TP.HCM cho thuê lòng đường, vỉa hè ra sao?

Sáng 13-6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM tổ chức hội nghị phản biện xã hội cho dự thảo Đề án thu phí sử dụng tạm lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TP.HCM.

Giữ ô tô có thu phí trên đường Lê Lai (quận 1, TP.HCM) - Ảnh: C.TUẤN

Đại diện các quận, huyện, chuyên gia đưa ra ý kiến khác nhau xoay quanh mức thu phí, phương án thu, sử dụng nguồn thu thế nào cho hợp lý...

Sẽ thu từ 20.000 đồng đến 100.000 đồng/m2

Trình bày tại hội nghị, Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP.HCM nhận định hiện nay nhu cầu sử dụng tạm lòng đường, hè phố của người dân rất lớn nhưng chưa được đáp ứng. Nhiều nơi không có kinh phí bảo trì.

Trước thực tế này, Sở GTVT TP.HCM xây dựng đề án đề xuất xác định mức thu phí cho thuê lòng đường, vỉa hè theo năm khu vực và dựa theo giá đất tại tuyến đường đó để đề xuất mức thu phí sử dụng vỉa hè, lòng đường.

Cụ thể, khu vực 1 (gồm các quận 1, 3, 4, 5,10, Phú Nhuận, khu A khu đô thị mới Nam thành phố, khu đô thị mới Thủ Thiêm), mức thu sử dụng tạm thời hè phố để kinh doanh được đề xuất từ 50.000 - 100.000 đồng/m2/tháng. Còn mức thu sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè để trông giữ xe từ 180.000 - 350.000 đồng/m2/tháng.

Khu vực 2 gồm quận 2 cũ (trừ khu đô thị mới Thủ Thiêm), quận 6, 7 (trừ khu A Khu đô thị mới Nam thành phố), quận 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Bình Tân, mức thu sử dụng tạm thời hè phố để kinh doanh từ 20.000 - 30.000 đồng/m2/tháng. Mức thu phí vỉa hè, hè phố để trông giữ xe từ 70.000 - 100.000 đồng/m2/tháng.

Khu vực 3 (quận 8, 9, 12, quận Thủ Đức cũ, Tân Phú, Gò Vấp) và khu vực 4 (huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè, Củ Chi), mức thu phí vỉa hè để kinh doanh là 20.000 đồng/m2/tháng và mức thu phí vỉa hè, hè phố để trông giữ xe là 60.000 đồng/m2/tháng.

Khu vực 5 (huyện Cần Giờ), mức thu phí vỉa hè để kinh doanh là 20.000 đồng/m2/tháng và mức thu phí vỉa hè, hè phố để trông giữ xe là 50.000 đồng/m2/tháng.

Về vấn đề sử dụng số tiền cho thuê này, Sở GTVT đề nghị nộp 100% vào ngân sách TP.HCM chi phí cho việc thu phí được lập cấp theo dự toán được duyệt hằng năm và phục vụ duy tu, bảo trì lòng đường, vỉa hè.

Đại diện Sở GTVT TP.HCM nêu ra nhiều trường hợp được miễn thu phí như tổ chức đám cưới, đám tang, trông giữ xe phục vụ sự kiện văn hóa, chính trị.

Ngoài ra còn có các công trình tổ chức giao thông dưới lòng đường, trên hè phố, dịch vụ xe hai bánh công cộng (xe đạp, xe điện) do các tổ chức triển khai thực hiện phục vụ hành khách được cơ quan có thẩm quyền cho phép...

Sử dụng nguồn thu hợp lý

Trước đề xuất trên, đại diện quận 1, quận Bình Thạnh, huyện Nhà Bè đều ủng hộ triển khai thu phí sử dụng tạm lòng đường, vỉa hè. Tuy nhiên, đại diện các đơn vị này cho rằng Sở GTVT TP.HCM cần phối hợp Sở Tài chính TP.HCM tính toán lại mức phí thu do giá đất biến động liên tục theo thời gian.

Như vậy, việc tính mức phí căn cứ vào giá m2 đất đã chuẩn chưa? Câu chuyện phân cấp quản lý giữa sở ngành, quận huyện cũng đáng bàn. Nếu phân cấp không phù hợp dẫn đến chồng chéo quyền, nghĩa vụ càng rắc rối thêm.

Do đó, các địa phương đề xuất nên chọn ra đơn vị độc lập triển khai thu phí, cơ quan nhà nước đóng vai trò giám sát, đề xuất sử dụng nguồn thu. Để quá trình thực hiện hiệu quả, TP.HCM nên chọn nơi làm thí điểm rồi sau đó nhân rộng ra.

Bà Nguyễn Thị Minh Sáu (trưởng ban công tác mặt trận khu phố quận Bình Thạnh) cho biết đã tiến hành khảo sát nhanh 40 người dân đang kinh doanh, buôn bán trên vỉa hè. Bà Sáu nhận xét tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường ở TP.HCM hiện tràn lan không quản lý được.

Nếu cho thuê phải quản lý rõ ràng, không để xảy ra chiếm dụng luôn vỉa hè, lối đi bộ, có chính sách ưu tiên cho người dân tại chỗ. Đặc biệt, Sở GTVT TP.HCM nên làm rõ thêm nguồn thu được dành bao nhiêu % duy tu, bao nhiêu cho đầu tư công nghệ, bao nhiêu bồi dưỡng cho đội ngũ thu phí.

"Theo tôi, nguồn phí thu được cần được lên kế hoạch hợp lý, minh bạch sẽ nhận được sự đồng thuận cao từ phía người dân", bà Sáu nói.

Trao đổi tại hội nghị, bà Lê Thị Hằng (ủy viên Ủy ban MTTQ quận 4) nhấn mạnh rằng, Luật Giao thông đường bộ quy định rõ lòng đường, hè phố là không gian phục vụ công cộng.

Do đó, TP.HCM khảo sát chỉ cho thuê đối với những tuyến đường, khu vực có diện tích bề mặt rộng, cho thuê theo khu vực cụ thể. Các đơn vị ưu tiên lối đi cho người dân, đảm bảo an toàn giao thông.

Bên cạnh đó, bà Hằng nêu thực tế từ nhiều năm nay, lòng đường và vỉa hè trên địa bàn bị lấn chiếm, hình thành thói quen sử dụng để buôn bán, kinh doanh, tập kết vật liệu xây dựng nên khó quản lý.

UBND các địa phương tổ chức ra quân dọn dẹp nhưng không hiệu quả, thất thu ngân sách. Chính vì vậy, việc tổ chức thu phí bài bản như thế này đáp ứng nhu cầu người dân, tăng thu ngân sách mà còn tăng tính quản trị, không để bát nháo ảnh hưởng tới hình ảnh thành phố.

Bà Hằng kiến nghị, đề án nên làm rõ thêm biện pháp chế tài cụ thể đối với trường hợp cố tình lấn chiếm làm nhếch nhác vỉa hè, lòng đường.

Đồng thời, có ràng buộc để người dân không tự ý cho thuê lại làm rối loạn công tác quản lý. Suốt quá trình thu, sử dụng phí cần công khai, minh bạch, công bằng, dân chủ.

Vĩa hè không còn lối đi cho người đi bộ (ảnh chụp tại quận 5, TP.HCM) - Ảnh: PHƯƠNG QUYÊN