Đạo làm thuốc của đại danh y Hải Thượng Lãn Ông

Chân dung đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Ảnh tư liệu

Một tin vui có tính lịch sử cho Việt Nam, khi tại phiên họp của Đại hội đồng UNESCO lần thứ 42, ngày 21.11.2023 đã thông qua nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân văn hóa và sự kiện lịch sử niên khóa 2024-2025”.

Trong đó có hồ sơ kỷ niệm 300 năm Ngày sinh của đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam.

Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam tham dự kỳ họp cho biết việc UNESCO vinh danh đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam là sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp của cá nhân danh y đối với xã hội, cộng đồng, nhất là tư tưởng nhân văn “sống vì mọi người” và tinh thần “học tập suốt đời”, là những giá trị mà tổ chức đang thúc đẩy.

Nghị quyết được toàn thể thành viên UNESCO thông qua là sự khẳng định rõ ràng nhất về những đóng góp to lớn của người Việt Nam trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, đồng thời thể hiện sự lan tỏa tài năng, trí tuệ của người Việt Nam trên trường quốc tế.

Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (1724 - 1791) được người đời sau suy tôn là bậc “y thánh” của Việt Nam vì rất nhiều lý do, trong đó có việc ông đã phát hiện những kiến thức mới về y học, sinh lý học, dược học.

Đại danh y đã phát hiện 305 vị thuốc nam; sưu tầm, thu thập 2.854 vị thuốc nam hay của các bậc tiền bối, nhất là Nam dược của Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Với tâm nguyện hoài bão ấp ủ là soạn sách, mở trường thuốc để truyền bá y học và với lý tưởng cao cả “làm sách truyền phương để giúp đời vô tận”, Lê Hữu Trác đã dựng lên ngọn cờ đỏ thắm trong y giới qua bộ “Y tông tâm lĩnh” gồm 28 tập, 66 quyển, được xem là bộ “Bách khoa toàn thư” về y học của Việt Nam.

Đặc biệt, đại danh y Hải Thượng Lãn Ông đã để lại cho y học Việt Nam “9 điều y huấn cách ngôn”, dù đã qua gần 300 năm nhưng nhiều di huấn trong đó vẫn còn nguyên vẹn tính thời sự.

Ví như thầy thuốc khi đi thăm bệnh, cần kíp thì đến trước, chớ nên phân biệt giàu sang, nghèo hèn; khi đi thăm bệnh cho phụ nữ thì phải đứng đắn, phải có người nhà bên cạnh mới bước vào phòng thăm bệnh.

Hay phàm thầy thuốc phải ‎ý thức lấy nghiệp vụ mình quan trọng không nên tự ‎ý‎ cầu vui mà rời phòng bệnh, phòng khi có trường hợp cấp cứu đến thì xử trí mới kịp thời; chữa bệnh cho người khỏi bệnh rồi chớ có mưu cầu quà cáp…

Nhưng trên hết, tinh thần mà đại danh y Hải Thượng Lãn Ông gửi gắm lại cho hậu nhân của mình từ “9 điều y huấn cách ngôn” nằm ở ba chữ "đạo làm thuốc" dựa trên nền tảng của Nho gia, hiện chỉ còn thấp thoáng trong xã hội hiện đại.

Làm thuốc, hay hành y là một nghề bảo vệ toàn vẹn sinh mạng con người, nên phải lo cái lo của người, phải vui cái vui của người, chỉ lấy việc cứu sống mạng người làm nhiệm vụ của mình, không nên cầu lợi kể công...