Đối phó phe này, cảnh báo phía kia

07:40 22/07/2023

Thu hoạch ngũ cốc ở Vladivostok, Nga, tháng 9.2022. Ảnh: Xinhua

Thoả thuận về xuất khẩu ngũ cốc và lương thực của Ukraina bằng vận tải đường biển qua Biển Đen đã không được Nga gia hạn hiệu lực lần thứ 5. Lý do được Nga đưa ra là các nước phương Tây không thực hiện những cam kết với Nga để đổi lấy sự thoả hiệp của Nga cho thoả thuận nói trên.

Nga quả quyết việc Nga rút khỏi thoả thuận ngũ cốc Biển Đen không liên quan gì đến việc chiếc cầu nối Nga với Crimea bị tấn công phá hoại lần thứ 2 mà Nga đổ trách nhiệm cho Ukraina, nhưng vụ tấn công có tác động nhất định.

Thoả thuận này đưa lại lợi ích lớn cho Ukraina. Trong bối cảnh xung đột ở Ukraina, nguồn lợi ấy có tầm quan trọng đặc biệt đối với Ukraina và các nước hậu thuẫn Ukraina chống lại Nga.

Nga có nhiều lý do và lợi ích để lần này rút khỏi thoả thuận ngũ cốc Biển Đen. Một khi đã cho rằng, các nước phương Tây không thực hiện đầy đủ những gì đã cam kết với Nga thì việc Nga ngừng hiệu lực của thoả thuận chỉ còn là chuyện thời điểm sớm hay muộn.

Ukraina không chỉ tổ chức tấn công và phản công ở nhiều nơi trên chiến tuyến mà còn liên tục tiến hành những cuộc tấn công quân sự vào lãnh thổ Nga và Crimea. Nga không thể để cho Ukraina hưởng lợi từ thỏa thuận với Nga để tăng cường năng lực gây tổn hại cho Nga.

Tại hội nghị cấp cao vừa rồi ở Lithuania, NATO đưa ra kế hoạch chiến lược mới đối phó Nga hiện tại cũng như lâu dài - lần đầu tiên sau hơn 30 năm.

NATO kết nạp thêm Phần Lan và Thụy Điển làm thành viên. NATO tuy chưa đưa ra cam kết về lộ trình thời gian cụ thể cho việc kết nạp Ukraina vào liên minh nhưng gia tăng mạnh mẽ viện trợ quân sự và cung cấp vũ khí cho Ukraina. Nhóm G7 còn đưa ra cam kết đảm bảo an ninh cho Ukraina bằng viện trợ quân sự và tài chính. Nga vì thế buộc phải có cách đối phó mới.

Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ lại có một số động thái bất lợi cho Nga. Là thành viên NATO nhưng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn duy trì quan hệ khá tốt với Nga. Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen được Thổ Nhĩ Kỳ coi là thành tựu ngoại giao quan trọng nhất giúp nước này gây dựng vị thế và vai trò đặc biệt về trung gian giữa Nga và Ukraina. Nga vì thế buộc phải cảnh tỉnh và răn đe Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách thể hiện có thể dễ dàng hủy hoại thành quả ngoại giao lớn này của Thổ Nhĩ Kỳ.

Cho tới nay, Nga đã từng dừng nhưng rồi lại gia hạn hiệu lực của thoả thuận trên. Vậy nên không loại trừ khả năng đến thời điểm nào đấy Nga sẽ trở lại thoả thuận.