Ukraina dọa kiện một số nước EU ra tòa

Tàu vận chuyển ngũ cốc từ Ukraina đi qua eo biển Bosphorus ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ theo Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, ngày 7.8.2022. Ảnh: Xinhua

Ông Igor Zhovkva - Phó Chánh Văn phòng của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cho biết, Ukraina có ý định đưa EU ra tòa trọng tài nếu khối này gia hạn hạn chế đối với xuất khẩu nông sản của Kiev sau ngày 15.9.

“Nếu Ủy ban châu Âu gia hạn quyết định về nhập khẩu ngũ cốc của Ukraina, chúng tôi sẽ khiếu nại lên Hội đồng trọng tài theo thỏa thuận của chúng tôi” - ông Zhovkva nói và đề cập đến hiệp định thương mại giữa Ukraina và EU được ký kết sau cuộc đảo chính năm 2014.

Ông Zhovkva cũng cho biết, EU “phải phản ứng” nếu Ba Lan tự gia hạn lệnh cấm, cho rằng điều này sẽ vi phạm các quy tắc thị trường chung của EU.

Ba Lan và Hungary cảnh báo sẽ thực hiện các biện pháp đơn phương nếu lệnh cấm của EU hết hạn.

Ba Lan có vai trò trung tâm cho các nỗ lực của NATO nhằm cung cấp tiền, vũ khí và đạn dược cho Ukraina. EU cũng đã mở cửa thị trường cho hàng xuất khẩu của Ukraina như một cách hỗ trợ Kiev trong cuộc xung đột với Nga. Tuy nhiên, kết quả thực tế của chính sách này là tình trạng dư thừa lúa mì, ngô, hạt cải dầu và dầu hướng dương giá rẻ từ Ukraina tại các thị trường vốn đã được EU quản lý chặt chẽ.

Lệnh cấm của Ba Lan đối với việc “bán phá giá” ngũ cốc của Ukraina đã được đưa ra vào tháng 4, sau sự phản đối rộng rãi của nông dân nước này. Hungary, Slovakia, Romania và Bulgaria nhanh chóng đưa ra biện pháp tương tự.

EU phản ứng vào tháng 5 bằng cách áp đặt lệnh cấm "tạm thời" đối với hàng nhập khẩu của Ukraina sang các nước nói trên, nhưng vẫn cho phép quá cảnh hàng hóa sang phần còn lại của khối. Lệnh cấm - vốn đã được gia hạn một lần - sẽ hết hạn vào ngày 15.9.

Theo ông Zhovkva, Ukraina cũng không hài lòng về việc quá cảnh.

Ông nói với Bloomberg: “Ba Lan không chặn việc quá cảnh theo luật định, nhưng trên thực tế đã có những cuộc biểu tình, chúng làm tăng thời gian kiểm tra thực phẩm của chúng tôi ở biên giới. Trên thực tế, đó là một cuộc phong tỏa”.

Tuy nhiên, khi cuộc tổng tuyển cử đang đến gần vào tháng 10, Ba Lan khó có thể thay đổi vấn đề này. Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus cho biết sẽ tìm cách gia hạn lệnh cấm nhập khẩu đến cuối năm 2023.

Bà Jadwiga Emilewicz - Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan về hợp tác phát triển với Ukraina, nói với tờ Financial Times rằng, Ba Lan có nghĩa vụ bảo vệ nông dân của mình trước tiên. Bà Emilewicz cho biết Ba Lan sẵn sàng cho phép tăng cường vận chuyển ngũ cốc Ukraina nhưng sẽ cần EU trả khoản trợ cấp 30 euro cho mỗi tấn đi qua lãnh thổ nước này.