Virus đậu mùa khỉ đột biến tại Congo

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát hiện biến thể mới của virus đậu mùa khỉ có thể lây nhiễm nhanh hơn và gây làn sóng bệnh tại Congo.

"Chúng tôi phát hiện một biến thể mới của chủng 1a với APOBEC3, và không giống như biến thể 1a cũ, biến thể này có khả năng lây truyền cao hơn", Tiến sĩ Ngashi Ngongo, trưởng nhóm quản lý sự cố Mpox tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Phi (Africa CDC), cho biết.

Biến thể mới này là hậu duệ của chủng Mpox 1a, trước đây gọi là đậu mùa khỉ (Mpox), với tỷ lệ tử vong lên đến 10%, cao hơn nhiều so với các chủng khác đã lây lan trong những tháng gần đây.

Điều đáng lo ngại là biến thể mới mang đột biến APOBEC3, khiến nó dễ lây nhiễm hơn. Đột biến cũng đã xuất hiện trong chủng Mpox 1b, chủng lây lan từ châu Phi sang Anh, châu Âu và châu Á trong năm ngoái.

Các chuyên gia cảnh báo cộng đồng quốc tế cần hành động nhanh chóng để ngăn chặn biến chủng mới lây lan bên ngoài Cộng hòa Dân chủ (CHDC) Congo và gây ra đợt bùng phát lớn hơn.

Dữ liệu của WHO cho thấy hơn 2.063 ca Mpox đã được ghi nhận tại CHDC Congo trong năm 2025, với 4 trường hợp tử vong. Tuy nhiên, chưa rõ số ca bệnh và tử vong chính xác do biến thể mới gây ra, vì các phiên bản cũ hơn vẫn đang lưu hành. Theo WHO, chủng 1a gây triệu chứng nặng và tỷ lệ tử vong cao hơn chủng 2.

Hầu hết ca nhiễm chủng 1a là do lây truyền từ động vật sang người. Tỷ lệ tử vong của chủng 1a dao động từ 1,4% đến hơn 10%, cao hơn nhiều so với mức 0,1% và 3,6% được ghi nhận đối với chủng 2. Nghiên cứu được công bố vào tháng 1 trên Tạp chí Y học New England cho thấy tỷ lệ của chủng 1b là khoảng 3,3%.

Tuy nhiên, tiến sĩ Lorenzo Subissi, nhà virus học thuộc Chương trình Y tế Khẩn cấp của WHO, cho biết đến nay các chuyên gia chưa kết luận biến chủng mới có tỷ lệ tử vong cao hơn.

Các chuyên gia lo ngại biến chủng. APOBEC3 của đậu mùa khỉ lây lan nhanh chóng. Ảnh: AFP

"Biến chủng này có thể lây lan ra ngoài CHDC Congo. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong được ghi nhận ở Kinshasa, nơi các biến chủng lưu hành đồng thời, vẫn dưới 1%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ tử vong của chủng 1a trước đây. Tỷ lệ tử vong sẽ phụ thuộc phần lớn vào các bệnh nền của dân số bị ảnh hưởng, chẳng hạn như suy dinh dưỡng", ông cho biết.

Vì phát hiện biến chủng mới, WHO vẫn duy trì tuyên bố Mpox là "tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, gây quan ngại quốc tế". Được đưa ra vào tháng 8 năm ngoái, trong bối cảnh số ca nhiễm chủng 1b đang gia tăng, tuyên bố này tương tự phản hồi của Liên Hợp Quốc về Covid-19 vào cuối tháng 1/2020.

Quyết định nhất trí của ủy ban khẩn cấp của WHO "dựa trên số lượng ca bệnh và phạm vi địa lý tiếp tục gia tăng, bạo lực ở miền đông CHDC Congo cản trở việc ứng phó, cũng như thiếu kinh phí để thực hiện kế hoạch ứng phó".

Các đợt bùng phát ở châu Phi chủ yếu liên quan đến chủng 1a và 1b của virus, chủng 2 lây truyền hạn chế.

Tiến sĩ Ngongo cho biết một số quốc gia ở châu Phi tiếp tục báo cáo số ca Mpox gia tăng. Chủng 1b cũng đã lây lan ra ngoài lục địa, lưu hành ở Anh, Mỹ, Thụy Điển, Thái Lan, Ấn Độ và Đức.

Mpox gây ra mụn nước, sốt, đau nhức cơ thể và mệt mỏi. Trong một số trường hợp, virus xâm nhập vào máu, phổi và các bộ phận khác của cơ thể, nguy hiểm đến tính mạng.

Thục Linh (Theo Daily Mail)