32 năm tìm kiếm logo của TP Hải Phòng

Từng mời 30 họa sĩ có tiếng thi thiết kế logo, tìm được mẫu ấn tượng và được người dân ủng hộ, nhưng TP Hải Phòng đành từ chối vì tác giả vi phạm quy chế.

Đến ngày 15/6 vừa qua, sau đúng 32 năm với 6 lần tổ chức thi, Hải Phòng mới tìm được logo ứng ý chứa đựng các yếu tố văn hóa, lịch sử, kinh tế, địa lý tiêu biểu. 14 năm phụ trách mảng văn xã, ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch TP Hải Phòng, nói: "Khi Thành ủy có quyết định cuối cùng, tôi vô cùng xúc động. Với khát khao có được biểu tượng xứng tầm, chúng tôi đã tổ chức thi sáng tác logo từ hơn 30 năm trước".

Lần đầu tiên TP Hải Phòng tổ chức cuộc thi sáng tác biểu tượng vào năm 1992, lần lần thứ hai năm 1999, lần thứ ba năm 2000, lần thứ tư năm 2007 và lần thứ năm năm 2015. Ông Nam cho biết ở bốn lần thi đầu, các thiết kế thiếu sáng tạo, chủ yếu dùng hình ảnh hoa phượng đỏ để cách điệu nên chưa đưa được bản sắc lịch sử, tầm vóc kinh tế của Hải Phòng. Một số tác phẩm được cho là tốt mang ra triển lãm, xin ý kiến nhân dân, nhưng chủ yếu nhận được lời chê.

Logo thành phố Hải Phòng khi đắp nổi lên công trình kiến trúc. Ảnh: UBND TP Hải Phòng

Ở lần thứ năm, TP Hải Phòng nhờ Hội Mỹ thuật Việt Nam giới thiệu 30 họa sĩ có tiếng tham gia và đã nhận được 239 thiết kế. Hội đồng chấm thi đã chọn ba mẫu đẹp nhất để triển lãm, lấy ý kiến người dân. Trong đó thiết kế tốt được đến 92% người tham gia cho ý kiến ủng hộ, gần như đã trở thành logo của Hải Phòng. Tuy nhiên, Ban tổ chức lại phát hiện tác giả thiết kế nằm trong Hội đồng chấm giải, vi phạm quy chế thi. Vì thế, thiết kế đã không được lựa chọn.

Mong mỏi có logo thể hiện được những nét đặc trưng, thông qua đó quảng bá tới bạn bè trong và ngoài về TP Hải Phòng, chính quyền lần thứ sáu tổ chức cuộc thi thiết kế vào năm 2022. Lần này, TP Hải Phòng treo thưởng 500 triệu đồng cho thiết kế được chọn cuối cùng, 40 triệu đồng cho 5 thiết kế vào chung khảo và 20 triệu đồng cho 10 thiết kế vào vòng sơ khảo. "Giải thưởng lớn để động viên tinh thần các tác giả và thể hiện sự cầu thị, trân trọng, hy vọng lớn của Hải Phòng với cuộc thi này", ông Nam chia sẻ.

Sau khi làm lễ phát động cuộc thi ở Hải Phòng vào tháng 3/2022, Ban tổ chức còn tổ chức phát động ở Hà Nội tháng 4/2022 và TP HCM tháng 6/2022. Đến tháng 10/2022, thành phố nhận được 992 tác phẩm của 850 tác giả đến từ khắp các tỉnh thành và một tác giả từ Hàn Quốc gửi về.

Ngay sau đó, Hội đồng Nghệ thuật gồm 11 thành viên, trong đó có những họa sĩ tên tuổi, người đứng đầu ngành mỹ thuật, hội họa của các trường, tỉnh thành lớn. Các tác phẩm đều được đánh mã số, không ghi tên tuổi nên không thể biết được của ai. Hội đồng xem xét rồi lựa chọn ra 10 thiết kế tốt nhất để chấm sơ khảo. Các tác phẩm sẽ được Hội đồng nghệ thuật góp ý, chỉnh sửa, hoàn thiện và tiếp tục chấm chọn ở vòng tiếp theo.

Tháng 1/2023, 10 tác phẩm vào vòng sơ khảo được triển lãm trong 30 ngày để lấy ý kiến người dân. Hội đồng Nghệ thuật chấm chung khảo chọn ra 5 tác phẩm xuất sắc. Ban tổ chức đã xin ý kiến của đại diện lãnh đạo các ban, ngành, Đảng bộ trực thuộc Thành ủy và đưa 5 mẫu lên cổng thông tin cho người dân bình chọn. Kết quả, thiết kế NTM 787 được chọn với 36.000 lượt người đồng ý.

