Trồng 1 triệu ha lúa chất lượng cao, tới năm 2030 nông dân lời hơn 50%

Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh đặt mục tiêu đến năm 2030 người trồng lúa đạt lợi nhuận trên 50%.

Cánh đồng tôm lúa ở Bạc Liêu - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Ngày 27-11, Phó thủ tướng Trần Lưu Quang ký quyết định của Thủ tướng phê duyệt Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững

Mục tiêu chung của đề án là hình thành 1 triệu ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Đề án đặt mục tiêu giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống dưới 70 kg/ha, giảm 30% lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống.

100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững như 1 phải 5 giảm, tiêu chuẩn sản xuất lúa bền vững (Sustainable Rice Platform - SRP), tưới khô xen kẽ và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng.

Giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỉ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%.

Lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu chất lượng cao, phát thải thấp chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh.

Đề xuất thí điểm chính sách và cơ chế chi trả tín chỉ carbon

Đề án được triển khai theo hai giai đoạn tại 12 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Giai đoạn 1 (2024 - 2025) tập trung củng cố các diện tích đã có của dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) là 180.000ha, bao gồm công tác tập huấn, xây dựng kế hoạch, xây dựng hệ thống đo đạc - báo cáo - thẩm định (MRV), kiểm đếm và thí điểm cấp tín chỉ carbon cho những vùng lúa đạt chuẩn, củng cố các hợp tác xã, duy tu bảo dưỡng một số công trình và chuẩn bị kế hoạch cho giai đoạn 2026 - 2030.

Giai đoạn 2 (2026 - 2030) xác định cụ thể khu vực trọng tâm để lập dự án đầu tư phát triển vùng lúa chuyên canh chất lượng cao giảm phát thải mới ngoài vùng dự án VnSAT và sẽ mở rộng thêm 820.000ha.

Giai đoạn này sẽ tập trung vào các hoạt động chủ yếu như đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho những vùng diện tích mới, tổ chức lại sản xuất, xây dựng chuỗi giá trị, hoàn thiện hệ thống MRV, đồng thời duy trì sản xuất bền vững ở những vùng đề án trong giai đoạn 2024 - 2025.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được giao chủ trì, phối hợp các bộ, ngành liên quan, các tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long hướng dẫn tổ chức triển khai đề án.

Đồng thời, chủ trì, phối hợp xây dựng, triển khai thực hiện quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm phát thải khí nhà kính phục vụ thực hiện đề án, phù hợp với quy định quốc tế và điều kiện cụ thể của Việt Nam. Xây dựng, đề xuất thí điểm chính sách và cơ chế chi trả tín chỉ carbon dựa vào kết quả cho vùng chuyên canh.

Đề án cũng đưa ra bốn chương trình nhiệm vụ ưu tiên gồm chương trình nâng cao năng lực cho hợp tác xã và doanh nghiệp tham gia đề án; chương trình tín dụng hỗ trợ liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp giữa hợp tác xã với doanh nghiệp; chương trình hiện đại hóa hạ tầng sản xuất cho 1 triệu ha lúa chất lượng cao và chương trình thí điểm chi trả carbon.