Chủ tịch EC thăm Ấn Độ: Bước ngoặt là đây

Chuyến thăm đặc biệt của lãnh đạo Ủy ban châu Âu (EC) ngày 27-28/2 phản ánh mong muốn mở rộng quan hệ với Ấn Độ, đất nước có vai trò ngày càng then chốt trong nền chính trị toàn cầu.

Chủ tịch EC thăm Ấn Độ: Bước ngoặt là đây

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong cuộc gặp tại New Delhi, Ấn Độ tháng 4/2022. (Nguồn: EPA)

Bước sang thập kỷ mới

Đây là chuyến công du đầu tiên của các Ủy viên EC sau khi cơ quan này bổ sung thành viên mới nhiệm kỳ 2024-2029 cuối tháng trước. Đồng thời, Bộ Ngoại giao Ấn Độ nhấn mạnh năm 2025 là năm đầu tiên trong thập kỷ thứ ba từ khi EU và Ấn Độ thiết lập quan hệ đối tác chiến lược (2004).

Phái đoàn EC sẽ dự cuộc gặp cấp Bộ trưởng của Hội đồng Thương mại và công nghệ EU-Ấn Độ (TTC) lần thứ hai tại New Delhi và dự phiên họp đặc biệt do lãnh đạo hai bên đồng chủ trì.

Giải thích lý do thăm Ấn Độ, Chủ tịch Ủy ban EC Ursula von der Leyen nêu rõ: “Trong thời đại cạnh tranh địa chiến lược gay gắt, châu Âu đại diện cho sự cởi mở, hợp tác và vươn mình. Chúng tôi sẵn sàng làm sâu sắc quan hệ với một trong những người bạn, đồng minh đáng tin cậy nhất - Ấn Độ. Chúng tôi là đối tác cùng chí hướng. Đó là lý do phái đoàn EC lại thăm Ấn Độ đầu tiên”.

Tuy nhiên, cá nhân nhà lãnh đạo này không còn xa lạ với đất nước sông Hằng - đây là chuyến thăm thứ ba của bà tới đây, sau chuyến thăm song phương tháng 4/2022 và dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tháng 9/2023.

Đại sứ Phái đoàn EU tại Ấn Độ Herve Delphin khẳng định: “Chuyến thăm có ý nghĩa biểu tượng cao, phản ánh ưu tiên mà EU dành cho mối quan hệ này. Chúng tôi nhìn nhận nhau như là đối tác và động lực tích cực. Hiện thế giới cần những động lực tích cực, mang tính ổn định như vậy”.

Ông cho biết, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, cũng như quan chức cấp cao của hai bên, sẽ nỗ lực khai phá tiềm năng, tìm kiếm cơ hội đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới, trước mắt là triển khai nghị trình chiến lược EU-Ấn Độ, điều bà Ursula von der Leyen công bố mới đây, hướng tới vòng đàm phán thứ ba về thỏa thuận thương mại tự do song phương và cuộc gặp thượng đỉnh dự kiến tổ chức trong năm nay.

Trong khi đó, theo Bộ Ngoại giao Ấn Độ, khi hai bên bước vào thập kỷ thứ ba của quan hệ đối tác chiến lược, chuyến thăm của phái đoàn EC sẽ “mở đường để củng cố hơn nữa quan hệ song phương, dựa trên những lợi ích tương đồng ngày càng lớn”.

Nhiều chuyện để bàn

Vậy những lợi ích tương đồng đó là gì?

Trước hết, ở thời điểm hiện tại, cơ chế TTC nêu trên mới được EU thiết lập với Mỹ và Ấn Độ. Song theo Viện Nghiên cứu Đông Á (ISAS) thuộc Đại học Quốc gia Singapore đánh giá, cơ chế này chưa đạt nhiều tiến triển rõ ràng. Trên cơ sở đó, cuộc họp TTC tới là cơ hội để EU khẳng định tầm quan trọng của Ấn Độ như một đối tác hàng đầu và thúc đẩy quá trình triển khai TTC.

Tổng thư ký Liên minh Doanh nghiệp số vừa và nhỏ Sebastiano Toffaletti cho rằng nỗ lực xây dựng hạ tầng số của châu Âu, “EuroStack” có thể hưởng lợi từ việc học hỏi “IndiaStack” của Ấn Độ, bao gồm mở rộng quyền tiếp cận dịch vụ tài chính và xã hội số. Điều này có thể giúp EU giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp công nghệ bên ngoài, và xây dựng hệ sinh thái số bền vững hơn.

Về nội dung thảo luận, bà von der Leyen cho biết, hai bên có thể đề cập các vấn đề như thúc đẩy thương mại, an ninh kinh tế, sức chống chịu của chuỗi cung ứng, xây dựng nghị trình về công nghệ chung, tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng.

Nhà lãnh đạo nêu rõ: “Nếu bạn muốn nâng cấp công nghệ sạch, nếu bạn muốn mở rộng cơ sở hạ tầng số - châu Âu luôn sẵn sàng tham gia”. Trong khi đó, báo The Indian Express (Ấn Độ) dẫn nguồn tin cho biết trí tuệ nhân tạo (AI) và hợp tác công nghệ nhiều khả năng sẽ được thảo luận, tiếp nối nội dung tại Hội nghị thượng đỉnh Hành động AI ở Paris tháng trước, sự kiện mà cả ông Modi và bà von der Leyen đều góp mặt.

Dù vậy, bên cạnh hợp tác, hai bên vẫn còn không ít vấn đề “gai góc”. Một trong số đó là lập trường của Ấn Độ về xung đột Nga-Ukraine. Ngày 24/2, New Delhi đã bỏ phiếu trắng với hai nghị quyết kêu gọi chấm dứt xung đột, ủng hộ nền hòa bình toàn diện và chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Kiev. EU cũng đưa bốn công ty Ấn Độ vào danh sách các thực thể, cá nhân chịu cấm vận do giao dịch với Nga trong đợt trừng phạt mới nhất nhắm vào Moscow ngày 24/2.

Trên cơ sở đó, ông Modi có thể đề cập nội dung này trong cuộc trao đổi với bà von der Leyen, nêu rõ lập trường của Ấn Độ về quan hệ với Nga và xung đột hiện nay, đồng thời thuyết phục EC đưa các công ty nước này ra khỏi danh sách cấm vận. Theo The Indian Express, chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, câu chuyện Trung Quốc cũng sẽ xuất hiện trong trao đổi giữa phía EC và Ấn Độ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, những khác biệt không thể cản trở đà phát triển của quan hệ EU-Ấn Độ. Xung đột Nga-Ukraine vẫn nóng, áp lực mới từ Mỹ, quan hệ chưa tan băng với Trung Quốc cùng nhiều biến số khác đòi hỏi hai bên phải thắt chặt quan hệ, mở rộng hợp tác để cùng tồn tại và thực sự là “động lực tích cực, mang tính ổn định” giữa một thế giới biến động. Chuyến công du Ấn Độ của phái đoàn EC có thể là bước ngoặt trong nỗ lực ấy.