Dẹp nạn xả rác: Cần các biện pháp đồng bộ

Hành vi xả rác, tiểu tiện bừa bãi ở nơi công cộng, mặc dù bị đem ra phê phán liên tục ở tất cả các diễn đàn, vẫn là vấn nạn nhức nhối và là thách thức dai dẳng đối với xã hội, cộng đồng.

Các gốc cây trở thành nơi bỏ rác, bờ tường thành nơi tiểu tiện - Ảnh: MỸ LÝ

Nhà chức trách phát động chiến dịch dọn dẹp rác, tẩy rửa đường phố, xử lý vi phạm hết đợt này đến đợt khác nhưng rồi chiến dịch kết thúc và các lực lượng kiểm tra rút đi thì đâu lại vào đó.

Nhiều ý kiến cho rằng dân trí thấp là một trong những nguyên nhân chính của nạn mất vệ sinh ở nơi công cộng: người dân không được giáo dục tốt nên không có ý thức giữ gìn không gian sống chung sạch, đẹp.

Bởi vậy phải nâng cao dân trí bằng cách dạy dỗ con người từ tấm bé, tại nhà và tại trường, về cách thức xử lý rác, tiểu tiện bảo đảm vệ sinh môi trường và văn minh, đồng thời phát động phong trào xây dựng nếp sống văn minh ở khu phố, xóm, ấp.

Thật ra có dạy kiểu gì, đẩy mạnh phong trào đến cỡ nào mà không có chỗ bỏ rác, không có nhà vệ sinh công cộng với khoảng cách hợp lý thì rác vẫn xuất hiện và người đi đường vẫn đi tiểu ở bất cứ nơi nào mà người ta thấy tiện.

Trước hết phải tổ chức việc thải rác, giải quyết nhu cầu đi vệ sinh ở giữa đường di chuyển bình thường của con người trong quá trình đi lại, sinh hoạt hằng ngày. Nhà chức trách công phải là người cầm trịch trong công việc này.

Phải đầu tư kinh phí lắp đặt thùng rác và xây dựng nhà vệ sinh công cộng theo khoảng cách hợp lý. Các thùng rác và nhà vệ sinh phải được thu dọn, tẩy rửa theo đúng các tiêu chí về vệ sinh phòng dịch.

Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh chung là việc tất nhiên phải làm. Trên mặt bằng dân trí thấp, việc xây dựng ý thức xã hội tích cực phải dựa chủ yếu vào nhà trường. Giáo viên phải có những bài giảng sinh động cho người học từ cấp mầm non về cách bỏ rác, đi vệ sinh.

Trong khuôn viên nhà trường phải có đầy đủ các thiết bị đạt chuẩn, bao gồm thùng rác và nhà vệ sinh.

Nhà trường phải kiên trì tập cho người học ứng xử răm rắp trong khuôn khổ kỷ luật sắt, đồng thời phải dặn dò người học khi trở về nhà thì tích cực nhắc nhở người thân trong gia đình về sự cần thiết bỏ rác và đi vệ sinh đúng chỗ.

Chính quyền cơ sở phải thường xuyên nhắc nhở cư dân địa phương về việc giữ gìn vệ sinh chung.

Bên cạnh đó, phải đặt camera giám sát để theo dõi hành vi của con người ở nơi công cộng - có tác dụng vừa giúp phát hiện, xử lý các vụ vi phạm quy tắc giữ vệ sinh, vừa giúp phát hiện các hành vi phạm tội trên địa bàn để xử lý.

Cuối cùng, chắc chắn không thể chỉ dựa vào việc cấy, nuôi dưỡng và phát triển ý thức giữ gìn vệ sinh chung để có được môi trường sống sạch, đẹp. Nhà nước phải đề ra các biện pháp chế tài thật nặng đối với các vi phạm về gìn giữ vệ sinh chung để răn đe.

Có thể làm như ở Singapore: vứt một miếng rác nhỏ ngoài thùng rác ở nơi công cộng có thể bị phạt tiền bằng nhiều tháng lương trung bình của người lao động. Việc xử phạt được quyết định bởi tòa án và được ghi vào lý lịch tư pháp của người vi phạm.

Trong trường hợp có sự thỏa hiệp giữa người thực thi nhiệm vụ và người vi phạm để xử lý xuề xòa, khỏi phải ra tòa thì cả hai sẽ bị phạt tù.