ĐBSCL: Mặn có thể vào sâu 65-75km, khuyến cáo trữ nước, bảo vệ cây ăn trái

Cống Sơn Đốc 2 (thuộc địa bàn tỉnh Bến Tre) đóng cửa để ngăn nước mặn. Ảnh: Thành Nhân

Xâm nhập mặn tăng dần

Theo Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, ENSO chuyển sang trạng thái trung tính từ tháng 3 đến tháng 5.2023. El Niño vẫn dự báo ở mức thấp giai đoạn tháng 3 đến tháng 5 (3% cơ hội) và tăng lên 20% ở giai đoạn tháng 4 đến tháng 6.

Cũng theo Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, từ ngày 23.2 – 2.3.2023, việc xả nước từ thủy điện Cảnh Hồng xuống hạ lưu dao động phổ biến trong khoảng từ 639m³/s đến 1.278m³/s. Các hồ chứa trên lưu vực sông Mê Công thuộc Trung Quốc có dung tích điều tiết còn 11,3 tỉ m³, tương đương với 47,7% tổng dung tích hữu ích. Các hồ chứa trên lưu vực còn 47,5% tổng dung tích hữu ích, tương đương với tổng dung tích nước có thể điều tiết cho mùa kiệt năm 2023 vào khoảng 31,1 tỉ m³.

Dự báo dòng chảy về đồng bằng giảm nhanh các tháng đầu mùa kiệt, mặn đã lên sớm ở tháng 12.2022, tăng cao trong tháng 2, và tiếp tục cao ở tháng 3.2023; cụ thể như sau:

Vùng thượng ĐBSCL, bao gồm phần đất tỉnh An Giang, Đồng Tháp, thượng nguồn Long An, Kiên Giang và TP. Cần Thơ có thuận lợi hơn về nguồn nước so với các vùng khác trên đồng bằng. Tháng 3.2023, mực nước bình quân có khả năng cao hơn so với trung bình nhiều năm trên dưới 10cm.

Đối với, vùng giữa ĐBSCL, bao gồm phần đất thuộc TP. Cần Thơ và các tỉnh Tiền Giang, Long An, Kiên Giang, Hậu Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long và vùng được kiểm soát mặn ở Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre. Tháng 3 mặn với nồng độ 4g/l có thể xâm nhập sâu 45-60km; Gió chướng mạnh có thể làm mặn vào sâu 50-65km làm ảnh hưởng đến việc lấy nước của các cống.

Còn vùng ven biển ĐBSCL, bao gồm các tỉnh Long An, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang, được xem là có thể bị ảnh hưởng đến sản xuất cả mặn và ngọt. Mặn bất thường, hạn hán thiếu nước có thể xảy ra ở các vùng chưa có hệ thống kiểm soát mặn hoàn chỉnh. Tháng 3 mặn vào sâu 45-60km; từ sau tháng 3 mặn gia tăng chủ yếu khu vực sông Vàm Cỏ, có thể xâm nhập 65-75km.

Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam dự báo, từ ngày 2.3 đến 9.3.2023, mặn có xu thế tăng so với tuần trước, các địa phương cần chú ý vận hành hợp lý các công trình kiểm soát mặn, kiểm tra độ mặn trước khi lấy nước tưới, sử dụng nước tiết kiệm và trữ nước để đảm bảo nguồn nước trong kỳ mặn dâng cao hơn ở kỳ triều cường này và kỳ triều cường từ ngày 21-25.3.

Đề phòng mặn bất thường

Theo Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, do sự phụ thuộc vào vận hành thuỷ điện trên lưu vực, vì vậy nguồn nước cho sản xuất ở mùa kiệt năm nay được dự báo ở mức tương tự như ở 2020-2021. Khả năng mặn xâm nhập sâu bất thường có thể xảy ra bởi những biến động dòng chảy ở bất cứ thời gian nào do vận hành thuỷ điện gây ra. Vì vậy các địa phương cần chủ động xây dựng các giải pháp ứng phó phòng chống hạn mặn phù hợp với điều kiện của vùng.

Cụ thể, vùng thượng ĐBSCL nguồn nước thuận lợi, khó khăn chủ yếu xảy ra ở vùng núi cao như Tịnh Biên, Tri Tôn.

Đối với vùng giữa ĐBSCL, nguồn nước cơ bản đảm bảo, cần vận hành hợp lý các công trình kiểm soát mặn và tích nước, khi lấy ngọt hoặc tưới cho cây trồng cần kiểm tra chặt chẽ độ mặn, nhất là đối với cây ăn quả.

Còn vùng ven biển ĐBSCL, xâm nhập mặn có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước và sản xuất ở các hệ thống thuỷ lợi ven biển như Gò Công, Bắc Bến Tre, vùng ven biển Trà Vinh và hệ thống Long Phú-Tiếp Nhật. Do vậy, cần chuẩn bị các phương án ứng phó và tích trữ nước hợp lý khi nguồn nước chưa bị ảnh hưởng mặn, đặc biệt là tại các vùng ăn trái ở các huyện Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc - Nam (tỉnh Bến Tre); huyện Kế Sách (tỉnh Sóc Trăng)… Đồng thời, cần đề phòng mặn bất thường và ngập do triều cường trong các tuần từ 5-9.3 và 21-25.3.