Dẫn nước mặn vào khu dân cư nuôi tôm, người dân điêu đứng

Nguồn nước nhiễm mặn, ruộng đồng bỏ hoang

Ông Ngô Văn Hai (66 tuổi, trú tại thôn An Xuân, xã Triệu An, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị) cho biết, khoảng 10 năm trước, nhiều hồ nuôi tôm tự phát xuất hiện trên đất nông nghiệp, cách nhà ông tầm vài trăm mét.

Sau khoảng 5 năm, gia đình ông Hai bắt đầu nhận ra nhiều tác hại của việc dẫn nước mặn vào nuôi tôm trên đất nông nghiệp.

Nước giếng bị nhiễm mặn, nhiều phèn nặng. Ảnh: Hưng Thơ

Đầu tiên, giếng nước khoan từ chỗ dùng bình thường, dần dần bị mặn và phèn nặng, vì vậy gia đình ông Hai phải mua nước đóng bình để ăn uống, tắm rửa.

Trước mặt nhà ông Hai, có 1 mương thoát nước, ở đó có hàng chục đường ống bằng nhựa chạy từ các hồ nuôi tôm. Do mương bị ứ nước thải từ hồ nuôi tôm, tạo ra mùi hôi nặng khiến cả vùng bí bách.

“Tôi bị cả ung thư gan và dạ dày, có thể cũng vì dùng nguồn nước ô nhiễm ở đây. Giờ cả nhà sợ, phải đi mua nước tốn kém, hằng ngày còn ngửi mùi hôi do nước thải từ các hồ tôm đưa ra mương nên rất khổ sở” – ông Hai kể.

Ống nước thải từ hồ nuôi tôm gây ô nhiễm. Ảnh: Hưng Thơ

Chung nỗi bức xúc, chị Nguyễn Thị Bông (thôn An Xuân) nói rằng, ngoài việc nước giếng bị nhiễm mặn, mùi hôi từ nguồn nước thải các hồ tôm thì đất đai ở đây cũng bị nhiễm mặn. “Trước trồng các loại cây bình thường, nay không sống được. Đến các cây nhiều năm tuổi đã sống khỏe cũng chết dần. Người dân ở xung quanh chắc rồi cũng nhiễm bệnh mà chết” – chị Bông, nói.

Nếu ở thôn An Xuân, người dân khổ sở vì mùi hôi và nước giếng nhiễm mặn, thì ở thôn Tường Vân (xã Triệu An, huyện Triệu Phong), nhiều diện tích ruộng lúa ở gần các hồ tôm nay phải bỏ hoang.

Ông Trần Văn Sằn - Phó trưởng thôn Tường Vân cho hay, do đất nhiễm mặn cũng như bị hơi mặn thổi vào nên trồng hoa màu không hiệu quả, lá thường úa tàn và chết nhanh. Vì vậy, nhiều diện tích ruộng của người dân hiện bỏ hoang. Dân làm ruộng nhưng phải mua gạo ăn hằng ngày, khiến cuộc sống khó khăn hơn.

Chỉ riêng ở thôn Tường Vân, có hơn 38 ha/80 ha ruộng lúa bị bỏ hoang, nguyên nhân là bị ruộng bị nhiễm mặn.

Chưa xử lý quyết liệt

Ông Hoàng Châu - Phó Bí thư Thường trực UBND xã Triệu An nói rằng, từ năm 2011 đến nay, ở xã Triệu An có 2 khu vực bị nhiễm mặn. “Vùng Tường Vân Làng thì nhiễm mặn từ thủy triều, địa phương kiến nghị xây dựng hệ thống đê bao để ngăn mặn xâm nhập, nhưng chưa được phê duyệt; còn vùng Tường Vân Động thì nhiều hộ nuôi tôm ngoài quy hoạch khiến nguồn nước bị nhiễm mặn” – ông Châu, cho biết.

Ruộng lúa bỏ hoang do bị nhiễm mặn. Ảnh: Hưng Thơ

Đối với các hộ nuôi tôm trong khu dân cư, xã Triệu An cũng đã tăng cường tuyên truyền, vận động nên một số hộ dân đã san lấp ao hồ, không nuôi tôm trong khu dân cư để trồng trọt, chăn nuôi các loại cây, con khác. Tuy nhiên, hiện vẫn còn đó nhiều hộ nuôi tôm ngoài quy hoạch. Việc đào hồ lót bạt nuôi tôm trên đất hoa màu, trong khu dân cư không chỉ sai phạm về mục đích sử dụng đất, mà còn làm phát sinh ô nhiễm môi trường và xâm nhập mặn.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị, ở xã Triệu An có khoảng 90 ha, Triệu Vân có khoảng 31,7 ha, Triệu Lăng (huyện Triệu Phong) có khoảng 67 ha, xã Hải An (huyện Hải Lăng) có khoảng 13,8 ha diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng. Phần lớn, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng trên đất trồng hoa màu, trong khu dân cư.

Đối với diện tích nuôi tôm trong khu dân cư, trên đất trồng hoa màu, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị khuyến cáo các địa phương cần tăng cường quản lý, xử lý nghiêm các trường hợp đào ao, khoan giếng trái phép để nuôi tôm; tuyên truyền, vận động người dân không tiếp tục đào ao và thả nuôi tôm thẻ chân trắng trong vùng nước ngọt, chuyển đổi sang nuôi đối tượng thủy sản nước ngọt khác…

Hậu quả của việc nuôi tôm ngoài quy hoạch là quá rõ, nhưng rõ ràng cách xử lý của các địa phương đang bỏ ngõ và chỉ mới dừng lại ở “khẩu hiệu” xử lý nghiêm. Chính vì vậy, việc dẫn mặn nhập đồng để nuôi tôm ở các địa phương vẫn diễn ra nhan nhãn, khiến nguồn nước bị nhiễm mặn, cuộc sống của người dân lân cạnh đảo lộn.