Chuyện lần đầu kể của cựu Đại sứ Việt Nam tại Pháp

Nhà văn Nguyễn Chiến Thắng năm nay xấp xỉ 80 tuổi. Ông là người đã dành trọn cuộc đời cho công tác ngoại giao. Ông từng là Đại sứ ở các nước Pháp, Algeria và Campuchia. Ông là hội viên Hội nhà văn Việt Nam. Ông được biết đến với tư cách là người sáng tác bền bỉ của văn chương đương đại với nhiều thể loại như: tiểu thuyết, truyện ngắn, ghi chép, bút ký… với bút danh Thăng Sắc.

Có thể kể đến một số tác phẩm tiêu biểu của ông: Ngụ cư, Chú Tư, Con là ai, Láng giềng, Đi trong lốc xoáy, Những đoá sen màu xanh, Những ngày không em; Chớp mắt cùng số phận; Bút ký: Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao (in chung) và mới nhất là Chuyện kể của một Đại sứ.

Ông là một trong số ít những nhà văn khiêm nhường, lặng lẽ, miệt mài lao động, một cách lao động nghiêm túc và say mê. Sau nhiều năm cầm bút, thành công nhất của ông phải kể đến thể loại tiểu thuyết. Ông viết một cách sâu sắc và trực diện vào những vấn đề nóng bỏng của đời sống xã hội: Đô thị hoá nông thôn, sự tha hoá của con người trước đồng tiền, những cơn “lốc xoáy” dữ dội đã cuốn người ta đi về nhiều hướng một cách mất kiểm soát; ông viết về vùng đất, vùng văn hoá mà ông đặc biệt gắn bó trong cuộc đời làm ngoại giao của mình: Campuchia.

Văn chương của Nguyễn Chiến Thắng giản dị, chất phác, khúc chiết, thuyết phục. Ông viết về sự tha hoá của con người, một cách đau đớn, dằn vặt, nuối tiếc, nhưng nhân hậu. Một giọng văn nhân hậu, một lối tư duy nhân hậu. Văn chương của ông dễ dàng lấy nước mắt từ người đọc bởi sự nhân hậu của câu chuyện, của cuộc đời. Nhưng cũng giàu chất hài hước, sâu cay. Và tuy đọc về cái xấu, cái mất mát, cái băng hoại mà người ta không tuyệt vọng, trái lại, vẫn còn le lói những tin cậy về cái tốt đẹp. Sự tồn tại của cái tốt, cái lương thiện luôn làm cho cuộc sống trở nên ấm áp và cân bằng, xoa dịu, chữa lành những tổn thương.

Chuyện kể của một Đại sứ là tập hợp các bài ghi chép tản mạn không nhằm vào một chủ đề trung tâm nào của tác giả Nguyễn Chiến Thắng - người trong suốt cuộc đời làm ngoại giao của mình đã từng là Đại sứ Việt Nam tại Pháp, kiêm nhiệm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha; Angeria kiêm nhiệm Mali và Sahraoui Dân chủ; và Campuchia. Cuốn sách vẫn giữ phong cách, giọng văn, lối tư duy, tình cảm của nhà văn với cuộc đời, với con người.

Dù có viết về ai, ở đâu, với những khác biệt về văn hoá, ngôn ngữ, thể chế chính trị, người đọc vẫn có thể được ông dẫn dắt để chạm tới những nhân vật của ông một cách tự nhiên và hồn hậu.Nói về đứa con tinh thần của mình, tác giả Nguyễn Chiến Thắng cho biết, ông ghi lại những câu chuyện mà mình đã gặp và ghi nhớ trong những năm tháng làm Đại sứ ở các nước. Nó cho thấy phần nào cuộc đời, sự nghiệp, vai trò của một Đại sứ - người đại diện cho quốc gia, dân tộc ở trên phương diện đối ngoại.

Nhà văn - nhà ngoại giao Nguyễn Chiến Thắng khẳng định rằng: "Chuyện kể của một Đại sứ" không phải là hồi ký, không phải là tự truyện, không có đánh giá hoặc dính dáng tới những báo cáo sơ kết, tổng kế các hoạt động đối ngoại của cơ quan. Đây chỉ là những ghi chép những mẩu ký ức của một thời làm việc, nay đã nghỉ hưu trích ra đem in, mong được chia sẻ vài suy nghĩ cá nhân, cũng là để bày tỏ lòng biết ơn của tôi tới những người và những nơi tôi đã may mắn được công tác với cương vị một Đại sứ".

Vẫn giữ phong cách, giọng văn, lối tư duy, tình cảm của nhà văn với cuộc đời, với con người, mỗi bài viết ông kể về những con người ông đã có dịp gặp gỡ, những vùng đất mà ông đã đi qua, đã gắn bó. Dù có viết về ai, ở đâu, với những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, thể chế chính trị… qua lối dẫn dắt của tác giả, người đọc có thể "chạm" tới những nhân vật của ông một cách tự nhiên và hồn hậu.

Đây là cuốn sách, như tâm sự của tác giả, ông ghi lại những câu chuyện mà ông gặp và ghi nhớ trong những năm tháng làm Đại sứ ở các nước. Nó cho thấy phần nào cuộc đời, sự nghiệp, vai trò của một Đại sứ - người đại diện cho quốc gia, dân tộc ở trên phương diện đối ngoại.

Nhận xét về cuốn sách, nhà văn Đỗ Bích Thúy cảm nhận văn phong của tác giả Nguyễn Chiến Thắng rất giản dị, thong thả, với cái nhìn nhân hậu, ấm áp, giàu tình người của một người làm chính trị. "Tôi thấy rõ nhân - nghĩa trong cuộc đời làm công tác ngoại giao ở ông Nguyễn Chiến Thắng. Nhưng bởi vì vị Đại sứ này lại là một nhà văn nên cái nhìn của ông về mọi sự việc, sự kiện, hay các cá nhân đều rất tinh tế và sâu sắc, nhiều liên tưởng và giàu cảm xúc. Ở đây, dù là sách của một người làm chính trị nhưng lại ít màu sắc chính trị, mà đầy ắp những sắc màu, không gian văn hoá, nhân văn, những chân dung đáng kính, đáng mến, đáng ngưỡng mộ".

Còn hoạ sĩ Phạm Hải Hà cho rằng đây là món quà mà nhà văn trao tặng cuộc sống: "Cuốn sách giống như hai quá trình của một đời Đại sứ- Nhà văn: Thu thế giới vào trong mình để rồi lại trút mình vào thế giới, ở đấy có tình yêu Tổ quốc, niềm tự hào dân tộc, nỗi khát khao hòa bình hữu nghị và lòng biết ơn nhưng không phải không có chút day dứt buồn".