Thủ lĩnh Hezbollah, người có thể đổ dầu vào lửa xung đột Israel - Hamas

Quan điểm cứng rắn của thủ lĩnh Hassan Nasrallah có thể đẩy Hezbollah vào cuộc chiến khốc liệt với Israel, khiến xung đột ở Gaza lan rộng ra Trung Đông.

Hassan Nasrallah, thủ lĩnh Hezbollah, nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn có ảnh hưởng chính trị rộng rãi ở Lebanon, ngày 3/11 có bài phát biểu đầu tiên về xung đột Israel - Hamas kể từ sau cuộc đột kích của Hamas vào lãnh thổ Israel hồi đầu tháng trước.

Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah phát biểu trên truyền hình Lebanon hồi tháng 8/2021. Ảnh: Reuters

Nasrallah tuyên bố Hezbollah "đã bước vào trận chiến từ ngày 8/10" với những cuộc pháo kích, giao tranh qua biên giới với Israel, cảnh báo nhóm sẽ "không giới hạn ở điều này", đề cập đến khả năng leo thang đối đầu với Tel Aviv.

Nếu Nasrallah ra lệnh cho Hezbollah tăng cường độ các cuộc tấn công dọc biên giới phía bắc của Israel để hỗ trợ Hamas, đây sẽ giống như mồi lửa thổi bùng chiến sự vốn đã căng thẳng, biến nó trở thành một cuộc xung đột khu vực, giới quan sát đánh giá.

Nasrallah sinh năm 1960 ở thủ đô Beirut, Lebanon. Ông theo học các chủng viện người Shiite ở Iran và Iraq để trở thành giáo sĩ Hồi giáo. Khi trở về Lebanon, ông tham gia Phong trào Amal, lực lượng dân quân người Shiite, và nhanh chóng vươn lên vị trí lãnh đạo cấp cao.

Năm 1982, ông tham gia vào quá trình thành lập Hezbollah và lực lượng Hồi giáo dòng Shiite mới nổi này nhanh chóng trở thành bàn đạp đưa ảnh hưởng của Nasrallah vươn xa. 10 năm sau, ông trở thành người dẫn dắt nhóm, sau khi quân đội Israel ám sát thủ lĩnh Sayyad Abbas Musawi.

Về mặt kỹ thuật, Nasrallah không phải quan chức nhà nước Lebanon, nhưng ông là một trong những gương mặt chính trị nổi tiếng nhất đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Nasrallah, Hezbollah đã phát triển nhanh chóng sức mạnh quân sự và ảnh hưởng chính trị, có được tiếng nói ở cả Lebanon và trong khu vực.

Nasrallah từ lâu được biết đến với các bài phát biểu dài và khoa trương. Những người ủng hộ gọi ông là "Abu Hadi", theo tiếng Arab có nghĩa là Cha Hadi. Muhammad Hadi, con trai cả của Nasrallah, đã thiệt mạng trong một cuộc đụng độ với quân đội Israel năm 1997.

Nasrallah nổi tiếng với tư tưởng chống chủ nghĩa Phục quốc Do Thái và kiên định ủng hộ người Palestine. Ông thường xuyên lên tiếng phản đối các chính sách của Mỹ ở Trung Đông và đứng về phía Iran, bên tài trợ cả về tài chính lẫn năng lực quân sự cho Hezbollah.

Nasrallah còn ủng hộ mạnh mẽ chính quyền Syria, thậm chí triển khai lực lượng đến nước này để giúp Tổng thống Bashar al-Assad đối phó lực lượng nổi dậy. Liên minh Iran - Syria - Hezbollah đã góp phần củng cố ảnh hưởng khu vực của ông.

Ảnh chân dung Nasrallah được treo trên một con đường ở thành phố Sidon, Lebanon, hồi năm 2020. Ảnh: Reuters

Nhà bình luận chính trị người Mỹ gốc Lebanon Walid Phares hồi năm 2010 nói rằng Nasrallah được một số người dân nước này tôn sùng như "đấng cứu thế".

Robin Wright, cựu phóng viên Washington Post, hồi năm 2006 đến thăm Nasrallah ở Beirut. Ông thuật lại trong một bài viết rằng ảnh chân dung của Nasrallah xuất hiện khắp nơi, trên màn hình máy tính, áp phích và cả móc khóa. "Taxi bật những bài phát biểu của ông ấy thay vì âm nhạc", Wright viết.

Mục tiêu chính của Hezbollah, theo tuyên ngôn năm 1985, là tiêu diệt Israel. Dưới thời Nasrallah, Hezbollah liên tục tham gia vào các cuộc giao tranh với Israel.

Hamas là nhóm vũ trang Hồi giáo dòng Sunni, còn Hezbollah theo dòng Shiite, nên hai lực lượng thường xuyên bất đồng quan điểm về các cuộc xung đột trong khu vực. Tuy nhiên, họ gần đây đã tìm thấy điểm chung trong lập trường chống lại Israel.

"Hủy diệt Israel" cũng là mục tiêu mà Hamas theo đuổi từ lâu. Cả hai nhóm cùng nhận được hỗ trợ từ Iran.

Lịch sử đối đầu giữa Israel và Lebanon dường như là nguồn gốc hình thành nên lập trường cứng rắn của Nasrallah. Ông nói với phóng viên Wright từ Washington Post vào năm 2006 rằng ông và Hezbollah đã chứng kiến "những gì xảy ra ở Palestine, Bờ Tây, Dải Gaza, trên Cao nguyên Golan và bán đảo Sinai".

Chúng dạy ông rằng ở Lebanon, "chúng tôi không thể dựa vào các nước thuộc Liên đoàn Arab hay Liên Hợp Quốc", Nasrallah cho hay. "Cách duy nhất chúng tôi có là cầm vũ khí lên và chiến đấu với lực lượng đối địch".

Kể từ khi xung đột Israel - Hamas nổ ra ngày 7/10, Hezbollah và Israel đã giao tranh qua biên giới gần như mỗi ngày. Tuy nhiên, mức độ tham gia của Hezbollah vào cuộc chiến hiện chưa rõ ràng.

Trong bài phát biểu ngày 3/11, Nasrallah cho biết Hezbollah và các đồng minh khác của Hamas không biết về kế hoạch tấn công ngày 7/10, nhưng Hamas "không có lựa chọn nào khác" ngoài tấn công Israel. "Lựa chọn còn lại là im lặng và chết", ông tuyên bố.

Những người ủng hộ Nasrallah tập trung nghe bài phát biểu của ông qua màn hình ở thành phố Nabatiyeh, miền nam Lebanon, hồi tháng 8. Ảnh: Reuters

Nasrallah khẳng định các cuộc tấn công "có mục tiêu, hàng ngày" của Hezbollah nhằm vào Israel đang khiến nước này mất tập trung và làm suy yếu chiến dịch chống lại Hamas ở Dải Gaza. Ông cảnh báo Israel không nên "xâm phạm hoặc tấn công phủ đầu" nhằm vào Lebanon bởi đây sẽ là "hành động ngu ngốc nhất trong lịch sử tồn tại của họ".

Cuộc chiến của Hezbollah với Israel ở biên giới "là một mặt trận nhằm thể hiện tinh thần đoàn kết và hỗ trợ Gaza". Mặt trận này đang phát triển dựa trên những diễn biến ở Gaza, ông lưu ý, đồng thời thêm rằng "tất cả các phương án đều được xem xét và chúng tôi có thể sử dụng chúng bất kỳ lúc nào".

Vũ Hoàng (Theo Washington Post, Economics Times)