7 Nghị quyết - một quyết tâm bứt phá, bài 5: Nội lực mạnh, hội nhập sâu

Cuối tháng này, Hà Nội sẽ đón hàng trăm đoàn quốc tế đến dự lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng. Việc Việt Nam tham gia xây dựng Công ước ngay từ những ngày đầu tiên và vận động thành công để Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) chọn Hà Nội làm địa điểm mở ký là minh chứng sống động cho bước chuyển quan trọng của Việt Nam về hội nhập quốc tế, từ “tham gia cuộc chơi” sang “định hình luật chơi”.

Báo điện tử Tiền Phong Học sinh, sinh viên, nhà nghiên cứu, giảng viên trẻ từ khắp cả nước tham dự Trường Khoa học Việt Nam lần thứ 8 tại ICISE (Quy Nhơn, Gia Lai) 1

Việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước Hà Nội là bước đi cụ thể triển khai chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về hội nhập và hợp tác quốc tế, đặc biệt là Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Đại sứ Phạm Quang Vinh, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị đánh dấu sự chuyển mình về tư duy hội nhập, kế thừa thành tựu của 40 năm đổi mới của đất nước để bước vào kỷ nguyên tiếp theo. Nghị quyết 59 không chủ trương dừng lại ở việc mở rộng quan hệ đối ngoại, mà còn hướng tới đưa Việt Nam vào dòng chảy chính của thế giới - từ kinh tế, chính trị, đến văn hóa và văn minh nhân loại. Hội nhập không chỉ là mở cửa mà là tham gia sâu, chủ động và tạo vị thế.

Báo điện tử Tiền Phong Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang (giữa) chủ trì cuộc họp báo quốc tế về Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng ngày 8/10. Ảnh: Như Ý. 1

Quyền Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết, Nghị quyết số 59 gắn với những mục tiêu cụ thể như phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam thuộc nhóm 40 nước dẫn đầu thế giới về Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu; ít nhất 40% tổng số doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo; đưa Việt Nam thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch, thuộc nhóm 30 quốc gia có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới…

Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang, việc Việt Nam tổ chức Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao với chủ đề “Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai” sẽ đặt nền móng cho một văn kiện toàn cầu của LHQ trong lĩnh vực phòng chống tội phạm mạng.

Hiện nay, vấn nạn tội phạm mạng ngày càng trở nên phức tạp và nguy hiểm, gia tăng về quy mô và mức độ tác động. Việt Nam là một trong những quốc gia có mức độ phổ cập internet hàng đầu thế giới, trong khi không gian mạng ẩn chứa nhiều nguy cơ, thách thức. Từ năm 2020 đến nay, hệ thống thông tin mạng của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp liên tục trở thành mục tiêu của hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng, chiếm đoạt thông tin, tài liệu, bí mật. Hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn cho các tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

Báo điện tử Tiền Phong Đại sứ Phạm Quang Vinh. Ảnh: Trọng Tài. 1

Sự kiện này cho thấy, hội nhập quốc tế không phải câu chuyện xa xôi, mà có tác động cụ thể đến cuộc sống và hoạt động của từng cá nhân, doanh nghiệp.

Bước vào dòng chảy chính

Ở góc độ phát triển, Đại sứ Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, kinh tế sẽ là mũi nhọn của hội nhập quốc tế trong thời gian tới, hội nhập là để phục vụ mục tiêu phát triển của đất nước, gắn chặt với yêu cầu phát triển thực chất của nền kinh tế và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Theo đó, Việt Nam cần vươn lên phân khúc giá trị cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, không dừng ở vai trò gia công hay hưởng lợi từ giảm thuế. Để làm được điều này, khoa học - công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo phải trở thành trụ cột, đóng vai trò chìa khóa giúp Việt Nam bứt phá; hội nhập phải song hành cùng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững - những động lực tăng trưởng mới của thời đại.

Một điểm cốt lõi khác trong Nghị quyết 59 là yêu cầu kết hợp sức mạnh trong nước với nguồn lực bên ngoài. Đại sứ Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, muốn hội nhập tốt, muốn phát triển kinh tế chất lượng cao, bản thân Việt Nam phải tiếp tục đổi mới, tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững, dựa trên đổi mới sáng tạo.

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 nghị quyết do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức sáng 16/9, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cách tiếp cận mới về hội nhập quốc tế, chuyển từ tư duy tiếp nhận sang tư duy đóng góp, từ hội nhập chung sang hội nhập đầy đủ, từ vị thế một quốc gia đi sau sang trạng thái một quốc gia vươn lên, tiên phong vào những lĩnh vực mới. Các lĩnh vực hội nhập phải gắn kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau trong một chiến lược tổng thể, có trọng tâm, trọng điểm, có chọn lọc với lộ trình và bước đi phù hợp. Trong đó, hội nhập về chính trị, an ninh, quốc phòng phải hướng tới mục tiêu nâng cao tiềm lực, vị thế đất nước, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy.

