Đóng cửa mỏ cát trắng xuất khẩu tại bán đảo Cam Ranh

Tỉnh Khánh Hòa vừa quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất đã cho Công ty Minexco thuê khai thác cát trắng xuất khẩu tại Thủy Triều trên bán đảo Cam Ranh, và yêu cầu đóng cửa mỏ cát.

Một khu vực bắc bán đảo Cam Ranh (Khánh Hòa) và các công trình dự án du lịch đã được xây dựng trên các đồi cát Thủy Triều - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Khánh Hòa, tỉnh vừa quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất đã cho Công ty TNHH một thành viên Khai thác và Chế biến khoáng sản Khánh Hòa trước đây (nay là Công ty cổ phần Khoáng sản và Đầu tư Khánh Hòa, gọi tắt là Minexco) thuê, khai thác mỏ cát trắng Thủy Triều tại bắc bán đảo Cam Ranh để xuất khẩu.

Tiền thân của Minexco là Công ty Khai thác và Chế biến khoáng sản Khánh Hòa, được thành lập từ năm 1990 và doanh nghiệp nhà nước này đã được giao các khu vực mỏ cát trắng Thủy Triều để khai thác, chế biến xuất khẩu cát trắng đến nhiều nước và vùng lãnh thổ (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Philippines, Thái Lan...).

Từ năm 2016, Minexco chuyển đổi thành Công ty cổ phần Khoáng sản và Đầu tư Khánh Hòa.

Tổng diện tích đất thu hồi hơn 38,25ha tại 3 khu vực mỏ cát Thủy Triều trên bán đảo Cam Ranh, tại xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm.

Trong đó, có hơn 18,11ha đã cho Minexco thuê, khai thác cát trắng xuất khẩu cách đây gần 20 năm (theo quyết định của UBND tỉnh Khánh Hòa vào tháng 9-2004).

Hơn 20,13ha khu vực còn lại tại mỏ cát Thủy Triều mà Minexco đã được tỉnh cho thuê đến nay cũng gần 19 năm (theo quyết định vào tháng 9-2005).

Cũng theo quyết định thu hồi đất đã nêu, UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu Công ty Minexco phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước về tiền thuê đất và tiền chậm nộp bị truy thu (nếu có); di dời tài sản trên đất và bàn giao mặt bằng cho UBND huyện Cam Lâm.

Đồng thời, UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu Công ty cổ phần Khoáng sản và Đầu tư Khánh Hòa - Minexco "thực hiện nghiêm thủ tục đóng cửa mỏ khoáng sản và phục hồi môi trường theo quy định pháp luật".

Tỉnh cũng giao UBND huyện Cam Lâm tổ chức thu hồi đất đối với Công ty Minexco, đôn đốc việc đóng cửa mỏ khoáng sản, phục hồi môi trường tại các khu vực mỏ cát trắng Thủy Triều theo quyết định thu hồi đất kể trên và chủ trì tiến hành rà soát việc lấn, chiếm đất tại các khu vực đó để xử lý theo thẩm quyền.

Mỏ cát trên bán đảo Cam Ranh từng bị kết luận có vi phạm

Cát trắng Thủy Triều tại bán đảo Cam Ranh vốn là nguồn tài nguyên khoáng sản nổi tiếng của Việt Nam tại Khánh Hòa đã được nước ngoài khảo sát, đánh giá, xác định cách đây 85 năm (từ năm 1939).

Một trong các công trình dự án đã được xây dựng, phủ đất trên đồi cát trắng Thủy Triều để trồng cỏ, cây xanh tại bắc bán đảo Cam Ranh (Khánh Hòa) - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN

Tháng 12-2018, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản - Bộ Tài nguyên và Môi trường từng có kết luận thanh tra về Minexco.

Minexco đã được Bộ Công nghiệp nặng (khi ấy) cấp giấy phép hoạt động khai thác cát trắng tại mỏ cát Thủy Triều trên bán đảo Cam Ranh cách đây gần 34 năm (tháng 8-1990).

Tổng diện tích đất được phép khai thác theo giấy phép trên là 350ha, tổng trữ lượng khai thác 22,82 triệu tấn, sản lượng 1 triệu tấn/năm.

Theo kết luận thanh tra đã nêu, Minexco đã dừng hoạt động khai thác cát tại Thủy Triều từ cuối năm 2013.

Thực tế kết quả kiểm tra thực địa khu vực khai thác, khu vực chế biến của Minexco tại bán đảo Cam Ranh không thấy có hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản.

Còn trong phần lớn diện tích được cấp phép (hơn 41,5ha) "đã khai thác hết trữ lượng, đã được hoàn thổ trồng cây xanh, tạo hồ chứa nước hoặc xây dựng các công trình hạ tầng (đường, điện, lán trại công nhân) phục vụ dự án tái định cư N3-N4.

Tại khu vực chế biến cát thì đã tháo dỡ thiết bị máy móc, nhà xưởng; một phần diện tích cho thuê tập kết cát.

Vẫn theo kết luận thanh tra, Minexco đã không thực hiện thông báo bằng văn bản cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về việc dừng khai thác cát.

Minexco cũng không thực hiện việc đóng cửa mỏ cát Thủy Triều theo đúng quy định pháp luật.

Còn theo quyết định của UBND tỉnh Khánh Hòa, lý do thu hồi toàn bộ diện tích đất đã cho Minexco thuê khai thác cát trắng tại mỏ cát Thủy Triều trên bán đảo Cam Ranh là "Nhà nước cho thuê đất nhưng đã hết hạn thuê đất và không được gia hạn".