Xoắn tinh hoàn, bỏ lỡ giờ vàng sẽ 'mất đạn'

Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM)... tiếp nhận nhiều trường hợp bị xoắn tinh hoàn đến điều trị trễ, các bác sĩ đành phải cắt bỏ tinh hoàn.

Bác sĩ điều trị kịp thời cho bé trai một tuổi rưỡi bị xoắn tinh hoàn - Ảnh: T.DƯƠNG

Những trường hợp này nếu đến sớm, được xử trí cấp cứu liền, hầu hết 100% trường hợp sẽ giữ lại được tinh hoàn.

Mới đây, Bệnh viện Bình Dân vừa tiếp nhận điều trị cho chàng trai N.P.T. (18 tuổi, ngụ tại huyện Hóc Môn) bị xoắn tinh hoàn. Trước đó 2 ngày, bệnh nhân bị đau ở tinh hoàn, đến một phòng mạch gần nhà khám nhưng chỉ được cho thuốc về nhà uống. Do tình trạng vẫn không bớt nên bệnh nhân đã đến Bệnh viện Bình Dân để điều trị.

Đừng lỡ thời gian vàng 6 - 12 tiếng

"Kết quả siêu âm cho thấy bệnh nhân bị xoắn tinh hoàn, thiếu máu tinh hoàn, hoại tử tinh hoàn. Bác sĩ đã phải cắt tinh hoàn bên trái, bảo tồn tinh hoàn còn lại cho bệnh nhân.

Trước đó, một bệnh nhân khác ở tỉnh được chuyển lên Bệnh viện Bình Dân khi đã xoắn tinh hoàn đến 5 ngày. Lúc này, bác sĩ cũng đành cắt bỏ tinh hoàn, bảo tồn tinh hoàn còn lại cho bệnh nhân" - TS.BS Mai Bá Tiến Dũng, trưởng khoa nam học Bệnh viện Bình Dân, cho biết.

Theo BS Dũng, tỉ lệ cứu được những trường hợp bị xoắn tinh hoàn sớm rất ít mà đa số các trường hợp xoắn tinh hoàn đến Bệnh viện Bình Dân điều trị trễ sau 24 giờ. Càng đến bệnh viện trễ, tỉ lệ giữ được tinh hoàn càng thấp.

Theo một nghiên cứu, bệnh nhân xoắn tinh hoàn được phát hiện sớm và điều trị trong 6 giờ đầu thì tỉ lệ hồi phục chức năng tinh hoàn hầu như là 100%, còn nếu phát hiện trong khoảng từ 6-12 giờ thì tỉ lệ còn 80%; sau 24 giờ tỉ lệ cứu được tinh hoàn chỉ còn 15%.

BS CKII Phan Tấn Đức, trưởng khoa thận niệu Bệnh viện Nhi đồng 2, cho biết ông đã từng gặp những bệnh nhi đến Bệnh viện Nhi đồng 2 mà bị xoắn tinh hoàn sau 24 giờ, tinh hoàn đã hoại tử nên bác sĩ đã phải cắt bỏ tinh hoàn cho bệnh nhân.

Khi kiểm tra tinh hoàn còn lại, bác sĩ thấy tinh hoàn còn lại này cũng không còn nữa do trước đó đã bị xoắn mà bệnh nhân không biết. "Với một cháu bé bị mất cả hai tinh hoàn như vậy rất khó để có thể có con sau này", BS Đức khẳng định.

Các bác sĩ cho biết khi biết tin trẻ bị cắt mất tinh hoàn, người làm cha mẹ nào cũng rất đau lòng và càng đau lòng hơn khi biết chỉ cần phát hiện sớm và đưa trẻ đi điều trị sẽ giữ được tinh hoàn.

Trẻ bị xoắn tinh hoàn thường hay đau vào ban đêm. Thế nhưng, không ít trường hợp cha mẹ cho rằng đêm hôm đến bệnh viện bất tiện, ráng chờ đến mai mới đưa trẻ đi khám, mà không biết rằng chờ như vậy đã làm mất "thời gian vàng" điều trị của trẻ.

Theo BS Đức, xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất trong giai đoạn chu sinh và quanh tuổi dậy thì. Còn BS Dũng cho biết trong thực tế điều trị ông gặp bệnh nhân lớn tuổi nhất bị xoắn tinh hoàn là 25 tuổi.

Lưu ý các triệu chứng nghi xoắn tinh hoàn

Theo BS Đức, các bậc cha mẹ cần lưu ý những dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị xoắn tinh hoàn như đau bìu một bên đột ngột và dữ dội thường xuất hiện vào ban đêm, sưng đỏ bìu, buồn nôn và nôn, có thể kèm đau vùng bụng thấp.

Trẻ bị xoắn tinh hoàn có thể thức dậy vì đau bìu lúc nửa đêm hoặc sáng sớm. Một số trẻ có triệu chứng không điển hình như đau bụng hạ vị lệch trái hoặc phải trước rồi sau đó mới xuất hiện triệu chứng đau bìu. Vì vậy, khi trẻ than phiền đau nửa bụng dưới, cha mẹ nên quan sát hoặc hỏi trẻ có đau bìu cùng bên hay không, tránh bỏ sót tình trạng xoắn tinh hoàn ở giai đoạn sớm.

BS Đức nhấn mạnh trẻ bị xoắn tinh hoàn nếu không được điều trị trong vòng 6 giờ tính từ lúc bắt đầu có triệu chứng thì chứng bệnh này có thể làm tổn thương (nhồi máu) vĩnh viễn tinh hoàn của trẻ. Bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt bỏ tinh hoàn bị tổn thương nếu xoắn tinh hoàn không được điều trị kịp thời.

BS Dũng khuyên các bệnh lý về cơ quan sinh dục nam cần được điều trị và bảo vệ chức năng còn lại, chức năng sinh sản không có hoặc khi có nghi ngờ về chức năng này thì có thể liên hệ các bệnh viện, trung tâm.

Trong cấp cứu xoắn tinh hoàn, người bệnh và bác sĩ luôn chạy đua với thời gian để tìm kiếm cơ hội cứu tinh hoàn cho người bệnh. Thời gian vàng để cứu sống tinh hoàn là trong vòng 6 giờ từ khi khởi phát tình trạng xoắn của thừng tinh.

Với những trường hợp mất một bên tinh hoàn, các bác sĩ lưu ý nên tránh chơi các môn thể thao đối kháng như đá bóng, đánh võ để phòng nguy cơ chấn thương làm giập vỡ tinh hoàn còn lại.

Sau phẫu thuật, người đã cắt một bên tinh hoàn cần tái khám thường xuyên để được thăm khám, theo dõi các chức năng của tinh hoàn còn lại, trong đó bao gồm chức năng sinh tinh và nội tiết. Trong trường hợp cần thiết, như suy giảm testosterone, người bệnh cần được kịp thời điều trị để tránh các biến chứng về sau.