'Nhắm mắt, đưa chân', cắn răng lựa chọn ở chung cư mini

"Ma trận" chung cư mini mọc gần vụ cháy khiến 56 người tử vong ở Hà Nội. Ảnh: Vĩnh Hoàng

“Nhắm mắt, đưa chân chấp nhận…”

Sau vụ cháy kinh hoàng ngày 13.9 tại toà chung cư mini ở Khương Hạ (Thanh Xuân, Hà Nội), nhiều người đang sống ở chung cư mini bất an, lo lắng về sự an nguy của bản thân và gia đình.

Nằm sâu trong con ngõ nhỏ chỉ vừa 2 chiếc xe máy tránh nhau ở Khương Đình (Thanh Xuân, Hà Nội) là toà chung cư mini nơi chị Cẩm Tú (Lạng Sơn) đang sinh sống. Chị Tú cho biết, sau khi vụ cháy xảy ra, toà chung cư mini của chị đã siết chặt các biện pháp phòng cháy chữa cháy. Đồng thời, mỗi hộ gia đình cũng trang bị những vật dụng thoát hoả hoạn như thang dây, bình cứu hoả… và tham gia các buổi diễn tập

"Ngõ nhỏ, địa hình vòng vèo nếu lỡ xảy ra sự cố cũng rất khó để di chuyển xe chuyên dụng vào chữa cháy. Gia đình tôi cũng lo lắng, bất an về sự an toàn. Nhưng nếu giờ chuyển sang ở nhà đất hay chung cư, gia đình không có đủ khả năng tài chính" - chị Tú cho hay.

Theo Hiệp hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), chung cư mini hầu hết được xây dựng trên đất xen kẹt, nằm trong các ngõ hẻm khu vực đông dân cư. Do đó, chung cư mini tồn tại những bất cập như việc gây áp lực lên hạ tầng kỹ thuật xã hội, không đảm bảo các quy chuẩn về an toàn phòng chống cháy nổ…

Để tăng lợi nhuận, hầu hết chủ chung cư mini đều xây vượt tầng cho phép. Nhiều chung cư không được đầu tư cơ sở hạ tầng, hoặc cơ sở hạ tầng xuống cấp nhưng thiếu quan tâm bảo trì để sửa chữa, gia cố, gây mất an toàn cho cư dân. Riêng vấn đề an toàn phòng cháy chữa cháy, những năm 2007 - 2010, gần như không được người mua quan tâm đến. Sau này, chính sách rõ ràng hơn, nhận thức tốt hơn, nhưng tình trạng này vẫn không mấy được cải thiện hoặc chỉ cải thiện trên giấy.

Theo VARS, những người mua chung cư mini đa phần là lao động có trình độ. Rất nhiều người trước khi “xuống tiền” mua CCMN đều “lờ mờ”, thậm chí “thấy rõ” các nguy cơ từ pháp lý đến nguy cơ mất an toàn khi tại các CCMN này. Tuy nhiên, họ vẫn chấp nhận “nhắm mắt, đưa chân” lựa chọn chung cư mini. Nguyên nhân là thị trường ngày càng thiếu trầm trọng các sản phẩm nhà ở giá bình dân, phù hợp với túi tiền của phần đông người dân. Chưa kể đến nhiều dự án nhà ở hình thành trong tương lai, không những giá cao mà pháp lý cũng có nhiều sai phạm".

Đứng trước mong muốn ổn định chỗ ở nhưng tài chính có hạn, nhiều người không dám “mơ” mua được những căn hộ chung cư đảm bảo chất lượng. Lúc này, CCMN là lựa chọn phù hợp nhằm thỏa mãn đồng thời nhu cầu về nơi ở: vị trí trung tâm - ổn định - giá rẻ.

“Phòng còn hơn chống…”

Để đảm bảo việc vận hành, khai thác các chung cư mini an toàn, theo VARS cần lưu ý những điều sau:

Thứ nhất, cần có thêm các quy định yêu cầu chặt chẽ về việc đầu tư, xây dựng chung cư mini. Tuyệt đối tránh phê duyệt các chung cư mini có vị trí sâu trong ngõ, khó tiếp cận. Đồng thời, cần quy định năng lực, trách nhiệm của chủ đầu tư, không phải cứ có đất, có tiền là có thể xây chung cư mini.

Thứ hai, việc kiểm soát xây dựng, vận hành chung cư mini phải được thực hiện chặt chẽ, thường xuyên. Đảm bảo chung cư mini hoàn thành đúng với tiêu chuẩn như phê duyệt. Trong quá trình vận hành, thường xuyên được bảo trì, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy…

Trao đổi với PV Báo Lao Động, luật sư Nguyễn Phó Dũng - Giám đốc Công ty Luật TNHH OPIC và Cộng sự, Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội - cho biết, nhiều toà chung cư mini tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Song mô hình này vẫn xếp vào loại nhà ở hộ gia đình và được thực hiện rà soát, kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy theo diện nhà ở kết hợp cơ sở kinh doanh.

Thực tế có nhiều toà chung cư mini có hàng chục hộ dân mua bán, trao đổi, cho thuê nhưng lại không được thẩm duyệt an toàn PCCC. Lỗ hổng này dẫn đến việc chấp hành quy định an toàn PCCC ở đây hạn chế, thậm chí chủ nhà không chấp hành khi kiểm tra hoặc tuyên truyền PCCC.

“Người dân cần xác minh năng lực của chủ đầu tư. Đồng thời, cần lưu ý vấn đề pháp lý khi quyết định xuống tiền mua chung cư mini: Có giấy phép xây dựng do quận/huyện cấp, xây dựng đúng theo bản vẽ thiết kế, đúng số tầng và mật độ xây dựng như trên bản vẽ đã cấp, có phê duyệt an toàn phòng cháy chữa cháy do cơ quan có thẩm quyền thẩm định và cấp phép” - ông Dũng nói.