Các ông lớn so tài giành gói thầu phóng vệ tinh cho quân đội Mỹ

Các doanh nghiệp tư nhân sẽ ganh đua giành hợp đồng trị giá tới 5,6 tỉ USD cho các nhiệm vụ phóng vệ tinh quân sự lên không gian trong thập niên tới.

Một vụ phóng của liên doanh ULA (Boeing - Lockheed Martin) - Ảnh: Wall Street Journal

Bộ Quốc phòng Mỹ đã chọn Công ty Blue Origin của tỉ phú Jeff Bezos, SpaceX của tỉ phú Elon Musk và United Launch Alliance (ULA) của liên doanh Boeing - Lockheed Martin tham gia cạnh tranh cho sứ mệnh không gian phục vụ an ninh quốc gia.

Các doanh nghiệp tư nhân này sẽ ganh đua giành hợp đồng trị giá tới 5,6 tỉ USD cho các nhiệm vụ phóng vệ tinh quân sự lên không gian trong thập niên tới, theo thông báo được đưa ra vào ngày 13-6 (giờ Mỹ).

Tăng cạnh tranh, giảm chi phí

Theo Hãng tin Reuters, Lầu Năm Góc không cung cấp thông tin chi tiết về các loại rocket mà họ lựa chọn từ các công ty trên, nhưng cho biết có bảy doanh nghiệp tham gia đấu thầu với yêu cầu rocket mới phải sẵn sàng thực hiện các sứ mệnh đầu tiên vào tháng 12-2024.

SpaceX, ULA và Blue Origin là những công ty đầu tiên được lựa chọn trong giai đoạn 3 của chương trình An ninh hàng không vũ trụ quốc gia (NSSL).

Trong số ba cái tên vừa được công bố, SpaceX của tỉ phú Musk và liên doanh ULA của Boeing - Lockheed Martin vốn là những tên tuổi "máu mặt" trong lĩnh vực phóng tên lửa và là nhà thầu quen thuộc của Bộ Quốc phòng Mỹ.

Hai "ông lớn" này đang là nhà cung cấp cho Lầu Năm Góc trong giai đoạn 2 của NSSL kể từ năm 2020. Trong đó, ULA phụ trách khoảng 60% số vụ phóng cho đến năm 2027, còn SpaceX nắm giữ 40% còn lại.

Lực lượng không gian Mỹ (USSF), đơn vị phụ trách NSSL, muốn mở rộng cơ hội cho các nhà thầu tiềm năng ở giai đoạn 3 nhằm tăng cạnh tranh, giảm chi phí phóng, thúc đẩy đổi mới và nâng cao hiệu quả cho các sứ mệnh vũ trụ.

Thông báo mới nhất đã đưa Blue Origin của tỉ phú Bezos (vốn là nhà sáng lập của gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon) bước chân vào đấu trường mà họ đã mong muốn được góp mặt từ lâu. Trước đó, Blue Origin đã không trúng thầu trong giai đoạn 2.

Là một phần của hợp đồng giai đoạn 3, Blue Origin sẽ nhận được 5 triệu USD để tiến hành đánh giá khả năng ban đầu về việc đảm bảo nhiệm vụ của mình. Space X và ULA sẽ nhận được 1,5 triệu USD mỗi công ty vì họ là nhà cung cấp của giai đoạn 2.

Cuộc đua phát triển vệ tinh

Ông Frank Calvelli, một quan chức Không quân Mỹ, nhận định các hợp đồng trong giai đoạn 3 mang đến cơ hội để đưa những cải tiến thương mại tiên tiến nhất vào chương trình phóng vệ tinh của quân đội nước này, theo trang tin Space News.

Blue Origin đang nỗ lực đưa rocket New Glenn của mình ra thị trường để cạnh tranh với các đối thủ nặng ký như SpaceX. Rocket New Glenn đã được phát triển trong gần một thập niên và dự kiến sẽ thực hiện lần phóng đầu tiên vào cuối năm nay.

Falcon 9, loại rocket tái sử dụng một phần của SpaceX, đang giữ vị thế "thống trị" ngành công nghiệp vũ trụ thương mại ở Mỹ với khoảng 207 lần phóng đã được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2020 - 2023.

Cùng lúc, SpaceX cũng đang thử nghiệm rocket hạng nặng Starship, được thiết kế để có thể tái sử dụng hoàn toàn. Tỉ phú Musk tin rằng Starship đóng vai trò quan trọng trong việc đưa con người lên vũ trụ và phóng hàng loạt vệ tinh lên quỹ đạo.

Trong khi đó, ULA bắt đầu loại bỏ dần rocket Atlas 5 và chuyển trọng tâm sang rocket Vulcan thế hệ tiếp theo. Rocket Vulcan đã thực hiện lần phóng thành công đầu tiên vào tháng 1-2024. Nó phải thực hiện thêm một nhiệm vụ nữa vào cuối năm nay trước khi nhận được chứng nhận cho các nhiệm vụ của NSSL.

Theo Đài CNBC, USSF dự kiến đặt hàng lên tới 90 vụ phóng trong giai đoạn 3 của NSSL. Giai đoạn này được phân chia thành hai hạng mục là Lane 1 và Lane 2.

Lane 1, đã công bố vào ngày 13-6, tập trung vào các rocket mới hoặc chuyên dụng được thiết kế cho các nhiệm vụ an ninh quốc gia có yêu cầu ít nghiêm ngặt hơn. Dự kiến sẽ có thêm nhiều công ty tham gia vào Lane 1 trong những năm tới.

Lane 2 hướng đến các công ty giàu kinh nghiệm, sở hữu các rocket đáp ứng được yêu cầu về hiệu suất cũng như đáp ứng nhiều yêu cầu nhiệm vụ an ninh quốc gia hơn. Dự kiến các hợp đồng trong Lane 2 sẽ được công bố trong mùa thu năm 2024.