Tù nhân Nga được Wagner chiêu mộ kể chuyện chiến sự

Không ít tay súng bên Nga giao chiến tại Bakhmut là tù nhân được tập đoàn Wagner chiêu mộ. Hãng tin Reuters phỏng vấn năm cựu tù nhân trở về từ chiến trường.

Ông Yevgeny Prigozhin - lãnh đạo Wagner, trò chuyện với các binh sĩ Wagner bị thương vào cuối năm 2022 - Ảnh: RIA FAN

Wagner tuyển mộ tù nhân từ hè 2022

Tin tức về việc ông Yevgeny Prigozhin - chủ tịch tập đoàn đánh thuê Wagner - đến các nhà tù chiêu mộ binh lính bắt đầu lan rộng trong giới tù nhân từ hè 2022.

Khi ấy, anh Rustam Borovkov, 31 tuổi, đã trải qua 6 trong tổng số 13 năm tù vì tội ngộ sát. "Tôi biết mình sẽ tham gia từ trước cả khi gặp ông ấy", anh Borokov chia sẻ.

Anh Borokov cùng vài trăm tù nhân đến nghe ông Prigozhin chiêu binh, và trong số đó có khoảng 40 người đăng ký chiến đấu. Ba ngày sau, họ bắt đầu hành trình ra chiến trường.

Theo ông Prigozhin, các tay súng Wagner được trả 100.000 rúp (1.300 USD) mỗi tháng, chưa kèm tiền thưởng. Con số này khá cao so với mức thu nhập bình quân 65.000 rúp mỗi tháng ở Nga.

Tuy nhiên, với anh Borokov, lý do duy nhất để anh ra chiến trường là sự tự do, thoát khỏi bốn bức tường nhà giam.

Và đó là điều kiện kèm theo từ Wagner: Bất kỳ ai phục vụ đủ 6 tháng đều sẽ được ân xá. "Tôi có con nhỏ. Tôi muốn được về với gia đình", anh Borokov bộc bạch.

Với anh Rustam Borovkov, lý do ra chiến trường là để được trở về gia đình cùng con cái - Ảnh: VKONTAKTE

Với anh Yevgeny Kuzhelev, người đã vào tù lần thứ 6 vì tội trộm cắp, lý do ra chiến trường lại là vì lòng yêu nước.

"Tôi đã nghĩ về nó. Khi chiến sự bùng nổ, dì tôi kể người bạn này, bạn kia của tôi đều đã đến Ukraine. Khi ấy, tôi đã biết tôi cũng sẽ làm như vậy.

Trong số tù nhân bọn tôi có người sắp kết thúc án tù 25 năm, nhưng ông ấy vẫn xin ra trận. Không thể không tôn trọng quyết của định ấy", anh Kuzhelev nhớ lại.

Theo anh Kuzhelev, quá trình tuyển quân kéo dài 2 tuần. Trong thời gian đó, ai cũng có thể tự do thay đổi quyết định.

Những người đăng ký ra trận được chuyển đến một khu vực riêng trong tù, nơi họ cảm nhận có được sự tôn trọng từ quản giáo.

Lính Wagner bị đẩy ra chiến trường ác liệt

Theo những tay súng được phỏng vấn, họ được huấn luyện trong 2-3 tuần. Quá trình huấn luyện có cường độ cao và nhiều người cho biết nhờ đó họ mới sống sót được.

"Mọi thứ được tổ chức bài bản nhất có thể. Họ giải thích cặn kẽ mọi thứ, từ đào hào, đến gỡ mìn, chiến thuật, bắn súng, thể hình…", anh Borokov mô tả.

Không phải tay súng nào cũng có chung cảm nhận khi ra chiến trường.

Anh Dmitry Yermakov, 38 tuổi, đã thụ án 10 trong tổng số 14 năm vì tội bắt cóc, nhớ lại ngay từ những giờ đầu tiên trên sa trường, nhiều người đã nhụt chí.

"Chúng tôi thấy gì ngoài đó? Xác người tan nát. Họ nôn ọe, một số khóc, một số còn không dám trèo qua đường hào. Nỗi sợ xâm chiếm lấy họ".

Đường phố thành phố Bakhmut sau một cuộc giao chiến giữa quân Nga và quân Ukraine - Ảnh: REUTERS

Ngược lại, nhiều người chỉ nhớ được niềm vui thích trận mạc.

"Mọi thứ thật tuyệt. Quá nhiều adrenalin. Tôi ước gì tất cả đàn ông thực thụ đều gia nhập Wagner. Lính Ukraine tháo chạy và lính Wagner ào lên", anh Andrei Yastrebov, 22 tuổi, thụ án vì tội trộm xe chia sẻ.

Bốn trong số 5 người được Hãng tin Reuters phỏng vấn đều đã bị thương nặng và được đưa về hậu phương trước khi chiến đấu đủ 6 tháng.

Wagner nói với họ thời gian trị thương và phục hồi chức năng cũng sẽ được tính trong 6 tháng và họ vẫn sẽ được ân xá. Thực tế, 2 trong số họ đã nhận lệnh ân xá.

Không chỉ được ra tù sớm, nhóm tay súng Wagner còn trở về từ chiến trường trong sự kính trọng của mọi người xung quanh.

Hồi đầu tháng 3, Duma Quốc gia (tức Hạ viện Nga) đã thông qua dự luật phạt tù hành vi chỉ trích "các nhóm tình nguyện", hay lính đánh thuê, chiến đấu cùng quân đội Nga.

Dmitry Yermakov cùng bạn tù Yevgeny Kuzhelev, chụp ảnh lưu niệm khi bị thương trở về - Ảnh: VKONTAKTE

Cả 5 tay súng được Reuters phỏng vấn đều cho biết họ cảm thấy biết ơn ông Prigozhin sâu sắc vì đã không chỉ cho họ cơ hội chuộc lỗi mà còn xóa sạch án tích của họ.

Chưa kể họ tin rằng số tiền thù lao nhận được từ việc ra chiến trường có thể giúp họ đổi đời khi về với đời thường.

Phương Tây phản ứng gay gắt cách làm của Wagner

Quyết định chiêu mộ tù nhân của tập đoàn Wagner nhận nhiều chỉ trích từ các nước phương Tây. Các tổ chức quyền con người chỉ ra rằng không có gì bảo đảm các tội phạm nghiêm trọng sau khi được ân xá và xóa án tích sẽ không tái phạm, qua đó gây nguy hiểm đáng kể cho xã hội.

Bên cạnh đó, tập đoàn Wagner cũng nhận nhiều cáo buộc đối xử tàn bạo với các tù nhân được chiêu mộ. Các tù nhân bỏ trốn, sử dụng ma túy, đồ uống có cồn hoặc quan hệ tình dục đều sẽ bị xử tử, theo báo New York Times.

Ngoài ra, các quan chức Ukraine và phương Tây cũng chỉ chỉ trích việc đưa các binh sĩ mới được huấn luyện vài tuần ra chiến trường là đẩy họ vào chỗ chết.

"Tốn nhiều thời gian để học được kỹ năng chiến đấu cơ bản, sau đó còn phải học cách tác chiến trong một đơn vị. Một vài tuần không là không đủ", ông Mike Kofman - chuyên gia về quân đội Nga trả lời phỏng vấn Hãng tin Reuters.

Cần ít nhất nhiều tháng huấn luyện cường độ cao để làm được điều đó, ông Kofman nhấn mạnh.