Tuổi thọ nam giới Việt Nam thấp hơn nữ giới do tai nạn, bạo lực, tự tử nhiều hơn?

Tại Việt Nam, tuổi thọ bình quân năm 2024 của nam là 72,3 tuổi và của nữ là 77,3 tuổi. Trung bình phụ nữ Việt sống lâu hơn nam giới khoảng 5 năm. Trên toàn thế giới, phụ nữ cũng sống thọ hơn nam giới.

Phụ nữ Việt Nam có tuổi thọ cao hơn nam giới khoảng 5 năm - Ảnh minh họa: NGUYỄN HIỀN

Trẻ sơ sinh nam tử vong cao hơn

Theo đó, tuổi thọ bình quân được tính từ lúc sinh (hay còn gọi là "kỳ vọng sống trung bình khi sinh") cũng được ước lượng gián tiếp thông qua Bảng sống Feeney. Đây là phương pháp ước lượng được nhà nhân khẩu học người Mỹ, tiến sĩ Griffith Feeney nghiên cứu và đề xuất.

Phương pháp này sử dụng một bảng tính và qua đó ước lượng được kỳ vọng sống trung bình của một người từ khi mới sinh ra (chính là tuổi thọ trung bình tính từ lúc sinh).

Theo phân tích từng độ tuổi tử vong do Tổng cục Thống kê cung cấp, kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ tử vong ở cả nam và nữ là cao ở lứa tuổi 0 - 4, giảm dần đến nhóm 5 - 9 tuổi và duy trì ở mức thấp khá ổn định giữa các nhóm tuổi cho đến 40 - 44 tuổi.

Mức độ tử vong của nam cao hơn so với của nữ ở tất cả các nhóm tuổi trong dân số. Đặc biệt là ở nhóm 1 - 4 tuổi, mức độ tử vong ở nam cao hơn khoảng 6 lần so với nữ.

Càng về những nhóm tuổi cao hơn thì mức độ khác biệt giữa nam và nữ giảm dần và đến những nhóm tuổi cao nhất thì mức độ này gần như bằng nhau (tỉ số tử vong nam/nữ xấp xỉ bằng 1).

Mức độ tử vong ở trẻ em nam cao hơn nhiều so với trẻ em nữ cũng chính là nguyên nhân quan trọng nhất khiến tuổi thọ bình quân tính từ khi sinh của nam thấp hơn của nữ khá nhiều.

Theo một số nghiên cứu cho thấy khoảng cách tuổi thọ giữa hai giới bắt đầu từ khi sinh ra, vì trẻ sơ sinh trai có khả năng tử vong cao hơn trẻ sơ sinh gái.

Trẻ trai có nhiều khả năng sinh non hơn và cũng có tỉ lệ tử vong cao hơn trong tuần đầu tiên của cuộc đời.

Một lý do chính là trẻ em trai có xu hướng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm hơn, có thể là do hệ thống miễn dịch kém phát triển. Một lý do khác là trẻ em trai dễ mắc một số rối loạn di truyền hơn do chỉ có một nhiễm sắc thể X.

Nam giới tử vong do tai nạn, tự tử nhiều hơn

Bên cạnh đó, điều tra cũng cho thấy nam giới chết vì tai nạn, hành vi bạo lực, tử tự cao hơn hẳn so với nữ giới. Đây cũng là nguyên nhân khiến nam giới có tuổi thọ trung bình thấp hơn.

Đồ họa: NGỌC THÀNH

Trong phiếu của điều tra dân số giữa kỳ năm 2024, có câu hỏi để thu thập thông tin nhằm đánh giá nguyên nhân chết (đặc biệt là các trường hợp chết do tai nạn). Các nguyên nhân bao gồm chết do bệnh tật/chết già, tai nạn lao động, tai nạn giao thông, tai nạn khác, tự tử và các nguyên nhân khác.

Số liệu phân tích cho thấy phần lớn các trường hợp chết xảy ra trong 12 tháng trước thời điểm tổng điều tra là do bệnh tật/chết già (92,4%).

Trong số các trường hợp chết do tai nạn, tai nạn giao thông chiếm tỉ trọng lớn nhất, cao gấp hơn hai lần so với tai nạn lao động (tương ứng là 3,3% và 1,3%).

Tỉ trọng ca tử vong vì các loại tai nạn của nam giới cao gấp ba lần so với nữ giới (8,6% so với 2,8%).

Xu hướng tương tự cũng quan sát được ở cả khu vực thành thị và khu vực nông thôn cũng như ở các vùng kinh tế - xã hội. Vùng Tây Nguyên có tỉ trọng các trường hợp chết vì tai nạn giao thông lớn nhất (6,3%).

Tỉ trọng chết do tự tử ở nam giới cao gấp hơn hai lần so với nữ giới (1,0% so với 0,4%). Vùng Tây Nguyên có tỉ trọng các trường hợp chết do tự tử cao nhất (3,7%), Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long là hai vùng có tỉ trọng chết do tự tử thấp nhất (0,5%).