Vụ 'chuyến bay giải cứu': 18 bị can bị truy tố khung cao nhất tử hình

Sáng 19/4, sau khoảng một tuần Bộ Công an ra kết luận điều tra, VKSND tối cao đã hoàn tất cáo trạng truy tố 54 bị can trong vụ án "chuyến bay giải cứu" xảy ra tại Bộ Ngoại giao, TP Hà Nội và các tỉnh, thành phố.

Trong vụ án này, 18 người bị Viện Kiểm sát truy tố về tội “Nhận hối lộ” theo Khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt: Phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Những bị can bị truy tố tội danh "Nhận hối lộ" bao gồm cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng; cựu Cục trưởng Nguyễn Thị Hương Lan; cựu Phó Chủ tịch UBND Hà Nội Chử Xuân Dũng; cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Văn Tân…

Theo cáo trạng, ông Tô Anh Dũng được phân công phụ trách, chỉ đạo Cục lãnh sự Bộ Ngoại giao. Cục Lãnh sự là đầu mối tiếp nhận hồ sơ từ các doanh nghiệp tham gia thực hiện chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước trong thời gian dịch COVID-19, ký văn bản xin ý kiến 4 Bộ (Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải) và ký đề xuất gửi Lãnh đạo Chính phủ phê duyệt kế hoạch đưa công dân về nước.

Biết được vai trò của Tô Anh Dũng, từ tháng 5/2020 đến 1/2022, 13 đại diện doanh nghiệp đã tiếp cận, đặt vấn đề nhờ Tô Anh Dũng giải quyết cấp phép chuyến bay và được ông này đồng ý. Trong quá trình thực hiện, Tô Anh Dũng 37 lần nhận tiền của các doanh nghiệp.

Trong danh sách cán bộ bị truy tố, bị can Nguyễn Thị Hương Lan, Cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao bị đề nghị truy tố tội “Nhận hối lộ” quy định tại Điều 354 Bộ luật Hình sự.

Theo kết luận điều tra, với vai trò là Cục trưởng Cục Lãnh sự, Nguyễn Thị Hương Lan đã lợi dụng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và chức năng, nhiệm vụ của Cục Lãnh sự tham mưu Bộ Ngoại giao đề xuất Chính phủ giao cho Cục Lãnh sự là đơn vị chủ trì phối hợp với Bộ GTVT, Bộ Y tế, Bộ Quốc phòng, Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) xét duyệt, cấp phép thực hiện chuyến bay cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, Nguyễn Thị Hương Lan không tham mưu cho Chính phủ ban hành quy chế, tiêu chí, điều kiện doanh nghiệp tham gia chuyến bay, quản lý giá, không yêu cầu Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài thực hiện đúng chức năng “bảo hộ công dân của mình” về việc hướng dẫn công dân liên hệ với doanh nghiệp được cấp phép thực hiện chuyến bay; để tự người dân liên hệ với đại lý của doanh nghiệp dẫn đến chi phí tăng cao. Khi thẩm định hồ sơ, Nguyễn Thị Hương Lan không yêu cầu doanh nghiệp báo giá, không công bố công khai danh sách những doanh nghiệp được thực hiện chuyến bay combo để công dân lựa chọn.

Quá trình thực thi công vụ, Nguyễn Thị Hương Lan hướng dẫn doanh nghiệp thân cận mượn nhiều pháp nhân khác nhau để xin chuyến bay; chỉ đạo cấp dưới lựa chọn doanh nghiệp thân cận đưa vào kế hoạch bay.

Sau khi được Tổ công tác 5 Bộ đồng ý, Nguyễn Thị Hương Lan chỉ đạo cấp dưới tạo điều kiện, thực hiện theo đề xuất của những doanh nghiệp thân cận được thực hiện chuyến bay trước, theo đúng kế hoạch họ đã đề xuất.

Đối với các doanh nghiệp khác, bị can chỉ đạo cấp dưới sát ngày bay mới thông báo, thay đổi kế hoạch bay, số lượng công dân trên chuyển bay mà doanh nghiệp đã đề xuất, dẫn đến doanh nghiệp bị động, buộc tách chuyến, “chạy” xin thêm công dân để đủ số ghế trên chuyến bay...

Nguyễn Thị Hương Lan chỉ tiếp xúc với những doanh nghiệp lớn, thân cận hoặc những doanh nghiệp có mối quan hệ với lãnh đạo các cấp, không tiếp xúc, gặp gỡ với doanh nghiệp nhỏ hoặc không thân quen.

Từ tháng 5/2020 đến 1/2022, biết được vai trò của Nguyễn Thị Hương Lan, 8 cá nhân đại diện các doanh nghiệp đã tìm cách tiếp cận, móc nối, đưa hối lộ hơn 30 lần với số tiền 20,2 tỷ đồng và 210.000 USD (tổng cộng hơn 25 tỷ đồng) cho cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự để được tổ chức chuyến bay combo.

Cũng trong danh sách cán bộ bị truy tố, ông Trần Văn Tân khi còn làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam được giao phụ trách các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, y tế, giáo dục. Khi COVID-19 bùng phát, Trần Văn Tân được bổ nhiệm làm Phó trưởng ban thường trực phòng chống dịch.

Năm 2021, ông Tân thay mặt UBND tỉnh ký văn bản phân công trách nhiệm các sở, ngành về việc đón công dân về nước cách ly tại khách sạn. Bị can sau đó 9 lần nhận tiền để tạo điều kiện cho Công ty TravelSky của các bị can Nguyễn Thị Thanh Hằng (Tổng giám đốc) và Lê Hồng Sơn (Phó tổng giám đốc) được tổ chức cách ly liên quan chuyến bay giải cứu.

Cựu Phó Chủ tịch Quảng Nam bị cáo buộc phạm tội "Nhận hối lộ" theo khoản 4, Điều 354 với khung hình phạt tù 20 năm, chung thân hoặc tử hình. Song, ông Tân được ghi nhận tình tiết giảm nhẹ là thành khẩn khai báo, nhận thức hành vi phạm tội của mình, đã nộp lại 2 tỷ đồng khắc phục hậu quả.