TP.HCM đề xuất cơ chế chưa từng có để làm 183km metro từ nay đến 2035

Để hoàn thành 183km metro trong 11 năm, TP.HCM đã đề xuất 28 cơ chế, chính sách đột phá, chưa từng có.

Metro số 1 - tuyến metro đầu tiên của TP.HCM được đặt mục tiêu đưa vào khai thác quý 4-2024 - Ảnh: QUANG ĐỊNH

UBND TP.HCM vừa có tờ trình gửi Ban cán sự đảng UBND TP xem xét nội dung đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM (gọi tắt là đề án metro), theo kết luận số 49 của Bộ Chính trị.

Đến năm 2035, TP sẽ hoàn thành 183km metro

Đề án metro có mục tiêu xây dựng lộ trình, kế hoạch, hình thức đầu tư, phương án huy động nguồn vốn và các cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư xây dựng đồng bộ, đồng loạt hệ thống metro tại TP.HCM.

Theo đề án, từ nay đến năm 2035, TP.HCM hoàn thành 6 tuyến metro theo quy hoạch với chiều dài khoảng 183km.

Các tuyến này gồm phần nối dài metro số 1 lên 40,8km và các tuyến metro số 2,3,4,5,6. Đến năm 2045, TP làm thêm khoảng 168,36km để hoàn thiện 7 tuyến để nâng tổng chiều dài metro lên khoảng 351,08km.

Đến năm 2060, các tuyến metro số 8, 9, 10 sẽ được tiếp tục đầu tư để nâng tổng chiều dài lên hơn 510km.

Để đẩy nhanh thủ tục chuẩn bị đầu tư, triển khai xây dựng các tuyến metro như mục tiêu đề ra, theo UBND TP.HCM cần thiết phải xây dựng và trình cấp thẩm quyền cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội mang tính đột phá.

Qua trao đổi với các cơ quan chuyên môn của Bộ Giao thông vận tải và TP Hà Nội, Tổ công tác xây dựng đề án metro TP đã hoàn thiện 6 nhóm cơ chế chính sách với với 28 cơ chế. Trong đó có 17 cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội. 11 cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ.

6 nhóm cơ chế chính sách gồm nhóm về quy hoạch; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục, thẩm quyền đầu tư xây dựng và triển khai dự án; quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ; tổ chức quản lý, khai thác.

Nhiều chính sách vượt trội, mang tính đột phá chưa từng có

Trong 17 cơ chế thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội, tại cơ chế 10, đề án đề xuất cho phép TP căn cứ vào quy hoạch đã được cấp thẩm quyền phê duyệt làm cơ sở để HĐNĐ TP quyết định chủ trương đầu tư các dự án metro.

UBND TP sẽ quyết định đầu tư dự án metro; quyết định đầu tư dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trình tự, thủ tục, quyết định chủ trương đầu tư thực hiện tương tự như dự án công thuộc nhóm A.

Với nhóm cơ chế huy động vốn (thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội), TP đề xuất được thu và sử dụng 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất quanh nhà ga và các khu vực TOD khác để tái đầu tư xây dựng metro, hạ tầng kết nối.

TP đề xuất được vay thông qua phát hành trái phiếu địa phương và được quyền quyết định chính sách hấp dẫn về lãi suất cho trái phiếu.

TP được vay từ các tổ chức tài chính trong nước, từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho TP vay lại và các hình thức huy động vốn hợp pháp khác.

Tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách TP được hưởng theo phân cấp. Trường hợp vượt quá 120% thì trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh tăng mức dư nợ vay phù hợp theo thực tế...

Đối với nhóm cơ chế về tổ chức quản lý, khai thác (thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ), tại cơ chế 28, TP đề xuất được phép thành lập Tổng công ty Đường sắt đô thị.

Doanh nghiệp có chức năng huy động vốn, quản lý đầu tư xây dựng và kinh doanh đa ngành. Đồng thời, được sử dụng nguồn vốn đầu tư công để đầu tư phát triển hệ thống metro đến khi chủ động được nguồn vốn.