'Trang trại thao túng triệu view' trong mắt người nước ngoài
Jack Latham, nhiếp ảnh gia người Anh, đến Việt Nam để tìm hiểu về các trang trại, nhưng không phải của nông dân, mà là Click Farm.
Jack Latham nói với CNN rằng ông đã dành một tháng ở Hà Nội để tìm hiểu về những "doanh nghiệp mờ ám", giúp khách hàng tăng lượt xem và lượt tương tác trên mạng xã hội theo hướng thao túng thuật toán và nhận thức của người dùng. Những hình ảnh ghi lại được Latham đăng trong cuốn sách mới có tên Beggar’s Honey (Mật ngọt của người ăn xin).
"Hầu hết người tham gia và sử dụng mạng xã hội không muốn gì ngoài sự chú ý. Họ thậm chí cầu xin điều đó", Latham nói về tiêu đề cuốn sách. "Với mạng xã hội, sự chú ý của người dùng là một món hàng dành cho nhà quảng cáo và tiếp thị".
Latham cho biết không rõ "trang trại nhấp chuột", hay Click Farm, sinh sôi nảy nở từ khi nào. Tuy nhiên, loại hình này được đề cập lần đầu từ 2007, chủ yếu ở các nước đang phát triển.
Trong thập kỷ tiếp theo, Click Farm bùng nổ về số lượng, đặc biệt là ở châu Á như Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia, Philippines. Một số nước như Trung Quốc bắt đầu siết loại hình này từ 2020 để giảm gian lận, các nơi khác vẫn sinh sôi nảy nở.
"Giống một startup ở Thung lũng Silicon"
Latham đã đến 5 "trang trại nhấp chuột" ở Hà Nội. Một số thuê chung cư để lắp đặt cỗ máy. Có hai cách thiết lập phổ biến: dùng điện thoại để trên các giá đỡ, có màn hình điều khiển, và gắn trong hộp đựng, chỉ có bo mạch và điều khiển qua máy tính, ở Việt Nam thường gọi là PhoneFarm.
Ông mô tả một số trang trại "giống công ty khởi nghiệp ở Mỹ", số khác hoạt động như công ty gia đình. Hầu hết người vận hành trong độ tuổi 20-30. "Họ điều hành những bức tường điện thoại", ông nói. Các nhân viên được giao nhiệm vụ cô đơn và đơn điệu. "Chỉ cần một người để có thể kiểm soát số lượng lớn điện thoại. Một người có thể làm được 10.000 việc một cách nhanh chóng", Latham cho hay. "Nó vừa vắng vẻ vừa đông đúc".
Người vận hành thường phụ trách một nền tảng cụ thể. Chẳng hạn, một người sẽ chịu trách nhiệm đăng nội dung và bình luận hàng loạt trên tài khoản Facebook, người khác quản lý việc video YouTube liên tục. Tuy nhiên, TikTok là nền tảng phổ biến nhất tại "trang trại nhấp chuột".
Nhận thức về sự thao túng
Trong 134 trang sách, Latham không xem Click Farm là lừa đảo, nhưng lo ngại về mô hình này. "Không có sự mờ ám nào ở đây. Họ đang cung cấp một dịch vụ không bị cấm. Họ chỉ tạo ra đường tắt", ông nhận xét. "Nhưng việc sử dụng thủ thuật để thao túng mạng xã hội có thể biến cỗ máy thành công cụ truyền bá thông tin sai lệch. Bức tranh lớn hơn thường là thứ chúng ta không nhìn thấy".
Với hy vọng nâng cao nhận thức, ông mua một hộp PhoneFarm giá 1.000 USD (24 triệu đồng), dự kiến trưng bày tại sự kiện Images Vevey Festival 2024 vào tháng 9 ở Thụy Sĩ. Hiện ông thỉnh thoảng thử nghiệm nó trên các tài khoản mạng xã hội của mình.
Trên Instagram, Latham cho biết những bức ảnh của ông có vài trăm lượt thích. Kể từ khi dùng "chiếc hộp tăng view", mỗi bài đăng có hơn 6.000 lượt thích.
"Những gì mọi người thấy trên mạng xã hội còn nhiều điều hơn thế. Các con số chưa chắc là thước đo xác thực", nhiếp ảnh gia nói. "Khi mọi người được trang bị kiến thức, họ có thể đưa ra quyết định tốt hơn thay vì dựa theo những thứ thấy trên mạng".
Thực tế tại Việt Nam, nhiều người vận hành PhoneFarm, Click Farm cũng thừa nhận họ đang có hành vi gian lận trên mạng xã hội. "Thực tế, tôi đang làm công việc mà các mạng xã hội không cho phép. Tuy nhiên, nhu cầu thị trường đang nở rộ và chưa bị pháp luật cấm", Đức Hùng, người đầu tư gần một tỷ đồng cho PhoneFarm ở Quảng Ninh, từng nói.
Tại họp báo của Bộ Thông tin và Truyền thông tháng 10/2023, đại diện Cục An toàn thông tin cho biết thiết bị dạng này chưa thuộc diện cấm trong các quy định. Nếu muốn quản lý sẽ cần xây dựng quy chuẩn Việt Nam cho ngành hàng, thực hiện từng bước về góc độ quản lý lẫn kỹ thuật để kiểm soát, cấp phép.
"Chúng tôi nắm được các mạng xã hội cũng quan tâm vấn đề và có biện pháp kỹ thuật để hạn chế tương tác ảo qua các thiết bị này", Cục cho biết.
Theo một số chuyên gia, dịch vụ tăng lượt like liên tục bị các mạng xã hội như Facebook, Instagram siết vì vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng, trong khi YouTube, TikTok cũng cấm sử dụng bot để tăng lượt xem và bình luận. Dù vậy, vấn đề khó được xử lý triệt để do các chương trình phần mềm cũng liên tục được cập nhật để qua mặt máy quét.
Bảo Lâm
Đường cao tốc không có đèn chưa hẳn không an toàn cho ô tô
14:40 14/03/2024Vụ tai nạn trên đường cao tốc Cam Lộ - La Sơn tối 10-3 đã dẫn đến tranh luận gay gắt về việc không có đèn đường trong khi xe được chạy tốc độ cao. Nhưng có phải đó là câu chuyện của riêng Việt Nam?
Thiết bị của công ty tư nhân lần đầu hạ cánh thành công xuống Mặt trăng
09:20 23/02/2024Công ty tư nhân Intuitive Machines của Mỹ đã đi vào lịch sử khi thiết bị của họ hạ cánh xuống Mặt trăng thành công sáng 23-2 (giờ Việt Nam), đánh dấu lần trở lại của người Mỹ sau nửa thế kỷ.
Lý do không nên đào hố to khi xây lâu đài cát trên biển
20:30 11/07/2024Những hố đào trên bãi biển, sau khi khô đi, cát phía trên có thể đổ sụp xuống khiến người bên trong hố ngạt thở và có nguy cơ tử vong.
Cố nâng barrier bằng tay, nhận giấy phạt hàng chục triệu
22:00 28/03/2023Một người đã bị phạt số tiền lớn sau khi cố gắng nâng barrier bãi gửi xe bằng tay.
Khám phá vụ nổ vũ trụ mới sáng hơn mặt trời 100 tỷ lần
08:40 10/09/2023Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra một loại vụ nổ vũ trụ mới. Trong vòng 10 ngày, vụ nổ đặc biệt sáng hơn 100 tỷ mặt trời, sau đó biến mất gần như không có gì – một sự kiện hủy diệt vừa ngắn ngủi vừa ngoạn mục hơn một siêu tân tinh thông thường.
Thái Lan sẽ bắt 2.500 con khỉ hoang phá phách
12:30 06/04/2024Cư dân ở thành phố Lopburi dường như không thể nhẫn nhịn thêm khi bầy khỉ đông đúc trở nên hung dữ và cướp giật thức ăn theo cách thô bạo.
Cơ hội tham gia nghiên cứu sản xuất vaccine cho người
09:00 20/02/2024Bộ Khoa học và Công nghệ thông tin tới các tổ chức, cá nhân đề xuất nhiệm vụ nghiên cứu sản xuất vaccine cho người, sử dụng ngân sách Nhà nước.
Những loài xâm hại tàn phá nước Mỹ
04:50 03/01/2024Nhiều loài xâm hại ở Mỹ đang đe dọa động thực vật bản xứ, phá hủy cơ sở hạ tầng, gây thiệt hại cho nông nghiệp và truyền bệnh cho con người.
Làm ấm pin xe điện bằng máy nướng bánh mì, chủ lãnh hậu quả đắng, lại còn bị phạt
15:11 11/12/2023Máy nướng bánh mì được đặt dưới gầm để làm ấm pin xe điện, được cho là đã gây ra hỏa hoạn khiến chiếc xe bị thiêu rụi và một ngôi nhà bị hư hại.
