U thượng thận khiến cô gái hạ kali máu, liệt toàn thân

Chị Nga, 29 tuổi, đột nhiên yếu dần rồi không thể cử động, nằm một chỗ, bác sĩ khám phát hiện khối u nhỏ ở tuyến thượng thận gây hạ kali máu.

Chị Nga được đưa đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cấp cứu, bác sĩ truyền kali gấp do nồng độ kali trong máu rất thấp, chỉ 1,8 mmol/l (bình thường 3,5-5,1 mmol/l). Nồng độ aldosterone máu của người bệnh cao 19,5 ng/dL (bình thường dưới 15 ng/dl).

Ngày 17/1, bác sĩ Nguyễn Thị Kim Tuyền, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, cho biết aldosterone được sản xuất chủ yếu tại tuyến thượng thận (tuyến nội tiết nằm ngay bên trên hai quả thận), làm tăng giữ natri và đào thải kali ra khỏi cơ thể qua nước tiểu, mồ hôi. Nồng độ kali máu sụt giảm mạnh là dấu hiệu của hội chứng cường aldosterone (aldosterone được tiết ra quá nhiều), cảnh báo tổn thương xuất hiện tại tuyến thượng thận.

Chụp cắt lớp vi tính CT 768 lát cắt cho thấy tuyến thượng thận bên trái của chị Nga có khối u lành tính, kích thước 14 mm. BS.CKI Phan Huỳnh Tiến Đạt, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, xác định đây là nguyên nhân khiến người bệnh hạ kali máu, đột ngột liệt toàn thân, cần được mổ cắt khối u ngay, để lâu có thể ngừng tim do nồng độ kali quá thấp.

Bác sĩ Đạt (trái) phẫu thuật cắt khối u tuyến thượng thận cho chị Nga. Ảnh: Thắng Vũ

Chị Nga được cắt u tuyến thượng thận bằng phương pháp nội soi sau phúc mạc. Bác sĩ Đạt cùng ê kíp tạo ba lỗ nhỏ, đường kính 2 cm, tại hông - bụng trái người bệnh để đưa các dụng cụ mổ nội soi vào trong. Bác sĩ quan sát trên màn hình, bóc tách các tổ chức trong khoang bụng, dùng dao mổ nội soi tiếp cận tuyến thượng thận rồi cắt và lấy khối u ra ngoài. Khối u hình cầu, màu vàng, được lấy ra cùng mô tuyến thượng thận xung quanh.

Hai ngày sau mổ, chỉ số kali máu của chị Nga tăng lên 4,09 mmol/l, nồng độ aldosterone giảm còn 5,32 ng/dl. Chị phục hồi tốt, không đau, tay chân cử động lại bình thường, được xuất viện.

Tuyến thượng thận là cơ quan sản xuất nhiều loại hormone quan trọng, có vai trò điều tiết các hoạt động sống của cơ thể. Sau khi cắt bỏ một phần tuyến này, người bệnh cần được theo dõi nồng độ hormone định kỳ, kịp thời bổ sung nếu thiếu.

Bác sĩ Đạt cho biết u tuyến thượng thận là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh liên quan đến tuyến thượng thận, chiếm 54-75% số trường hợp.

Bệnh có hai dạng là u tuyến thượng thận không tiết hormone và có tiết hormone. Trong đó, u tuyến thượng thận không tiết hormone phổ biến, người bệnh không biểu hiện, thường tình cờ phát hiện khi chụp CT bụng, không cần điều trị, chỉ cần theo dõi nội tiết định kỳ. Khoảng 15% u tuyến thượng thận có tiết hormone giống như chị Nga. Trong đó, trường hợp tăng tiết aldosterone chiếm 1,5-3%, theo bác sĩ Đạt.

Tùy loại hormone tăng tiết mà người bệnh gặp các triệu chứng khác nhau. Như chị Nga, khối u tuyến thượng thận làm tăng tiết quá mức aldosterone, dẫn đến hạ kali máu, gây yếu cơ, tê liệt, tăng huyết áp. Ngoài ra, bệnh còn có thể gây co quắp tay chân, tiểu nhiều, nhanh khát nước. Nguy hiểm hơn là hạ kali máu mạn tính, suy hô hấp, rối loạn nhịp tim, ngừng tim.

Bác sĩ Đạt đánh giá phẫu thuật cắt khối u là phương án điều trị tốt nhất trong trường hợp u tuyến thượng thận có tăng tiết hormone. Mổ nội soi là lựa chọn với khối u có kích thước dưới 5 cm, nếu lớn hơn, cần phải mổ mở. U tuyến thượng thận thường tự phát, không thể phòng ngừa. Mọi người cần chủ động khám sức khỏe định kỳ 12 tháng một lần để kịp thời phát hiện, điều trị sớm.

Thắng Vũ

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi