Cùng cách lấy tiền từ SCB, vì sao bà Trương Mỹ Lan bị xét xử 2 tội danh khác nhau?

Bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm có hành vi phạm tội trong thời gian dài, trong khi Bộ luật Hình sự có sự thay đổi cơ bản về đường lối xử lý.

Bà Trương Mỹ Lan

Ngày mai (5-3), Tòa án nhân dân TP.HCM sẽ đưa ra xét xử bà Trương Mỹ Lan (chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng 85 bị cáo khác về những sai phạm xảy ra tại Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và nhiều đơn vị, tổ chức liên quan.

Bà Trương Mỹ Lan bị xét xử về 3 tội danh

Bà Trương Mỹ Lan bị xét xử về các tội danh: Tham ô tài sản; đưa hối lộ và vi phạm quy định về hoạt động cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, quy định tại khoản 3, điều 179 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Qua quá trình điều tra, các cơ quan tiến hành tố tụng xác định bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội trong một thời gian dài, trong khi Bộ luật Hình sự có sự thay đổi cơ bản về đường lối xử lý.

Trước ngày 1-1-2018, Bộ luật Hình sự 2015 chưa quy định về hành vi tham ô trong lĩnh vực tư nhân, Ngân hàng SCB là ngân hàng cổ phần, không có vốn nhà nước.

Kết quả điều tra xác định bà Lan dù không phải là người nắm giữ chức vụ trong SCB nhưng đã thao túng, chi phối hoạt động của ngân hàng này, chỉ đạo các đồng phạm hợp thức hồ sơ vay vốn để rút tiền từ SCB, đến nay các khoản vay không có khả năng thu hồi. Hành vi của bà Lan đã vi phạm Luật Các tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Do đó những hành vi phạm tội xảy ra trước ngày 1-1-2018 bị xử lý theo điều, khoản tương ứng (điều 179) Bộ luật Hình sự năm 1999.

Những hành vi phạm tội xảy ra sau ngày 1-1-2018 bị xử lý về các tội tham ô tài sản và vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng theo Bộ luật Hình sự 2015.

Thiệt hại của vụ án được xác định trên cơ sở dư nợ của các khoản vay trừ đi tổng giá trị tài sản bảo đảm được phân bổ cho các khoản vay.

Từ đó cơ quan điều tra xác định từ ngày 1-1-2012 đến ngày 31-12-2017, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 368 hồ sơ vay vốn để rút tiền của Ngân hàng SCB sử dụng vào các mục đích khác nhau.

Tính đến ngày 17-10-2022 còn dư nợ 132.000 tỉ đồng, không có khả năng thu hồi, gây hậu quả thiệt hại cho Ngân hàng SCB số tiền 64.600 tỉ đồng.

Từ ngày 9-2-2018 đến ngày 7-10-2022, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn, chiếm đoạt của Ngân hàng SCB 304.000 tỉ đồng, gây thiệt hại 129.400 tỉ đồng là số tiền lãi phát sinh từ số tiền gốc chiếm đoạt.

Bà Trương Mỹ Lan lấy tiền từ SCB như thế nào?

Theo hồ sơ, bà Trương Mỹ Lan là chủ tịch của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bao gồm một tập hợp các công ty con, công ty liên kết.

Để có nguồn vốn lớn phục vụ hoạt động của hệ thống công ty trên cũng như việc liên tục đầu tư, mua các dự án bất động sản, bà Lan đã tìm cách thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của SCB, trong đó có hoạt động cho vay.

Do đó từ trước thời điểm hợp nhất, bà Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng (Ngân hàng TMCP Sài Gòn (cũ), Ngân hàng TMCP Việt Nam Tín Nghĩa và Ngân hàng TMCP Đệ Nhất).

Sau khi hợp nhất (từ năm 2012 đến tháng 10-2022) bà Lan đã thâu tóm, nắm giữ thực tế số lượng cổ phần gần tuyệt đối của SCB (từ 85% đến 91,5% cổ phần), qua đó thao túng toàn bộ hoạt động của SCB.

Bà Lan tuyển chọn, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, nghe lời bà Lan vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại SCB, trả mức lương cao từ 200 đến 500 triệu đồng tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB.

Từ đó thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của Ngân hàng SCB.

Bà Trương Mỹ Lan sử dụng Ngân hàng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền gửi và vốn từ các nguồn khác, sau đó chỉ đạo rút tiền bằng cách tạo lập các khoản vay khống, phục vụ cho mục đích cá nhân.

Để rút tiền từ SCB, bà Lan đã chỉ đạo các cá nhân tại Ngân hàng SCB và Vạn Thịnh Phát để chỉ đạo tổ chức thành lập nhiều bộ phận, đơn vị, công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân, cấu kết chặt chẽ với nhau, thông đồng với các công ty thẩm định giá, triển khai rút tiền từ SCB.

Ngoài việc tạo lập các công ty "ma" đứng tên hồ sơ vay vốn, bà Lan còn cấu kết chủ sở hữu, đại diện các công ty thực tế có hoạt động kinh doanh như: Trương Huệ Vân (cháu ruột bà Trương Mỹ Lan; điều hành một số công ty trong Tập đoàn Vạn Thịnh Phát), Chu Nap Kee Eric (Chu Lập Cơ, chồng bà Lan; Chủ tịch Công ty CP Đầu tư Times Square)… để các công ty này đứng tên vay vốn hoặc tạo lập thêm nhiều công ty "ma", lập hồ sơ vay vốn khống, rút tiền của Ngân hàng SCB để Lan và các đối tượng trên cùng sử dụng.

Khi các khoản vay khống quá hạn, phải hạch toán nợ xấu nhóm 5, bà Lan không trả nợ mà chỉ đạo bán nợ xấu cho VAMC và bán nợ trả chậm cho các chính các công ty "ma" do nhóm Vạn Thịnh Phát thành lập để che giấu một phần nợ xấu, không phải hạch toán lãi, giảm dư nợ tín dụng.

Để che giấu thực trạng tài chính đặc biệt yếu kém và các sai phạm của Ngân hàng SCB, bà Lan đã mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan thanh tra, giám sát làm trái công vụ.