TPHCM giải cứu dự án ngăn triều 10.000 tỉ đồng mắc cạn 4 năm

Cống ngăn triều Mương Chuối (huyện Nhà Bè, TPHCM) lớn nhất của dự án. Ảnh: Minh Quân

UBND TPHCM vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về phương án tháo gỡ khó khăn cho dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM, có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1).

Dự án quan trọng này khởi công từ giữa năm 2016, nhằm kiểm soát ngập do triều cường và ứng phó với biến đổi khí hậu trên diện tích 570 km², phục vụ khoảng 6,5 triệu dân ở khu vực trung tâm và ven sông Sài Gòn.

Mặc dù đã hoàn thành 90% khối lượng công việc, dự án đã phải tạm dừng thi công ba lần, lần gần nhất kéo dài từ ngày 15.11.2020 đến nay.

Theo UBND TPHCM, khả năng tổng mức đầu tư dự án sẽ vượt 10.000 tỉ đồng - thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia. Hiện chưa xác định rõ thẩm quyền và trình tự thực hiện đối với dự án đang trong quá trình thực hiện có sự thay đổi. TPHCM cho biết sẽ đề xuất phương án thực hiện và báo cáo Chính phủ trong quá trình thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư của dự án.

Cũng theo UBND TPHCM, lũy kế giá trị giải ngân để thực hiện dự án là gần 8.300 tỉ đồng, trong đó 7.100 tỉ đồng từ vốn vay và hơn 1.181 tỉ đồng từ vốn tự có của nhà đầu tư. Dự án vẫn cần thêm khoảng 1.800 tỉ đồng để hoàn thành.

Khó khăn lớn nhất là nhà đầu tư không có nguồn vốn để tiếp tục thi công. Ngân hàng BIDV – đơn vị tài trợ vốn – không thể ký phụ lục hợp đồng tín dụng với nhà đầu tư để trình Ngân hàng Nhà nước gia hạn thời gian giải ngân vốn tái cấp. Nguyên nhân là do Ngân hàng Nhà nước đã thu hồi khoảng 3.560 tỉ đồng vốn tái cấp cho BIDV. Dù có được gia hạn giải ngân, BIDV vẫn không thể tiếp tục giải ngân vì dự án chưa được thanh toán.

Để tháo gỡ khó khăn, UBND TPHCM kiến nghị Tổ Công tác Chính phủ xem xét trình Chính phủ ban hành Nghị quyết cho phép TPHCM ủy thác từ ngân sách thành phố cho Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TPHCM (HFIC) để cấp vốn vay cho nhà đầu tư hoàn thành dự án.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng phương án này chưa phù hợp vì Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 không quy định việc sử dụng ngân sách địa phương để ủy thác cho quỹ đầu tư phát triển địa phương.

Do đó, TPHCM hiện chưa có cơ sở để huy động nguồn vốn ủy thác. Giải pháp mà TPHCM đề xuất là rà soát, điều chỉnh các điều khoản thanh toán trong hợp đồng. Theo đó, sẽ thanh toán cho nhà đầu tư bằng các quỹ đất đã được xác định, tạo nguồn vốn để tiếp tục thi công hoàn thành công trình.

Ngoài ra, dự án còn gặp khó khăn do chưa có cơ sở thanh toán theo hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao). TPHCM đã đàm phán và ký kết hợp đồng, cùng với phụ lục hợp đồng, theo đó thanh toán cho nhà đầu tư 16% giá trị quyết toán (khoảng 1.588 tỉ đồng) bằng quỹ đất và 84% còn lại (khoảng 8.380 tỉ đồng) bằng tiền mặt.

Để đảm bảo cơ sở pháp lý và điều chỉnh các khoản thanh toán phù hợp với thực tế, cần tiến hành điều chỉnh tổng thể dự án. Việc này đòi hỏi nhiều thời gian và phức tạp, vì cần phải thương thảo thống nhất với BIDV và nhà đầu tư về lãi vay.

TPHCM đề xuất thực hiện đồng thời việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án và điều chỉnh các điều khoản thanh toán trong hợp đồng.

Sau khi điều chỉnh, TPHCM sẽ có cơ sở pháp lý để thanh toán bằng quỹ đất, giúp giải quyết nguồn vốn cho nhà đầu tư và giảm chi phí phát sinh do lãi vay trong thời gian chờ đợi.