Cuộc thử sức của Nga ở đông bắc Ukraine

Tháng 5-2024 chứng kiến màn giao tranh tàn khốc nhất tại Ukraine nhiều tháng qua, bộc lộ những điểm yếu của lực lượng Kiev sau thời gian dài cạn kiệt cả sức người lẫn vũ khí.

Lực lượng Ukraine chiến đấu ở vùng Kharkov ngày 21-4 - Ảnh: AFP

Cuối tuần qua, thị trấn Vovchansk ở vùng phía bắc Kharkov của Ukraine, được giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Nga hơn 18 tháng trước, tỉnh giấc bởi các cuộc pháo kích và oanh tạc dữ dội từ trên không.

Nga đã tìm ra cách khác để kéo giãn lực lượng vốn đã mỏng manh của Ukraine.

Ukraine rút lui ở Kharkov

Ngày 15-5, chính quyền địa phương cho biết lực lượng Nga đã thiết lập các vị trí bên trong thị trấn Vovchansk. Việc chiếm được thị trấn này sẽ là thắng lợi đáng kể nhất của Nga kể từ khi nước này tiến hành cuộc tấn công vào vùng Kharkov để mở ra một mặt trận mới và buộc Kiev phải gấp rút tăng viện.

Trước đó một ngày, quân đội Ukraine thừa nhận lực lượng nước này đã rút lui về các vị trí "có lợi hơn" ở hai khu vực Kharkov, gồm Lukyantsi và Vovchansk. Lực lượng này giải thích rằng "những cuộc tấn công dữ dội" của Nga buộc họ phải rút quân "để bảo vệ tính mạng của các quân nhân và tránh tổn thất".

Sau nhiều tháng dồn sức ở vùng Donetsk miền đông Ukraine không mấy thành công, Nga phát động các cuộc tấn công dọc theo đoạn biên giới dài 60 km ở Kharkov từ ngày 10-5, đến nay đã chiếm đóng hơn 10 ngôi làng ở nơi được gọi là 'vùng xám' dọc biên giới.

Nga đang ra sức cắt đứt các tuyến đường bộ với Vovchansk, tuy nhiên Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức Ukraine khác nói rằng những nỗ lực của Nga nhằm tiến tới thị trấn đã bị chặn. Các quan chức hàng đầu của Kiev không tin Nga có đủ quân số để chiếm thành phố Kharkov.

Giám đốc tình báo quân sự Kyrylo Budanov của Ukraine cho biết Matxcơva đã điều động toàn bộ quân lực ở khu vực biên giới cho chiến dịch Kharkov và dự kiến sẽ điều thêm lực lượng dự bị trong những ngày tới.

"Tính đến tối hôm qua, kẻ thù đã bị chặn ở các ranh giới mà họ có thể tiếp cận", ông Budanov nói ngày 14-5, cho rằng Nga vẫn đang trong giai đoạn tấn công "tích cực" với hơn chục đợt tấn công mỗi ngày.

"Khu vực Donetsk và Kharkov là nơi khó khăn nhất hiện nay", ông Zelensky nói trong bài phát biểu tối 14-5.

Điểm yếu của Ukraine

Người dân ở thị trấn Vovchansk vùng Kharkov đi di tản ngày 13-5 - Ảnh: REUTERS

Ông Emil Kastehelmi - một nhà phân tích tình báo nguồn mở của tổ chức Black Bird Group, nói với Hãng tin Reuters rằng trận chiến quan trọng nhất trong cuộc tấn công của Nga đang diễn ra ở Vovchansk, cách thành phố Kharkov khoảng 45 km. "Nếu Nga muốn tiến xa hơn về phía nam, họ cần phải chiếm Vovchansk", chuyên gia này nhận định.

"Nga đang tìm cách làm mỏng lực lượng Ukraine dọc theo tiền tuyến dài gần 1.000 km và tạo ra các cơ hội, đặc biệt là ở Donetsk, mục tiêu hoạt động chính của Nga trong năm 2024", ông George Barros - chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington, nói với Đài CNN. "Những gì Nga đạt được gần đây không chỉ mang tính cơ hội, Nga đã chuẩn bị trước và hiện đang khai thác nó", ông Barros cho biết.

Trong khi đó, cuộc tấn công ở Kharkov bộc lộ những vấn đề của Ukraine thời gian qua và là phép thử đối với lực lượng nước này. Quân đội nước này bị dàn mỏng, pháo binh ít hơn nhiều so với quân Nga, lực lượng phòng không cực kỳ yếu kém và trên hết là thiếu binh lính. Tình hình càng tệ hơn do thời tiết khô ráo, tạo điều kiện cho các đơn vị cơ giới của Nga di chuyển dễ dàng hơn.

"Vấn đề của chúng tôi rất đơn giản: chúng tôi không có vũ khí. Chúng tôi luôn biết tháng 4 và tháng 5 sẽ là khoảng thời gian khó khăn", Phó giám đốc Cơ quan Tình báo quốc phòng Ukraine - Thiếu tướng Vadym Skibitsky, nói với tờ Economist tuần trước. Sự thiếu hụt đó càng trầm trọng hơn do viện trợ quân sự quan trọng từ Mỹ bị trì hoãn nhiều tháng qua.

Ngày 15-5, lực lượng Ukraine cảnh báo về việc Nga tăng cường lực lượng ở phía bắc gần khu vực Sumy. Một cuộc tấn công xuyên biên giới vào sườn mới ở vùng Sumy có thể sẽ khiến lực lượng phòng thủ đã kiệt sức của Kiev bị kéo căng hơn nữa

"Nga thực sự đã lên kế hoạch cho một chiến dịch tại khu vực Sumy ngay từ đầu… nhưng tình hình không cho phép họ thực hiện các hành động tích cực và bắt đầu chiến dịch", ông Budanov nhận định.