Về làng bánh chưng Hải Phòng nghe cụ ông U80 kể chuyện truyền nghề 5 thế hệ

Đại gia đình quây quần gói bánh chưng

Ở tuổi 78, chiều chiều, ông Nguyễn Tất La (thôn Bấc 2, xã Thuỷ Đường, Thuỷ Nguyên, Hải Phòng) vẫn ngồi gói bánh cùng con, cháu. Với ông La, đó chính là niềm vui tuổi già khi ngày ngày vẫn được lao động, được thấy các con mạnh khoẻ, đoàn kết, bảo ban nhau làm ăn.

Thời trẻ, ông La từng trải qua nhiều công việc, từ làm cán bộ xã, thợ xây, bán than củi… Sau cùng, nghề làm bánh chưng vẫn mang lại sự ổn định, lâu dài, gắn bó với ông đến nay. Đến nay, ông La đã có 60 năm “tuổi nghề” gói bánh chưng và là đời thứ 4 trong gia đình 5 đời gói bánh. Tuy nhiên, cả làng giờ các hộ còn làm bánh ngày càng ít, chỉ còn khoảng 20 hộ theo nghề, chủ yếu là người cao tuổi, trung niên.

Gia đình ông Nguyễn Tất La có 5 thế hệ làm bánh chưng. Ảnh: Mai Dung

Tuổi đã gần 70 nhưng bà Nguyễn Thị Dâng vẫn giữ phong độ gói bánh chưng với tốc độ 50 bánh/giờ. Bà Dâng được truyền nghề gói bánh chưng từ khi mới 9-10 tuổi. Đến nay, điều bà Dâng vui nhất là các con, từ con trai, con gái, con dâu, con rể đều biết gói bánh chưng. Hằng ngày, bà Dâng cùng con dâu làm bánh. Đến ngày lễ, Tết, đơn hàng nhiều, bà Dâng phải huy động các con cùng gói bánh. Có ngày, cả gia đình phải dậy từ 3-4 giờ sáng, thức đến 10-11 giờ đêm để gói bánh, luộc bánh, nhưng không khí quây quần đông vui khiến ai nấy quên hết mệt mỏi.

Với ông La, bà Dâng, làm bánh chưng không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định mà còn giúp gia đình thêm gắn kết, cuộc sống vui vẻ, đầm ấm hơn.

Bí quyết giữ thương hiệu bánh chưng quê hương

Qua lời kể của ông La, làng Thuỷ Đường nhiều nghề truyền thống như làm bánh chưng, làm giò, rau giá… nhưng nghề làm bánh chưng được nhiều người biết đến hơn cả. Bởi lẽ, bánh chưng Thuỷ Đường phải làm từ gạo nếp cái hoa vàng, đỗ xanh đãi sạch vỏ, thịt mông, ba chỉ ướp với hạt tiêu, nước mắm… Ngần ấy nguyên liệu gói bằng lá dong nếp đặt bên ngoài xen lẫn lá chuối hột lót bên trong để bánh dễ bóc, thơm và cứng bánh hơn. Sau cùng, điều góp phần làm lên nét đặc trưng của bánh chưng Thuỷ Đường là bánh không hề được gói bằng khuôn nhưng cái nào cái nấy chắc nịch, vuông vắn.

Vào mỗi dịp Tết, cao điểm là từ ngày rằm tháng Chạp, nhà nào nhà nấy đều tất bật từ sáng sớm đến tối muộn để cho ra đời những mẻ bánh mới, chuyển đến tay khách hàng từ Bắc vào Nam. Những hộ làm bánh có tiếng như nhà ông La, bà Dâng mỗi ngày làm đến 1.000-2.000 bánh, giá bánh dao động từ 50.000-100.000 đồng, tuỳ theo nhu cầu khách hàng.

Chị Thương (34 tuổi, con dâu bà Nguyễn Thị Dâng) sáng đi dạy học, chiều về phụ mẹ gói bánh chưng. Ảnh: Mai Dung

Cũng theo ông La, thu nhập từ nghề truyền thống không cao, chỉ khoảng 4-5 triệu đồng/tháng, vào mùa Tết cao điểm thì thu nhập có tăng thêm. Vậy nên, thanh niên trong làng bảo nhau đi làm công ty, khu công nghiệp với thu nhập khá, chẳng mấy ai theo nghề. Các con ông La để bám nghề cũng phải làm thêm nhiều công việc khác. Tuy vậy, ông La vẫn động viên con, cháu giữ nghề truyền thống của cha ông, duy trì thương hiệu bánh chưng, niềm tự hào của nhiều thế hệ người dân Thuỷ Đường.

Được biết, năm 2024, UBND xã Thuỷ Đường có kế hoạch đưa bánh chưng Thủy Đường trở thành sản phẩm OCOP để phát triển thương hiệu, mở rộng thị trường, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân.