Ba người nhận hối lộ nhiều nhất vụ 'chuyến bay giải cứu' bị y án chung thân

Cựu thư ký thứ trưởng Y tế, cựu cục trưởng Lãnh sự và cựu phó phòng xuất nhập cảnh Bộ Công an tiếp tục bị phạt chung thân; Hoàng Văn Hưng được giảm còn 20 năm tù.

Trong phán quyết công bố sáng nay, TAND Cấp cao tại Hà Nội bác kháng cáo, tuyên y án chung thân với cựu thư ký thứ trưởng Y tế Phạm Trung Kiên, cựu phó phòng tham mưu Cục quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) Vũ Anh Tuấn và cựu cục trưởng Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) Nguyễn Thị Hương Lan.

HĐXX cho rằng ba bị cáo nhận hối lộ số tiền đặc biệt lớn: Kiên 42,6 tỷ đồng, Tuấn 27 tỷ, Hương Lan 25 tỷ. Bị cáo Kiên và Tuấn đã nộp khắc phục toàn bộ hậu quả, Tuấn thừa 300 triệu đồng; bà Lan nộp 6,2 tỷ đồng nhưng hành vi của họ gây bức xúc dư luận, cần xử phạt răn đe để đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật.

Một cựu cán bộ công an khác tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh là Vũ Sỹ Cường cũng bị bác kháng cáo, y án 9 năm tù.

Với cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng, 43 tuổi, cựu trưởng phòng 5, Cục An ninh điều tra, Bộ Công an, tòa phúc thẩm đánh giá có tình tiết giảm nhẹ là nhận tội, nhiều thành tích trong công tác, hai bác ruột là liệt sỹ. Hưng vì thế được chấp nhận kháng cáo, giảm hình phạt từ chung thân xuống 20 năm tù.

Theo bản án phúc thẩm, bị cáo Hưng nhiều lần gặp gỡ hai sếp doanh nghiệp đang bị điều tra tại nhà cựu phó giám đốc Công an Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn để hướng dẫn khai báo. Hưng sau đó lừa đảo chiếm đoạt 800.000 USD tiền "chạy án".

>> Chi tiết mức án phúc thẩm của 21 bị cáo

Bị cáo Hoàng Văn Hưng đến tòa sáng nay. Ảnh: Ngọc Thành

Hai người khác tại Bộ Ngoại giao là cựu thứ trưởng Tô Anh Dũng được giảm còn 14 năm tù (sơ thẩm 16 năm), cựu cục phó Lãnh sự Đỗ Hoàng Tùng bị phạt 10 năm tù (sơ thẩm 12 năm).

Ông Dũng và Tùng được ghi nhận đã hoàn thành đủ và thừa nghĩa vụ khắc phục hậu quả số tiền nhận hối lộ (ông Dũng 21,5 tỷ đồng, Tùng 12 tỷ đồng). Cựu cục trưởng Lãnh sự Hương Lan đã nộp khắc phục 6,2 tỷ đồng và dùng toàn bộ tài sản đang bị kê biên để hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

Người cuối cùng trong nhóm 6 bị cáo Nhận hối lộ xin giảm nhẹ hình phạt là ông Trần Văn Tân, cựu phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, được giảm một năm tù (án sơ thẩm 6 năm) vì nộp lại hết 5 tỷ đồng nhận hối lộ, có nhiều tình tiết giảm nhẹ.

Với hai cựu cán bộ đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia là Nguyễn Hoàng Linh và Đặng Minh Phương, HĐXX nhận thấy Linh và Phương phạm tội theo chỉ đạo của cấp trên, vai trò thứ yếu. Quá trình điều tra, xét xử, cả hai được ghi nhận thành khẩn khai báo, khắc phục hậu quả.

