Vụ 'bông hồng đen' lấy mẫu máu học sinh: Ai được phép lấy mẫu?

Mới đây một nhóm người lấy mẫu máu của hơn 400 học sinh tại nhiều nơi khác nhau ở Hải Phòng nhưng không xuất trình giấy phép.

Xét nghiệm HIV - Ảnh: Reuters

Như Tuổi Trẻ Online đã đưa tin, ngày 18-8, nhiều phụ huynh ở phường Hải Sơn (Đồ Sơn) phản ảnh về việc một nhóm 5-6 người, được giới thiệu là nhóm "bông hồng đen" đến phường, thuê nhà tại tổ dân phố Đoàn Kết để lập điểm lấy mẫu máu xét nghiệm của học sinh.

Nhóm này hoạt động không rõ mục đích và cũng không thông qua phụ huynh hay nhà trường và chính quyền địa phương.

Theo quyết định ban hành hướng dẫn quốc gia xét nghiệm HIV do Bộ Y tế ban hành năm 2018 quy định xét nghiệm giám sát dịch tễ HIV/AIDS xác định tỉ lệ nhiễm HIV trong một số nhóm quần thể, theo thời gian và địa điểm để theo dõi sự phân bố, chiều hướng phát triển của dịch nhằm cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch, dự phòng, khống chế và đánh giá hiệu quả các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS.

Tại hướng dẫn này, Bộ Y tế cũng có quy định rõ việc xét nghiệm do những nhân viên không làm trong phòng xét nghiệm HIV thực hiện.

Đây là hình thức xét nghiệm được thực hiện bởi nhân viên cộng đồng/y tế thôn bản/nhân viên y tế không được đào tạo chuyên ngành về xét nghiệm và không làm trong cơ sở xét nghiệm HIV nhưng đã được tập huấn về xét nghiệm HIV.

Như vậy đối với những nhân viên cộng đồng không làm trong cơ sở y tế, phòng xét nghiệm khi lấy mẫu xét nghiệm HIV phải được tập huấn về xét nghiệm HIV. Nhân viên cộng đồng cần xuất trình các giấy tờ liên quan khi được yêu cầu.

Cũng theo quy định này, đối với lấy mẫu xét nghiệm HIV, người lấy mẫu bắt buộc phải thực hiện đầy đủ tư vấn mục đích lấy mẫu.

Giải thích rõ mục đích lấy mẫu, được sự đồng ý của người được lấy mẫu, đảm bảo lấy mẫu đủ an toàn, riêng tư.

Sau khi có kết quả, cần thông báo lại cho người được lấy mẫu. Nếu kết quả xét nghiệm có phản ứng nghi ngờ nhiễm bệnh cần tư vấn người được lấy mẫu đến cơ sở y tế để xét nghiệm khẳng định HIV theo quy định.

Theo quy định của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS), thì người đủ 16 tuổi có thể tự tham gia xét nghiệm HIV mà không cần người giám hộ.

Nhận định về vấn đề này, một chuyên gia lĩnh vực HIV cho rằng việc lấy mẫu xét nghiệm cộng đồng hoàn toàn dựa trên tinh thần tự nguyện, tuy nhiên người được lấy mẫu phải được đảm bảo những nội dung theo quy định trên.

Trong trường hợp nghi ngờ hoặc không tin tưởng các tổ chức, nhân viên cộng đồng hoàn toàn có thể từ chối tham gia.

Bên cạnh đó việc lấy mẫu máu xét nghiệm HIV cần tuân thủ quy trình nghiêm ngặt từ tư vấn, đảm bảo danh tính, lấy mẫu, vận chuyển mẫu và xét nghiệm.

"Vì vậy thông thường khi lấy mẫu tại cộng đồng, vùng dịch tễ nhiễm bệnh cao, các tổ chức sẽ thông báo với chính quyền địa phương, kết hợp với cán bộ y tế có chuyên môn tại địa phương và đơn vị xét nghiệm nhằm đảm bảo an toàn tối đa và quyền lợi của người tham gia lấy máu cho dự án. Bởi khi có kết quả nghi nhiễm HIV, người bệnh cần được làm thêm các xét nghiệm và điều trị can thiệp kịp thời. Vì vậy việc kết hợp là rất cần thiết", vị này thông tin.