Chuyên gia phân tích sự cố kè chống sạt lở sông Phó Đáy vừa xây xong đã sập

Người dân mong muốn giữ lại cây di sản

Theo ghi nhận của PV Báo Lao Động ngày 5.7, sau sự cố sạt trượt bờ hữu sông Phó Đáy, khu vực đền Mẫu (xã Sơn Đông, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc) đã được thiết lập hàng rào bảo vệ ngăn cách. Người dân không dám lại gần khu vực này, trẻ em trong thôn được người nhà gửi đi nơi khác để đảm bảo an toàn.

Anh Phạm Văn Thiện (thôn Phú Hậu, xã Sơn Đông) có nhà cạnh khu vực sạt lở cho biết, sau sự cố, cứ thấy trời mưa là mọi người trong gia đình cảm thấy bất an.

Anh Thiện kể lại sự việc: “Khoảng 23h30 ngày 28.6, tôi đang ngủ bỗng dưng nghe thấy tiếng động mạnh. Sau đó, có người chạy vào nhà hô: Xảy ra động đất, đền bị sạt hết xuống”.

Đêm hôm ấy, anh Thiện và nhiều người dân trong xóm ngồi ngoài đường đến sáng. Không ai dám đi ngủ vì sợ sạt lở diễn ra tiếp.

Toàn bộ hạng mục công trình kè xây dựng mới ở khu vực đền Mẫu đã sụt lún, hư hỏng nghiêm trọng sau sự cố cuối tháng 6.2023. Ảnh: Bảo Nguyên

Anh Nguyễn Văn Chung - một gia đình khác sống gần đền Mẫu - cũng cho hay, sự cố sạt lở sông Phó Đáy khiến hệ thống lan can, sàn bê tông bị gãy vỡ nghiêm trọng. Cây đề lớn trên sân đền Mẫu được công nhận là cây di sản cũng đã bị đổ nghiêng.

“Đền Mẫu được xây dựng lại cách đây khoảng 5 năm. Bà con chưa kịp vui mừng vì dự án kè chống sạt ở sông Phó Đáy vừa hoàn thành, sắp nghiệm thu thì đã đổ sập. Việc này gây ảnh hưởng lớn tới ngôi đền, đe dọa cây đề cổ thụ. Do vậy, người dân Phú Hậu chúng tôi rất mong cơ quan chức năng có biện pháp giữ lại cây này” - anh Chung nói.

Ngôi đền nằm tiếp giáp với sông Phó Đáy có nguy cơ bị “nuốt chửng”. Ảnh: Bảo Nguyên

Theo ông Trần Văn Tuấn - Chủ tịch xã Sơn Đông, vị trí sạt lở chỉ cách khu dân cư gần nhất khoảng 20 m. Đền Mẫu bị sạt toàn bộ sân, móng nhà bếp với diện tích khoảng 250 m².

"Đến thời điểm hiện tại chưa phải di dời người dân. Chúng tôi đang theo dõi và phối hợp với các ngành đưa ra phương án kịp thời" - ông Tuấn thông tin.

Cần tiến hành hành giám định các khâu để làm rõ nguyên nhân

Trao đổi với PV Báo Lao Động, TS Phạm Ngọc Thịnh - chuyên gia kỹ thuật xây dựng công trình thủy lợi - cho biết: Theo Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn (NNPTNT) tỉnh Vĩnh Phúc, trong 3 ngày 25-27.6 vừa qua xảy ra mưa lớn, nước sông Phó Đáy chảy qua khu vực đền Mẫu dâng cao. Đến đêm 28.6, nhiều hạng mục công trình kè xây dựng mới ở khu vực đền Mẫu đã sụt lún, hư hỏng nghiêm trọng.

Như vậy nguyên nhân đầu tiên có thể kể đến là do sự thay đổi đột ngột mực nước sông Phó Đáy trong một thời gian ngắn (nước rút nhanh). Khi mực nước thay đổi đột ngột, áp lực nước từ trong thân kè gây ra làm kè mất ổn định.

Nguyên nhân thứ hai cần xem xét là hiện tượng xói ngầm cơ học, đẩy trồi đất. Hiện tượng này xảy ra khi bố trí giải pháp bảo vệ chân kè chưa hợp lý dẫn đến dòng thấm trong nền công trình khi thoát ra mang theo từng khối đất gây sụt lún, sạt lở công trình.

“Với những dự án cấp bách như bờ kè, vấn đề kỹ thuật luôn được xác định là yếu tố then chốt quyết định chất lượng công trình” - vị chuyên gia nhấn mạnh.

Hình ảnh đền Mẫu thôn Phú Hậu, xã Sơn Đông từng bị sạt lở hồi tháng 10.2022, sau đó được khắc phục. Ảnh: Người dân cung cấp

Cùng đi khảo sát thực tế công trình, ông Trương Giang Sơn -kỹ sư xây dựng tại Vĩnh Phúc - cho rằng, để làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến dự án, cơ quan chức năng cần tiến hành hành giám định các khâu.

Thứ nhất, kiểm tra về trình tự khảo sát thiết kế, liên quan đến các thông tin về lưu lượng nước, dòng chảy mà báo cáo nêu có chính xác với thực tế hay không?

Thứ hai, kiểm tra về trình tự thi công, bởi những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình.

Thứ ba, phải lấy mẫu thi công, để đem về cơ quan chuyên môn xác định đã đảm bảo kỹ thuật chưa?

Kè chống sạt trượt sông Phó Đáy tại khu vực đền Mẫu hiện bị hư hỏng nghiêm trọng. Ảnh: Bảo Nguyên

“Vụ việc này cần phải điều tra nguyên nhân và làm rõ trách nhiệm của đơn vị khảo sát thiết kế hay đơn vị thi công. Từ đó, xử lý theo quy định để không gây thất thoát tài sản Nhà nước” - ông Trương Giang Sơn chia sẻ thêm.

Công trình xử lý sạt trượt sông Phó Đáy khu vực Đền Mẫu và trạm bơm Phú Bình II xã Sơn Đông được UBND tỉnh Vĩnh Phúc quyết định thực hiện khẩn cấp, với tổng mức đầu tư 19,5 tỉ đồng.

Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án NNPTNT tỉnh Vĩnh Phúc. Đơn vị thi công xây lắp là liên danh Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và phát triển Phú Thành An - Công ty TNHH Thương mại và đầu tư xây dựng Long Khánh.