt rác trôi nổi trên vịnh Hạ Long, từ nhiều năm qua, Ban Quản lý vịnh Hạ Long đã ký hợp đồng thu gom rác với 3 đơn vị, với tổng số tiền khoảng 10 tỉ đồng/năm.

Tuy nhiên, theo hợp đồng, mỗi đơn vị chỉ chịu trách nhiệm thu gom rác trong phạm vi đã ký, chứ không phải toàn bộ mặt biển bởi chỉ riêng vùng lõi vịnh Hạ Long đã rộng 335km, trong khi nếu thuê thu gom toàn bộ vịnh Hạ Long thì chi phí cực lớn.

Vì thế mới có chuyện, rác trôi đến vị trí của đơn vị nào thì đơn vị đó mới thu gom, và ở những vị trí không nằm trong hợp đồng thường xuyên có rác xuất hiện.

Hơn nữa, theo các đơn vị thu gom rác, do việc chỉ ký hợp đồng thu gom rác năm một, theo quy định của Luật Đấu thầu, nên các đơn vị này không dám đầu tư mua sắm trang thiết bị hiện đại để đi thu gom rác, bởi nếu năm sau không tiếp tục trúng thầu thì xử lý thế nào với những trang thiết bị đó.

Hiện, các đơn vị thu gom rác chỉ dám mua những con tàu nhỏ và thu gom rác theo kiểu thủ công nên việc thu gom rác chậm, khiến có những lúc vừa thu gom xong, quay lại đã thấy rác ở đâu trôi dạt tới.

Theo ông Nguyễn Trung Hậu - Phó Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long, đây cũng là một trong những bất cập của việc thu gom rác thải trên vịnh Hạ Long hiện nay.

Do đó tỉnh Quảng Ninh cho phép Ban Quản lý vịnh Hạ Long đầu tư trang thiết bị và tự thu gom rác trên vịnh Hạ Long, sẽ không còn việc phân chia địa bàn.

Nhưng, nếu không có sự vào cuộc của các địa phương nằm ven bờ vịnh Hạ Long, của người dân và du khách thì dù có được đầu tư lớn đến mấy, một mình Ban Quản lý vịnh Hạ Long cũng không làm xuể.