Vật liệu xây dựng khan hiếm, giá tăng cao: Chủ tịch tỉnh Phú Yên yêu cầu làm rõ

UBND tỉnh Phú Yên vừa ban hành kết luận thanh tra về trách nhiệm tham mưu quản lý nhà nước đối với các mỏ vật liệu xây dựng thông thường; việc lập, đăng ký giá, thẩm định và công bố giá vật liệu xây dựng.

Kết quả thanh tra xác định, từ năm 2022 đến thời điểm thanh tra, địa bàn tỉnh Phú Yên xuất hiện tình trạng giá các loại vật liệu tăng bất thường. Chẳng hạn, giá đá tại mỏ là 300.000 đồng/m3 (không có hóa đơn), giá cát không rõ nguồn gốc đã lên mức 200.00 đồng/m3.

Tại thời điểm thanh tra, công tác quy hoạch thăm dò, khai thác khoảng sản vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh Phú Yên có tổng cộng 284 điểm mỏ. Trong đó, 132 mỏ đất đắp với tổng diện tích 2.240 ha; 67 mỏ cát xây dựng với tổng diện tích 1.533 ha; 85 mỏ đá xây dựng với khoảng 982 ha.

Tuy nhiên, số mỏ VLXD thông thường đưa vào khai thác quá ít nên nguồn cung cấp vật liệu không đáp ứng nhu cầu sử dụng cho các công trình dẫn đến thiếu hụt, khan hiếm.

Cụ thể, tổng công suất của 21 mỏ đất đắp, cát xây dựng đang khai thác hàng năm chỉ đáp 11-16% nhu cầu; còn tổng công suất 9 mỏ đá đang khai thác chỉ đáp ứng 51% nhu cầu thực tế.

Ngoài ra, cơ quan thanh tra cũng chỉ ra một số nguyên nhân khiến giá VLXD ở địa phương tăng cao như thủ tục cấp phép kéo dài, nhu cầu tăng đột biến.

"Đối với một số mỏ đã đấu giá thành công quyền khai thác khoáng sản nhưng chậm đưa vào khai thác vì sau khi đấu giá thành công, doanh nghiệp phải hoàn tất nhiều thủ tục, liên quan đến nhiều sở, ngành và địa phương.

Hơn nữa, doanh nghiệp phải tự thỏa thuận với người sử dụng đất rồi mới đề nghị địa phương cập nhật các quy hoạch có liên quan để phù hợp với hoạt động khoáng sản.

Vì vậy, từ lúc doanh nghiệp nộp hồ sơ đề xuất chủ trương đến khi được chấp thuận mất rất nhiều thời gian" - kết luận thanh tra nêu vì sao nhiều doanh nghiệp đấu giá thành công nhưng chưa hoạt động.

Qua kiểm tra còn phát hiện một số địa phương thực hiện chưa nghiêm công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, dẫn đến có nhiều vụ việc khai thác khoáng sản trái phép.

Trong đó, một số điểm gây bức xúc dư luận được UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm đối với một số lãnh đạo UBND cấp huyện, như huyện Tuy An, Tây Hòa, Phú Hòa.

Thanh tra nêu điển hình như mỏ cát thôn Phú Dương, xã Xuận Thịnh, thị xã Sông Cầu của Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt với diện tích 1 ha, công suất khai thác 10.000 m3/năm. Mỏ cát này được cấp phép từ tháng 8/2016, thời hạn khai thác 12,8 năm nhưng qua kiểm tra thực địa vẫn còn nguyên hiện trạng, không có dấu hiệu khai thác.

Tuy nhiên, tại khu vực lân cận nằm ngoài phạm vi cấp phép, đoàn kiểm tra nhận thấy địa hình có nhiều điểm lõm, có dấu hiệu mới khai thác nên lực lượng chức năng đã tiến hành đo đạc khu vực đã khai thác. Kết quả, công ty này khai thác trái phép ngoài phạm vi cấp phép là 38.671 m2, độ sâu khai thác khoảng 4-5m.

Qua thanh tra mỏ cát sông Đà Rằng, thôn Phong Niên, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa của Công ty TNHH Thương mại và đầu tư Phú Hòa lực lượng chức năng nhận thấy, công ty chưa thực hiện trách nhiệm quản lý, lưu trữ và sử dụng số liệu về khai thác khoáng sản theo quy định tại Điều 43, Nghị định số 158/2016/NĐ-CP.

Kết quả thanh tra cũng cho biết, một số tổ chức, cá nhân trong quá trình thi công công trình, dự án (do UBND các huyện, thị xã, thành phố hoặc các ban, của tỉnh làm chủ đầu tư hoặc do doanh nghiệp trực tiếp đầu tư bằng nguồn vốn của doanh nghiệp) đã tự ý vận chuyển đất, đá… trong khu vực công trình đang thi công ra ngoài để bán hoặc phục vụ cho các công trình khác ngoài phạm vi công trình đang thi công.

Cùng với đó là tình trạng, nhiều công trình, dự án do thiếu hụt nguồn vật liệu nên sử dụng nguồn vật liệu không có nguồn gốc hợp pháp…

Yêu cầu kiểm điểm làm rõ trách nhiệm

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên yêu cầu giám đốc Sở TN&MT chỉ đạo tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý đối với các tập thể, cá nhân liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm về trách nhiệm công tác tham mưu quản lý nhà nước đối với các mỏ vật liệu xây dựng thông thường; việc lập, đăng ký giá, thẩm định, công bố giá vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn.

Chủ tịch tỉnh Phú Yên cũng yêu cầu giám đốc Sở Xây dựng tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm các tập thể, cá nhân liên quan đến công tác tham mưu quản lý Nhà nước đối với các mỏ VLXD.

Sở TN&MT được giao phối hợp với chủ tịch UBND thị xã Sông Cầu kiểm tra, làm rõ, xử lý việc khai thác khoáng sản trái phép ngoài phạm vi cấp phép với diện tích 38.671 m2 tại khu vực mỏ cát thôn Phú Dương. Song song đó là tiếp nhận vụ việc vi phạm của Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư Phú Hòa (mỏ cát sông Đà Rằng) để chỉ đạo xử lý theo quy định.

Sở Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức công tác kiểm tra, hướng dẫn và xử lý nghiêm theo thẩm quyền đối với doanh nghiệp không thực hiện việc niêm yết giá, niêm yết giá bán không đúng với thông báo công bố giá đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công bố và bán không đúng theo giá đã niêm yết.

Công an tỉnh Phú Yên có trách nhiệm chỉ đạo lực lượng chức năng chủ động, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát ngăn chặn việc khai thác, kinh doanh, tàng trữ, vận chuyển khoáng sản không phép, trái phép.

Đồng thời công an tỉnh phối hợp với Sở GTVT thường xuyên kiểm tra tải trọng các xe chở khoáng sản (nhất là xe chở cát) lưu thông trên địa bàn tỉnh và xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm.