Trung Quốc nói thỏa thuận AUKUS gây nguy cơ phổ biến hạt nhân

Trung Quốc cáo buộc các đối tác trong thỏa thuận an ninh AUKUS kích động chia rẽ và làm tăng nguy cơ phổ biến hạt nhân ở Nam Thái Bình Dương.

Trong chuyến thăm Papua New Guinea ngày 20/4 để củng cố mối quan hệ song phương, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cảnh báo thỏa thuận tàu ngầm hạt nhân AUKUS giữa Mỹ, Anh và Australia "đi ngược" hiệp ước Nam Thái Bình Dương về cấm vũ khí hạt nhân trong khu vực.

"AUKUS cũng làm tăng nguy cơ phổ biến hạt nhân một cách nghiêm trọng", ông Vương Nghị nói với phóng viên sau khi gặp Ngoại trưởng Papua New Guinea Justin Tkatchenko.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc họp báo ở Port Moresby, Papua New Guinea ngày 20/4. Ảnh: AFP

Những năm gần đây, Trung Quốc nỗ lực thu hẹp ảnh hưởng của Mỹ và Australia trên khắp Nam Thái Bình Dương, trong đó có Papua New Guinea. Các hòn đảo ở Thái Bình Dương ít dân số, nhưng dồi dào tài nguyên thiên nhiên và nằm ở giao điểm địa chiến lược.

Australia hiện vẫn là bên tài trợ lớn nhất cho Papua New Guinea, song các công ty Trung Quốc đã có chỗ đứng vững chắc ở thị trường tại quốc gia này.

Theo thỏa thuận AUKUS, Australia sẽ mua tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ, sau đó chế tạo lớp tàu hoàn toàn mới dựa trên công nghệ của Mỹ và Anh. Các tàu hạt nhân này chỉ được trang bị vũ khí thông thường.

"Những nỗ lực gần đây nhằm thu hút thêm nhiều quốc gia tham gia vào sáng kiến gây đối đầu và chia rẽ như vậy là hoàn toàn mâu thuẫn với nhu cầu cấp thiết của các quốc đảo", ông Vương Nghị nhấn mạnh, đề cập thông báo gần đây của ba quốc gia AUKUS rằng họ đang xem xét hợp tác với Nhật Bản về công nghệ quân sự.

Theo thỏa thuận, các đối tác có kế hoạch phát triển năng lực chiến đấu tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, phương tiện không người lái dưới biển và tên lửa siêu vượt âm.

Thương vụ tàu ngầm trị giá hàng chục tỷ USD đánh dấu lần đầu Mỹ xuất khẩu công nghệ tàu ngầm hạt nhân từ những năm 1960, sau khi giúp Anh thiết kế hạm đội của nước này. Tàu ngầm năng lượng hạt nhân có thể di chuyển dưới biển trong thời gian dài và rất khó bị phát hiện do không cần nổi lên giữa hải trình để sạc pin như tàu ngầm diesel - điện.

Australia khẳng định sẽ là sai lầm khi cho rằng AUKUS thúc đẩy chạy đua vũ trang trong khu vực, đồng thời nhấn mạnh sẽ duy trì chính sách đối ngoại cân bằng. Vài năm gần đây, Australia vừa thúc đẩy hiệp ước AUKUS với Mỹ và Anh, đồng thời cố gắng làm tan băng quan hệ với Trung Quốc. Mỹ cũng nhiều lần nói rằng AUKUS không đặt ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với ổn định của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Huyền Lê (Theo AFP)