Từ phế thải, tro xỉ nhiệt điện đắt như tôm tươi, phải đấu giá

Tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Cẩm Phả - TKV đang được bán khá chạy. Ảnh: Nguyễn Hùng

Công ty Nhiệt điện Cẩm Phả, thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) vừa thông báo bán đấu giá lô tài sản là tro xỉ hiện có trên bãi chứa xỉ của công ty tại bãi chứa tro xỉ gần nhà máy nhiệt điện, phường Cẩm Thịnh, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.

Tổng khối lượng ước tính là 800.000 tấn, trong đó tro đáy: 300.000 tấn và tro bay: 500.000 tấn. Giá khởi điểm của lô tài sản đấu giá là 4.079.000.000 đồng.

Đây là lần thứ 2 tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Cẩm Phả được đem ra bán đấu giá, thu về hàng tỉ đồng. Trong khi, chỉ vài năm trước đó, tro xỉ của nhà máy là nỗi ám ảnh đối với môi trường, cảnh quan xung quanh, với những bãi thải tro xỉ cao chất ngất tung bụi mù mịt, phát tán khắp nơi.

Thời điểm đó, tro xỉ vẫn bị coi là rác thải độc hại, nên dù thị trường có nhu cầu mua bán cũng không được phép. Tuy nhiên, sau khi được phép và khuyến khích sử dụng thì mặt hàng này thường bị tranh mua vì nhu cầu lớn.

Năm 2024, khoảng 1.000.000 tấn tro xỉ tại bãi chứa xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Mạo Khê, TP Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh có giá khởi điểm là 6,5 tỉ đồng, được mua ngay sau khi bắt đầu phiên đấu giá.

Theo đại diện một số nhà máy nhiệt điện, doanh thu từ việc bán tro xỉ chỉ là một phần, mà mấu chốt là giải quyết được bài toán đầu ra cho chất thải của các nhà máy.

Tổng Công ty Điện lực TKV hiện có 5 nhà máy nhiệt điện, riêng địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 2 nhà máy là Nhiệt điện Cẩm Phả và Nhiệt điện Đông Triều.

Theo đại diện Tổng Công ty Điện lực TKV, năm 2023, khối lượng tro bay và tro đáy bán được lần lượt là 512.000 tấn/1.871.000 tấn phát ra trong quá trình sản xuất và 525.000 tấn/1.222.000 phát ra trong quá trình sản xuất.

Năm 2024, khối lượng tro xỉ bán được tăng hơn, với 989.000 tấn tro bày bán được/179.500.000 tấn phát thải và 123.000 tấn tro đáy/1442.000 tấn phát thải.

Như vậy, lượng tro xỉ tiêu thụ đang dần tiệm cận với lượng tro xỉ phát thải trong quá trình sản xuất.

Tro, xỉ hiện đang được sử dụng nhiều nhất vào làm vật liệu san lấp mặt bằng, phụ gia khoáng cho xi măng, phụ gia bê tông cho các công trình thủy lợi, giao thông và công trình xây dựng dân dụng...

Hiện, cả nước có 31 nhà máy nhiệt điện đốt than đang hoạt động. Lượng tro, xỉ phát thải có xu hướng tăng dần theo từng năm: Năm 2019 là 13,6 triệu tấn; năm 2020 là 14,8 triệu tấn; năm 2021 là 16,35 triệu tấn; năm 2022 là 15,78 triệu tấn và năm 2023 là hơn 18,07 triệu tấn...

Riêng tại Quảng Ninh, khối lượng tro xỉ phát thải hàng năm của 7 nhà máy nhiệt điện là khoảng khoảng 7,6 triệu tấn.

Theo báo cáo của các cơ quan chức năng, khối lượng tiêu thụ tro, xỉ nhiệt điện trên phạm vi cả nước có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây và từng bước tiệm cận với mức phát thải.

Theo đó, lượng tro, xỉ tiêu thụ năm 2019 là 50%; năm 2020 là 60%; năm 2021 là 87% và năm 2022 là 105,7%. Riêng năm 2023, lượng tro, xỉ được tiêu thụ toàn quốc đạt hơn 18,01 triệu tấn, tương đương 99,6% tổng lượng phát thải trong năm.