Tháng 1/2024, tác giả vẽ thêm hai phiên bản khác đôi chút với phiên bản ban đầu dự thi để đưa lên cổng thông tin điện tử TP Hải Phòng cho người dân bình chọn. Sau ba tháng, phiên bản gốc được bình chọn cao nhất với 16.000 lượt.

Mẫu thiết kế được Thành ủy Hải Phòng lựa chọn là logo của thành phố. Ảnh: UBND TP Hải Phòng

Không đẹp mắt nhất nhưng đạt yêu cầu nhất

Tác giả của logo được chọn là ông Nguyễn Văn Ngát, 48 tuổi, Giám đốc Công ty Thiết kế mới ở TP HCM, người đã giành 25 giải nhất ở các cuộc thi thiết kế logo tại nhiều tỉnh thành. "Logo đoạt giải nhất không hẳn sẽ đẹp mắt nhất, nhưng đáp ứng đầy đủ tiêu chí của cuộc thi nhất", ông Ngát chia sẻ khi một số người cho rằng mẫu thiết kế chưa đẹp.

Theo ông Ngát, yêu cầu của cuộc thi tìm kiếm logo hành chính hội tụ được các yếu tố đặc trưng của địa phương như lịch sử, kinh tế, văn hóa và địa lý. Logo hành chính có phong cách riêng, không thể đánh đồng cùng các logo của du lịch, doanh nghiệp hay sự kiện. "Logo hành chính ít đường nét để thể hiện hơn so với các logo lĩnh vực khác, nhưng phải trang trọng, cô đọng, súc tích không được phép phiêu hay phá cách, lả lướt tự do", ông phân tích.

Tác giả cho rằng dù có trải qua bao nhiêu thập niên đi nữa thì logo hành chính vẫn mang một phong cách riêng biệt không chỉ đơn giản một đường nét, một hình ảnh đơn điệu là xong được. Khi quyết định tham gia cuộc thi, ông xác định ngay hoa phượng đỏ đại diện cho văn hóa và cảng biển đại diện cho kinh tế và phải có trong thiết kế. Yếu tố lịch sử được tác giả lựa chọn bằng ba sóng nước tượng trưng cho ba trận đánh quân xâm lược của ba anh hùng dân tộc Ngô Quyền, Lê Đại Hành và Trần Hưng Đạo trên dòng sông Bạch Đằng.

Thiết kế ý tưởng logo của TP Hải Phòng mạ vàng trong nội thất trung tâm hành chính. Ảnh: UBND TP Hải Phòng

Phần giữa logo là hai chữ tượng hình HP (Hải Phòng) được xây dựng bởi những thế mạnh đặc trưng của thành phố, được cách điệu khái quát từ những tòa nhà cao tầng, cầu vượt biển Tân Vũ và cần cẩu ở cảng biển thể hiện sự phát triển kinh tế năng động.

"Việc ghi rõ chữ Hải Phòng cũng quan trọng vì logo là khối tổng thể kết hợp hài hòa giữa hình và chữ, cũng như logo không chỉ dùng cho người Việt Nam mà còn để bạn bè quốc tế và cho mọi tầng lớp nhân dân đều hiểu, dễ nhớ, dễ nhận diện. Hầu hết logo các tỉnh thành đều có đặc điểm này", ông Ngát giải thích.

Các đặc trưng được cách điệu nằm trong hình tròn vận động, tạo thành con tàu vượt biển vươn khơi, chứa các giá trị lịch sử, kinh tế, văn hóa của TP Hải Phòng phát triển hiện đại, năng động, sáng tạo và nghĩa tình, trong ánh bình mình nhô lên tỏa sáng như hướng đến tương lai vươn ra biển lớn.

Theo tác giả, thiết kế vừa trở thành biểu trưng của Hải Phòng được lên ý tưởng và thực hiện trong một tháng. "Thời gian đưa ra thiết kế dự thi không phải lâu nhưng với tôi đây là cuộc thi khốc liệt và áp lực nhất từng tham gia", ông Ngát nói. Yêu cầu về thiết kế logo của người dân và lãnh đạo Hải Phòng rất cao, số tác giả dự thi nhiều chưa từng thấy. Đặc biệt, thế hệ thiết kế trẻ như tác giả phải tìm cách vượt qua cái bóng quá lớn của tiền bối từng dự thi mà không thành công.

Thành phố Hải Phòng đang tiến hành thủ tục đăng ký bản quyền, nhận diện thương hiện cho mẫu logo được chọn, trong tháng 8 sẽ tổ chức trao giải.

Lê Tân