Ông Vinh cho rằng, nội lực mạnh sẽ quyết định khả năng hội nhập sâu. Vì vậy, Nghị quyết 59 không thể tách rời các nghị quyết nền tảng khác như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, cũng như các Nghị quyết 70, 71, 72 gần đây nhằm củng cố thể chế, nhân lực và hợp tác quốc tế.

Nghị quyết 59 ra đời trong bối cảnh các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng tự tin vươn ra thế giới, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trong nước.

Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam gần đây phát động chương trình đào tạo 10.000 giám đốc điều hành (CEO) giai đoạn 2025 - 2030, nhằm trang bị kỹ năng quản trị hiện đại, chuyển đổi số và phát triển bền vững cho thế hệ lãnh đạo mới.

Trong lĩnh vực khoa học công nghệ, tháng 10 này, 60 nghiên cứu sinh Việt Nam bắt đầu được đào tạo tại 5 trường đại học Nhật Bản, hướng tới mục tiêu của Việt Nam về đào tạo 250 tiến sĩ ngành bán dẫn đến năm 2030. Song song, Đại học Việt - Nhật mở ngành công nghệ bán dẫn cho 100 sinh viên khóa đầu tiên, bước đi cụ thể để đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của Việt Nam, để có thể bắt kịp trong các ngành bán dẫn, AI, dữ liệu lớn, lượng tử…

Nghị quyết 68 khuyến khích khu vực tư nhân tham gia các dự án lớn về nghiên cứu khoa học, tham gia các hoạt động hợp tác về công nghệ, nghiên cứu và sản xuất những công nghệ lưỡng dụng - phục vụ cả mục đích dân sự và quân sự.

Đại sứ Phạm Quang Vinh cho rằng với những phát động mới của Đảng và Nhà nước, các chuyển động về đào tạo khoa học cơ bản hay xây dựng đội ngũ làm chủ doanh nghiệp mới, bắt kịp với quá trình chuyển đổi của đất nước và thời đại là rất cần thiết. Những chương trình đó cho thấy sự liên quan giữa Nghị quyết 59 với Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Nội lực càng mạnh Việt Nam càng chủ động tham gia sâu vào các vấn đề toàn cầu.

Từ giấc mơ khoa học đến động lực phát triển

Trong cuộc trò chuyện với báo chí gần đây, Giáo sư người Pháp gốc Việt Trần Thanh Vân, người sáng lập Trung tâm Quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành Quy Nhơn (ICISE), chia sẻ tâm huyết của ông và các đồng nghiệp nhằm kết nối các nhà khoa học Việt Nam với thế giới, nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu cơ bản cho thế hệ trẻ. Ông đau đáu với đề xuất xây dựng một trung tâm khoa học dành cho trẻ em trong nội thành Hà Nội, để các em được tiếp xúc với khoa học từ rất sớm, ươm mầm những tài năng sẽ trở thành thế hệ các nhà khoa học của Việt Nam sau này.

Đại sứ Phạm Quang Vinh đánh giá cao các sáng kiến như vậy. Ông cho rằng những nỗ lực như của GS Trần Thanh Vân cho thấy nhu cầu cấp thiết phải quay trở lại khoa học cơ bản và giáo dục STEM, tạo nền tảng vững chắc để có thể phát triển các ngành công nghệ cao.

Theo ông, đây chính là những điều cụ thể hóa tinh thần của Nghị quyết 59: hội nhập quốc tế phải gắn liền với phát triển nội lực - từ giáo dục, khoa học cơ bản cho tới phát triển doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Quá trình phát triển nội lực và hội nhập quốc tế của Việt Nam là hai dòng chảy song hành, tương hỗ và thúc đẩy lẫn nhau. Hội nhập tạo ra môi trường, cơ hội và động lực để Việt Nam tiếp cận tri thức, công nghệ, nguồn vốn và thị trường toàn cầu; qua đó, nội lực được bồi đắp, doanh nghiệp và con người Việt Nam trưởng thành hơn trong tư duy và năng lực cạnh tranh. Ngược lại, chỉ khi nội lực đủ mạnh, Việt Nam mới có thể hội nhập sâu, bình đẳng và chủ động định hình “luật chơi”. Mối quan hệ hai chiều ấy chính là nền tảng để đất nước không chỉ hòa nhập, mà còn tỏa sáng, đóng góp thực chất vào sự phát triển chung của khu vực và thế giới. Nghị quyết 59 khơi dậy khát vọng vươn lên của một Việt Nam tự tin, chủ động và sáng tạo trong hội nhập toàn cầu.