Vì sao đại án Việt Á có 38 người bị đề nghị truy tố?

Kit test xét nghiệm COVID của Công ty Việt Á. Ảnh: Nguyễn Thắng

Ban hành kết luận điều tra đại án Việt Á vào ngày 17.8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đề nghị truy tố 38 bị can về 6 tội danh, gồm: Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.

Kết quả điều tra xác định năm 2020, 2021, tổng doanh thu của Công ty Việt Á là hơn 4.200 tỉ đồng. Trong đó, Công ty Việt Á đã sản xuất tổng số 8,7 triệu kit xét nghiệm, tiêu thụ (bán, cho, tặng, ứng trước) cho các đơn vị, cơ sở y tế 8,3 triệu kit xét nghiệm, tổng trị giá hơn 3.900 tỉ đồng.

Kết quả điều tra xác định, từ việc nâng khống giá bán kit xét nghiệm, tiêu thụ hơn 8 triệu kit, Công ty Việt Á đã hưởng lợi trái phép số tiền đặc biệt lớn, lên đến hơn 1.200 tỉ đồng.

Trong đó, Công ty Việt Á đã được thanh toán 5,9 triệu kit xét nghiệm với tổng trị giá hơn 2.200 tỉ đồng.

Theo cơ quan điều tra, Phan Quốc Việt - Giám đốc Công ty Việt Á đưa hối lộ và chi "lót tay" số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng cho nhiều quan chức để cảm ơn, vì tạo điều kiện giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu đề tài, phát triển sản phẩm, được cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm không thuộc sở hữu của Công ty Việt Á và được tạo điều kiện hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương theo giá đã được Phan Quốc Việt nâng khống.

Theo C03, ngoài các bị can đã bị khởi tố và đề nghị truy tố, còn có một số cá nhân có hành vi, vi phạm liên quan ở các mức độ khác nhau; có cá nhân có hành vi không cấu thành tội phạm hoặc chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự hoặc chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Căn cứ tính chất, mức độ của hành vi sai phạm; đường lối chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kết luận và có văn bản kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm theo các quy định của Đảng và chính quyền.

Bên cạnh đó, quá trình điều tra vụ án, C03 xác định dấu hiệu sai phạm của một số cá nhân liên quan. Do thời hạn điều tra vụ án đã hết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tách thông tin, tài liệu liên quan đến hành vi sai phạm của các cá nhân này đế tiếp tục điều tra, xử lý sau.

Trước đó, ngày 16.8, Ban Nội chính Trung ương tổ chức thông báo kết quả phiên họp 24 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTNTC).

Về chùm án Việt Á, ông Nguyễn Văn Yên - Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương - cho biết, vụ án diễn ra trong bối cảnh chống dịch đặc biệt, các sai phạm xảy ra vì mục tiêu chống dịch liên quan đến nhiều con người từ trung ương cho đến địa phương, doanh nghiệp ngoài khối nhà nước.

Do đó, Ban chỉ đạo Trung ương về PCTNTC có chủ trương phân loại xử lý đối tượng, khoa học, nhân văn, nhân ái, nhân tình nhưng cũng nghiêm minh.

Theo đó, chỉ nghiêm trị người có chức vụ quyền hạn lợi dụng để chỉ đạo cấp dưới làm trái quy định, đem lại lợi ích bất hợp pháp cho Việt Á. Đây là những người chủ mưu cầm đầu đã chiếm số tiền lớn và cần phải nghiêm trị. Nhóm này là tham nhũng tiêu cực và hiện nhóm này đã được làm rõ.

Các nhóm đối tượng thứ 2, thứ 3, thứ 4 là được phân hoá, có nhóm được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự. Đó là nhóm thứ yếu, phụ thuộc, và thực hiện theo mệnh lệnh, không có động cơ vụ lợi và không vụ lợi.

Họ là những người tuyến đầu, vi phạm trong đấu thầu khi cần kit test ngay để phục vụ cho người dân, chỉ làm vì việc chung. Hậu quả thiệt hại trong đấu thầu là có do làm tắt.

Ban chỉ đạo đã thống nhất chủ trương quyết định tha miễn, và thiệt hại của nhóm này xác định cho nhóm những kẻ chủ mưu, cầm đầu.

"Những đối tượng thuộc phân loại xử lý, được xem xét tha hoặc miễn trách nhiệm hình sự và không phải chịu trách nhiệm dân sự" - ông Yên nói.