Bên trong thủy đài chứa nước khổng lồ gần 140 tuổi ở TPHCM

07:00 24/05/2024

TPHCM - Được xây dựng năm 1886, thủy đài nước nằm tọa lạc ngay trong khuôn viên của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco), Quận 3, TPHCM được xem là thủy đài cổ nhất còn tồn tại ở TPHCM.

Nằm trong khuôn viên Tổng Công ty cấp nước Sài Gòn (Sawaco, Quận 3), thủy đài vẫn ở đó suốt 138 năm và chứng kiến biết bao sự kiện lịch sử. Đây chính là thủy đài cổ xưa nhất của Sài Gòn và Đông Dương.

Thủy đài được thiết kế theo hình oval, với 3 tầng, cao khoảng 25m và đường kính khoảng 10m. Công trình được người Pháp xây dựng làm đài chứa nước, một trong những công trình thuộc hệ thống cung cấp nước sinh hoạt cho người dân Sài Gòn – Gia Định – Chợ Lớn vào những năm đầu thế kỷ XX.

Phía bên ngoài của thủy đài, đươc xây dựng phần tường dày từ 1,6 - 2m làm nhiệm vụ chịu lực cho hai bể nước khổng lồ. Ngoài ra, có hàng loạt cửa chính, cửa sổ và khoảng 20 lỗ thông gió được chạm khắc hoa văn. Trong đó có 5 lỗ thông gió lắp quạt.

Hiện Thủy đài vẫn giữ nguyên kiến trúc ban đầu. Toàn bộ tầng trệt được Sawaco dùng làm phòng truyền thống, trưng bày hơn 200 hiện vật, hình ảnh, tư liệu về ngành cấp nước thành phố qua các thời kì.

Bên trong thủy đài chứa nước khổng lồ gần 140 tuổi ở TPHCM

Hệ thống máy bơm, đẩy nước... và hệ thống đo mực nước được trưng bày tại phòng truyền thống.

Kết cấu đường ống dẫn nước, máy bơm, van... ngầm dưới tầng trệt còn nguyên vẹn sau 136 năm.

Tại khu vực tầng thứ hai là nơi đặt các đường ống dẫn nước và kết cấu chịu lực cho công trình.

Tầng trên cùng của thủy đài với hai bồn chứa nước khổng lồ nằm sát nhau được làm bằng thép không gỉ, hình phễu có thể cung cấp 1.000-1.500m3 mỗi ngày cho người Sài Gòn xưa. Khi thuỷ đài còn hoạt động, vào mùa mưa, nước từ các giếng sẽ chảy về giếng trung tâm, mùa khô thì phải dùng máy bơm. Từ giếng trung tâm, nước sẽ được xử lý rồi bơm lên hồ chứa tạo áp lực để đẩy nước về lại các hộ dân.

Theo Sawaco, trải qua những thăng trầm của lịch sử và sự tiến bộ ngày càng tăng của kỹ thuật, thủy đài đã dừng hoạt động vào khoảng năm 1930 - 1940. Sau đó, thuỷ đài được dùng làm hệ thống cấp nước dự phòng trong trường hợp Sài Gòn thiếu nước. Sau một thời gian thực hiện “sứ mệnh” của mình, đài nước chính thức ngừng hoạt động từ năm 1965. Ngày 28.3.2014, UBND TPHCM đã có quyết định công nhận thủy đài là di tích lịch sử văn hóa – kiến trúc nghệ thuật cấp TPHCM.