Bà Trương Mỹ Lan vận chuyển trái phép 4,5 tỉ USD, vì sao không cơ quan nào phát hiện?

Quá trình điều tra vụ án giai đoạn 2, cơ quan điều tra cũng đã xác minh trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến hành vi vận chuyển tiền của bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm.

Bà Trương Mỹ Lan được xác định chỉ đạo vận chuyển trái phép 4,5 tỉ USD qua biên giới - Ảnh: HỮU HẠNH

Kết luận điều tra vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP (SCB) giai đoạn 2 đã xác định bà Trương Mỹ Lan và các đồng phạm đã "trót lọt" vận chuyển trái phép tổng cộng 4,5 tỉ USD qua biên giới trong suốt 10 năm.

Không phát hiện bất thường từ báo cáo của Ngân hàng SCB

Quá trình điều tra, cơ quan điều tra cũng đã xác minh, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến các giao dịch chuyển tiền quốc tế.

Theo đó, từ ngày 1-1-2012 đến ngày 31-10-2022, Ngân hàng SCB đã thực hiện báo cáo Cục Phòng chống rửa tiền (Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước) 3.160 file báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử, giao dịch từ 1.000 USD trở lên (hoặc bằng ngoại tệ khác có giá trị tương đương) bằng hình thức điện tử.

Trong đó, có 313.705 báo cáo giao dịch chuyển đi, nhận về với tổng số tiền hơn 22,2 tỉ USD và 151 báo cáo giao dịch đáng ngờ.

Đối với 313.705 giao dịch: Trước thời điểm khởi tố vụ án (ngày 7-10-2022), 148 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát chuyển tiền ra nước ngoài và nhận tiền từ nước ngoài chuyển về Việt Nam đều không thuộc diện liên quan đến hoạt động rửa tiền, như quy định tại Nghị định 116/2013/NĐ-CP ngày 4-10-2013 "cơ sở xác định giao dịch chuyển tiền điện tử liên quan đến hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố".

Do đó, Cục Phòng chống rửa tiền không có cơ sở để xác định trong 313.705 giao dịch chuyển tiền trên có liên quan đến hoạt động rửa tiền, vận chuyển tiền trái phép.

Đối với 151 báo cáo giao dịch đáng ngờ thì không có danh sách 148 công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát chuyển và nhận tiền nên Cục Phòng chống rửa tiền không có cơ sở để phân tích, nghi ngờ đối với việc chuyển tiền của nhóm các công ty thuộc Vạn Thịnh Phát.

Còn Vụ Quản lý ngoại (Ngân hàng Nhà nước) chỉ có nhiệm vụ thống kê, theo dõi số liệu trên cơ sở số liệu báo cáo tổng hợp của từng ngân hàng, mà không có số liệu giao dịch của từng tổ chức hay cá nhân cụ thể.

Quá trình theo dõi số liệu tổng hợp của Ngân hàng SCB cung cấp, Vụ Quản lý ngoại hối không có cơ sở để phát hiện sự bất thường đối với số liệu tổng hợp về tiền ra nước ngoài và nhận tiền từ nước ngoài chuyển về Việt Nam.

Như vậy, cơ quan điều tra không có căn cứ xem xét trách nhiệm của Cục Phòng chống rửa tiền và Vụ Quản lý ngoại hối trong việc các đối tượng tại các công ty thuộc Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB làm trái quy định về việc chuyển tiền quốc tế.

Bà Trương Mỹ Lan khai mục đích vận chuyển tiền

Cơ quan điều tra xác định từ 27-10-2012 đến 7-10-2022, có 21 công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát thực hiện 78 giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài trái phép, với tổng số tiền hơn 1,5 tỉ USD (từ 2,8 tỉ USD trừ đi 1,3 tỉ USD có nguồn gốc từ tiền tham ô tài sản, đã bị xử lý về tội rửa tiền).

Phía ngược lại, 21 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát cũng nhận tiền từ nước ngoài chuyển về trái quy định pháp luật với tổng số tiền hơn 3 tỉ USD.

Việc chuyển tiền như trên đều thông qua các hợp đồng "khống": mua bán cổ phần, vốn góp; hợp đồng tư vấn; hợp đồng vay nợ giữa các công ty tại Việt Nam và các công ty, tổ chức ở nước ngoài.

Bà Trương Mỹ Lan được xác định là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo các đối tượng liên quan ở Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB vận chuyển trái phép tổng cộng 4,5 tỉ USD qua biên giới, tương đương 106.730 tỉ đồng.

Bà Trương Mỹ Lan khai nhận tiền từ nước ngoài về Việt Nam là tiền vay, còn tiền chuyển ra nước ngoài là tiền trả nợ.