Đài Nga tiết lộ lý do Wagner và Bộ Quốc phòng Nga không ưa nhau

Cuộc bạo loạn của công ty quân sự tư nhân Wagner bị dập tắt trong chưa đầy 24 giờ nhưng các yếu tố chính trị và quân sự đằng sau đó vẫn âm ỉ.

Logo của Wagner gắn với nhà lãnh đạo Yevgeny Prigozhin bị gỡ bỏ tại trụ sở của tập đoàn này ở Saint Petersburg, Nga, ngày 1-7 - Ảnh: REUTERS

Sau cuộc binh biến chóng vánh ngày 23 và 24-6, ông trùm Yevgeny Prigozhin của tập đoàn lính đánh thuê Wagner sang Belarus lưu vong, còn tập đoàn đánh thuê này rút khỏi chiến trường Ukraine.

Chìa khóa thành công của Wagner

Ngày 4-7, Đài Russia Today đã mổ xẻ các sự kiện của năm ngoái để hiểu rõ hơn về xung đột giữa Wagner và Bộ Quốc phòng Nga.

Vào thời điểm đó, với kinh nghiệm chiến đấu ở cả châu Phi và Trung Đông, Wagner đã được thuê để giúp chiếm khu vực Popasnaya và sau đó là Bakhmut phòng thủ kiên cố ở miền đông Ukraine. Quy mô của chiến dịch này lớn đến mức Wagner đã trở thành một quân đoàn khá tự trị với hạ tầng, chỉ huy và chỉ đạo chiến thuật riêng.

Nga coi Wagner như một lực lượng bộ binh hạng nhẹ. Việc sử dụng các đơn vị tấn công nhỏ như Wagner với sự yểm trợ của pháo binh có thể giúp Nga thoát khỏi cuộc chiến đang bế tắc.

Một số đơn vị của Nga cũng áp dụng các chiến thuật và cấu trúc tương tự, như Storm Z, nhưng Wagner vẫn là lực lượng nổi tiếng nhất. Điều này phần lớn là do các nguồn phương tiện truyền thông độc lập và thành công của nhóm này.

Vào thời điểm ngừng chiến đấu ở Bakhmut, Wagner tham vọng trở thành một cơ cấu độc lập trong lực lượng vũ trang, không thuộc Bộ Quốc phòng Nga mà dưới quyền Tổng thống Vladimir Putin.

Cạnh tranh

Các binh lính của Wagner ngồi trên xe tăng tại thành phố Rostov của Nga trong cuộc binh biến ngày 24-6 - Ảnh: AFP

Theo Đài Russia Today, sự cạnh tranh nội bộ là một trong những lý do chính dẫn đến xung đột giữa Wagner và Bộ Quốc phòng.

Đầu năm nay, Wagner bị hạn chế tuyển quân tình nguyện từ các nhà tù, thay vào đó họ được giao cho các đơn vị chính quy, trong đó có Storm Z. Do vậy, trong những tháng gần đây, Wagner chỉ có thể dựa vào các văn phòng tuyển dụng thông thường và giành giật từng binh lính. Trong lúc giao tranh khốc liệt ở khu vực Bakhmut, mỗi tân binh đều là vô giá.

Để gây chú ý, ông trùm Prigozhin đã đẩy mạnh thương hiệu Wagner và tăng cường quảng bá trên các phương tiện truyền thông của mình. Tập đoàn đánh thuê này được quảng cáo là một cộng đồng có cùng tư tưởng, một đẳng cấp quân sự, có các giá trị và quy tắc danh dự riêng.

Thậm chí, Prigozhin đã sử dụng chiêu "quảng cáo đen" để giành tân binh từ đối thủ là Bộ Quốc phòng.

Các phương tiện truyền thông của ông Prigozhin chê bai đơn vị chính quy của quân đội Nga là những tổ chức quan liêu, kém cỏi chỉ biết rút lui. Đỉnh điểm của chiến dịch PR đen tối này trùng với những ngày cuối cùng của trận chiến giành Bakhmut.

Prigozhin và các phương tiện truyền thông của Wagner đã cố tình phóng đại một số vấn đề trong quân đội Nga để lôi kéo các tân binh, theo đài Nga.

"Đây không phải là lần đầu tiên Tập đoàn Wagner và Prigozhin sử dụng các phương pháp như vậy", đài này viết khi nhắc lại việc Wagner cũng từng dùng phần thưởng để thuyết phục các binh sĩ tham gia giao tranh ở Donbass năm 2014 gia nhập tập đoàn này để phục vụ cho hoạt động tại Trung Đông và châu Phi.

Hậu quả

Ông trùm Yevgeny Prigozhin và lực lượng đánh thuê Wagner trên chiến trường ở Bakhmut, miền đông Ukraine, vào tháng 5-2023 - Ảnh: AFP

Không có gì ngạc nhiên khi Bộ Quốc phòng Nga không ưa việc bị ông Prigozhin bôi nhọ. Kết quả là mâu thuẫn giữa Wagner với các quan chức hàng đầu, Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Nga trở thành mối thù âm ỉ trong một thời gian dài.

Sau khi kiểm soát Bakhmut, các đơn vị Wagner chiến thắng trở về doanh trại để luân chuyển và bổ sung, chuẩn bị cho chiến dịch mới ở Zaporizhzhia, nơi giới phân tích Nga coi là khu vực dễ bị tổn thương nhất trước các cuộc tấn công của Ukraine.

Với khí thế từ Bakhmut, ông Prigozhin đã hy vọng hệ thống phòng thủ của Nga bị phá vỡ và lực lượng Ukraine tiến vào Melitopol và Berdyansk. Khi đó, các chiến binh Wagner sẽ ra tay giải cứu nước Nga và ông Prigozhin trở thành một vị cứu tinh.

Điều này sẽ cho phép ông trùm Wagner thúc đẩy chương trình nghị sự của riêng mình, có thể bao gồm cả việc thay thế một số chỉ huy hàng đầu của quân đội Nga.

Tuy nhiên, quân đội Nga đang trở nên mạnh mẽ hơn sau khi chiêu mộ hàng trăm nghìn lính mới. Bộ Quốc phòng Nga bắt đầu cố gắng kiềm chế các công ty quân sự tư nhân, bao gồm cả công ty lớn nhất là Wagner. Lúc này, ông Prigozhin đã nhận ra vị trí của mình đang bị đe dọa. Điều này đã dẫn đến cuộc nổi loạn vào cuối tháng trước.

Tiếp theo là gì?

Hiện tại, có tin ông Prigozhin đã sang Belarus. Một số thành viên của Wagner cũng sẽ chạy theo ông trùm, tuy nhiên chưa biết con số chính xác. Tính đến tháng 6-2023, tập đoàn Wagner có khoảng 25.000 binh sĩ, không tính các đơn vị trực thuộc Lực lượng vũ trang Nga.

Theo đài Russia Today, rất có thể phần lớn tập đoàn đánh thuê này sẽ được sáp nhập vào các sư đoàn quân đội khác của Nga, hoặc thậm chí có thể giữ lại sự tự chủ ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, Wagner sẽ cắt đứt quan hệ với ông Prigozhin, nhân vật hiện bị Nga coi là bất hảo.

Và cho đến khi Nga dàn xếp được tàn dư của Wagner, tiềm năng của quân đội Nga sẽ bị suy giảm so với trước khi xảy ra cuộc binh biến, đài Nga nhận xét.