Tòa tuyên phạt Linh 30 tháng tù treo (sơ thẩm 30 tháng tù) và Phương 18 tháng tù treo (sơ thẩm 18 tháng tù) cùng về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Bị cáo Phạm Trung Kiên, sáng 27/12. Ảnh: Ngọc Thành

Tại nhóm Đưa hối lộ, trừ Phạm Bích Hằng, Giám đốc Công ty Vinamichi, bị y án 20 tháng tù; 7 bị cáo còn lại đều được giảm án. Trong đó, Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Bluesky Lê Hồng Sơn và Nguyễn Thị Thanh Hằng đều được giảm 2 năm tù. Ông Sơn còn 8 năm, Hằng 9 năm.

Trong vụ án có hai người không có đơn kháng cáo là cựu phó giám đốc Công an Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn và cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Trần Việt Thái. Tuy nhiên, HĐXX nhận thấy cần giảm nhẹ hình phạt cho họ "để đảm bảo sự công bằng của pháp luật" và "thể hiện sự khoan hồng". Ông Tuấn vì thế được giảm còn 4 năm tù (sơ thẩm 5 năm) do Môi giới hối lộ, ông Thái án 3 năm (sơ thẩm 4 năm) về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Bản án phúc thẩm nêu đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra ở nhiều bộ ngành, địa phương. Khi đại dịch Covid-19 diễn ra, là cán bộ nhà nước, các bị cáo trong quá trình cấp phép chuyến bay đã nhũng nhiễu doanh nghiệp để tạo cơ chế xin - cho. Đặc biệt, một số bị cáo còn mặc cả về giá, đòi doanh nghiệp phải chi tiền mới cấp phép. Một số người thông đồng, câu kết để cùng thực hiện hành vi phạm tội, rồi ăn chia tiền.

Với các bị cáo là doanh nhân, tòa cho rằng vì muốn kiếm lợi nhuận nên đã hối lộ cán bộ nhà nước để được cấp phép chuyến bay và cách ly công dân khi về nước. Tuy nhiên, đánh giá họ cũng là nạn nhân của "cơ chế xin cho" nên để khuyến khích người đưa hối lộ tố giác tội phạm, phản ánh tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ, tòa đã xem xét giảm nhẹ hình phạt. Hơn nữa, các bị cáo đã thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác.

Nội dung vụ án thể hiện, từ tháng 4/2020, Chính phủ cho phép tổ chức các chuyến bay combo người dân tự trả phí vé máy bay và cách ly. Doanh nghiệp có nhu cầu tổ chức chuyến bay combo phải xin chủ trương của UBND cấp tỉnh, thành phố, nơi thực hiện cách ly. Hồ sơ sau đó được gửi về Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao để đơn vị này tổng hợp, lấy ý kiến tổ công tác 5 bộ (Ngoại giao, Công an, Y tế, Giao thông Vận tải, Quốc phòng).

Từ đầu 2020 đến khoảng giữa năm 2021, 372 chuyến bay combo đã được tổ chức. Để có chi phí "bôi trơn" khi thực hiện các chuyến bay, nhóm 20 doanh nghiệp với hơn 100 pháp nhân phải nâng giá vé, "vẽ" thêm nhiều chi phí phát sinh với khách hàng có nhu cầu về nước giữa đại dịch.

54 bị cáo bị xét xử, trong đó có 21 cựu cán bộ các bộ ngành, địa phương, chủ yếu vì tội Nhận hối lộ, với "kỷ lục" đưa nhận hối lộ 515 lần, tổng 165 tỷ đồng.Cấp sơ thẩm đã tuyên 4 án tù chung thân, 40 án tù có thời hạn và 10 án treo.

Trong 33 người không kháng cáo có cựu trợ lý phó thủ tướng Nguyễn Quang Linh, án sơ thẩm 7 năm tù; cựu phó chủ tịch UBND Hà Nội Chử Xuân Dũng, án sơ thẩm 3 năm tù; hai cựu đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản và Angola, ông Vũ Hồng Nam và Vũ Ngọc Minh, cùng 30 tháng tù... Các cựu quan chức này đều bị kết tội Nhận hối lộ.

Phạm Dự - Thanh Lam