Bộ Giáo dục Đào tạo biên soạn sách giáo khoa có nguy cơ tạo độc quyền

Vừa qua, Đoàn Giám sát của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội có ý kiến yêu cầu cần có một bộ sách giáo khoa do Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GDĐT) biên soạn.

Bên hành lang Quốc hội ngày 25.10, đại biểu Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách - đã có thông tin với Lao Động về việc biên soạn sách giáo khoa.

Theo ông Cường, việc biên soạn thêm một bộ sách giáo khoa hay dùng nhiều bộ sách không phải chỉ tính chuyện có lãng phí hay không mà quan trọng nhất là chúng ta đang hướng tới mục tiêu của giáo dục là gì?

Ông Cường rằng, Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã thông qua là một Nghị quyết hết sức tiên tiến, thể hiện nhận thức tiến bộ trong việc tạo ra một môi trường giáo dục khai phóng, tạo tự do cho người học phải lựa chọn kiến thức và tạo lập kiến thức cho mình. Vì vậy, cần phải có nhiều bộ sách chứ không chỉ một bộ sách.

Người học có quyền lựa chọn các cách thức tiếp cận của mỗi bộ sách và khi đấy sách giáo khoa không được coi như Kinh thánh, phải học thuộc từng từ, từng chữ trong sách. Điều đó, giúp cho người học tự tạo ra cho mình được tri thức, nhận thức và sẽ tự thể hiện được ý chí của mình chứ không “học vẹt”.

Như vậy, việc duy trì nhiều bộ sách giáo khoa và để người học lựa chọn sách giáo khoa là việc rất tiên tiến, tiến bộ cho việc đổi mới tư duy về giáo dục đào tạo.

Vị đại biểu cho rằng, việc cần có một bộ sách do Bộ GDĐT biên soạn thì phải được cân nhắc kỹ. Bởi lẽ, khi cơ quan chủ quản là Bộ GDĐT lại xây dựng lên một bộ sách thì người ta sẽ ngầm hiểu rằng bộ sách đấy là bộ sách được chỉ định.

Và khi đã được chỉ định như thế thì yếu tố tự do về mặt tư tưởng, lựa chọn, tôn trọng sở thích, mong muốn và cách tiếp cận của mỗi một người học gần như không còn nữa. Có nguy cơ trở thành độc quyền sách giáo khoa. Do đó, chúng ta phải hết sức cân nhắc việc này.

Đại biểu đồng ý rằng, những bộ sách giáo khoa hiện tại có thể còn có những yếu tố chưa được hoàn hảo. Nhưng, theo ông Cường đấy không phải là vấn đề quan trọng, bởi sách giáo khoa không phải bắt người học học theo đúng như sách mà quan trọng phải gợi lên nội dung, gợi lên tri thức để người học hiểu và trở thành kiến thức của người học, để người học diễn đạt được thành ý của mình.

Quan trọng nhất phải tìm ra xem quá trình thực hiện chương trình sách giáo khoa này đang hổng ở chỗ nào. Ông Cường cho rằng cái hổng lớn nhất là vấn đề năng lực của đội ngũ giáo viên có đủ năng lực để chuyển tải được tinh thần chúng ta hay chưa?

Bây giờ dạy không cần theo một cuốn sách nào cả, tinh thần của nhiều bộ sách là như thế, người giáo viên đến lớp dạy không phải lệ thuộc vào một quyển sách mà phải dạy theo nội dung.

Ông Cường lấy ví dụ, ngày hôm nay đến lớp có một sự kiện ở xã hội đang rất nóng thì giáo viên phải dùng ngay nội dung đó để đưa ra giảng dạy, nhưng phải truyền tải được về mặt tri thức là gì.

Như vậy, không phải là dạy theo một quyển sách, đừng nên chạy theo chuyện phải sửa bài này giống như trong sách mà phải đào tạo giáo viên, tăng cường năng lực của giáo viên. Đồng thời, phải tăng cường được nhận thức của xã hội, người học về tư tưởng đổi mới giáo dục.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu. Ảnh: Phạm Đông

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu - Phó Trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Thừa Thiên Huế - cho rằng, việc biên soạn mới một bộ sách giáo khoa như dự kiến, giao cho Bộ GDĐT sẽ gây tốn kém về kinh phí, thời gian, đầu tư chất xám.

Do đó, bà Sửu cho rằng hãy hội tụ chất xám từ những bộ sách đã và đang hiện hành để tích hợp đồng bộ, thể hiện trách nhiệm, chuyên nghiệp trong hình thành sản phẩm một bộ sách giáo khoa.

Theo quan điểm của bà Sửu, với một bậc học, môn học thì chỉ cần một bộ sách để thống nhất.