TPO - Một tấm bảng gỗ có khắc chữ rongorongo chưa được giải mã từ Rapa Nui (còn được gọi là Đảo Phục Sinh) có niên đại từ thế kỷ 15, trước khi người châu Âu đến. Niên đại sớm này cho thấy người Rapa Nui đã phát minh ra chữ viết riêng của họ mà không chịu ảnh hưởng của người châu Âu.
Tấm gỗ khắc chữ rongorongo được bảo quản ở Rome từ cuối thế kỷ 15 hoặc đầu thế kỷ 16 - nhiều thế kỷ trước khi người châu Âu đến Rapa Nui. (Ảnh: Nhóm ERC ) |
Theo một nghiên cứu mới được công bố ngày 2/2 trên tạp chí Báo cáo Khoa học, tấm gỗ từ một trong bốn tấm bảng có chữ rongorongo được bảo quản trong bộ sưu tập ở Rome có niên đại từ năm 1493 đến năm 1509 - hơn 200 năm trước khi người châu Âu lần đầu tiên đến hòn đảo này vào những năm 1720.
Silvia Ferrara, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu ngôn ngữ tại Đại học Bologna ở Ý, cho biết rằng, kết quả nghiên này ủng hộ ý kiến cho rằng rongorongo là một phát minh ban đầu của người dân đảo Rapa Nui.
Rapa Nui, nằm cách bờ biển Chile gần 3.800 km, được con người định cư từ năm 1150 đến năm 1280. Mặc dù người châu Âu đến đây vào thế kỷ 18 nhưng họ không chú ý đến hệ thống chữ viết dựa trên nét chữ địa phương cho đến năm 1864. Các nhà truyền giáo đã lấy bốn tấm bảng này vào năm 1869 và gửi chúng cho giám mục Tahiti, người sau này đã gửi chúng đến châu Âu.
Ferrara và các đồng nghiệp của cô đã tiến hành xác định niên đại bằng carbon phóng xạ trên các mẫu nhỏ do một giáo đoàn nữ tu Công giáo có trụ sở tại Rome lưu giữ. Ferrara cho biết niên đại bằng cacbon phóng xạ cho thấy rằng, ba trong số những tấm gỗ này được làm từ những cây bị đốn vào thế kỷ 18 hoặc 19, nhưng niên đại bằng cacbon phóng xạ tấm gỗ thứ tư cho thấy nó đến từ một cây bị đốn vào thế kỷ 15. Bà nói rằng, những tấm gỗ này tồn tại trước khi người châu Âu đến Rapa Nui và gợi ý rằng chữ viết rongorongo đã được sử dụng trước đó.
Ngôn ngữ chưa được giải mã
Rapa Nui nổi tiếng với nhiều bí ẩn khảo cổ học, trong đó có những chiếc đầu đá khổng lồ được gọi là moai, và nhiều người đã cố gắng giải mã chữ viết rongorongo nhưng không thành công.
Ferrara cho biết hơn 400 ký tự rongorongo khác nhau đã được công nhận trong số khoảng 15.000 ký tự còn sót lại và không có ký tự nào tương ứng với bất kỳ hệ thống chữ viết nào khác đã biết.
Rafal Wieczorek, một nhà hóa học tại Đại học Warsaw ( Ba Lan), người đã từng nghiên cứu các tấm gỗ rongorongo, nói rằng nghiên cứu này là một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy chữ viết là một phát minh độc lập - có lẽ một trong số ít trường hợp hệ thống chữ viết được phát minh từ đầu mà không có kiến thức về các hệ thống chữ viết khác.
Em Nguyễn Xuân Phương Ngân, Trường THPT Lý Tự Trọng, giành Giải Nhất ở Cuộc thi Khoa học Kỹ thuật tỉnh năm 2023 với Dự án Marinet nhằm hỗ trợ ngư dân trong đánh bắt, bảo quản, phân phối thủy sản.
Các nhà nghiên cứu dự đoán gấu nước sẽ là sinh vật cuối cùng còn sót lại trên Trái Đất khi chiến tranh hạt nhân hoặc sự kiện vũ trụ như vụ nổ tân tinh phá hủy hành tinh.
Đến năm 2027, Việt Nam sẽ triển khai và đưa vào hoạt động thêm 4 tuyến cáp quang biển mới. Từ năm 2028 đến năm 2030 đưa vào hoạt động thêm tối thiểu 6 tuyến cáp quang biển mới. Ngoài ra, 2 tuyến cáp quang đất liền sẽ được xây dựng.
PGS.TS Đỗ Văn Trường và cộng sự tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam xác định được 40 loài...
Ấn Độ đang thực hiện các bước khẩn cấp để ngăn chặn sự lây truyền của virus Nipah hiếm gặp nhưng gây chết người lây từ dơi sang người.
Trạm dừng nghỉ mặt bằng 2.500 - 5.000m2 yêu cầu phải có trạm sạc cho xe điện. Trạm diện tích 500 - 1.500m2 khuyến khích đầu tư hạng mục này.
Mức xử phạt vi phạm nồng độ cồn hiện khá cao. Do đó, nhiều người dân khi bị xử lý không mang đủ tiền nộp phạt.
Chuyên gia Nga cho biết: “Trung Quốc thể hiện trình độ cao và sự phát triển nhanh chóng trong ngành vũ trụ, và những thành tựu của Trung Quốc trong lĩnh vực này đang ngày càng trở nên đáng chú ý hơn.'
Ở Bắc Kinh, Trung Quốc tại góc đông bắc của ngã tư Bắc Tân Kiểu có giếng cổ kỳ lạ, tên giếng Tỏa Long. Thành giếng buộc một sợi xích sắt lớn. Có người nói giếng này thường xuyên phát ra tiếng gầm rú đáng sợ. Nếu ai đó kéo dây xích lên thì sẽ có một dòng nước đen sì phun ra từ giếng. Người dân ở đây đồn đại rằng, giếng Tỏa Long nhốt một con rồng già. Chiếc dây xích dài chính là vật khóa nó lại dưới giếng. Trong thời kỳ Nhật xâm lược Trung Quốc,...