Toan tính của Nga khi tấn công Kharkov

Quân đội Nga đang tranh thủ lúc Ukraine chưa nhận được đủ vũ khí và quân số bổ sung để kéo giãn hơn nữa lực lượng đối phương, hạ sĩ khí của Ukraine bằng đòn đánh vào Kharkov.

Lực lượng quân y Ukraine chữa trị một binh sĩ bị thương gần thị trấn Vovchansk, khu vực Kharkov ngày 12-5 - Ảnh: REUTERS

TP Kharkov thuộc tỉnh cùng tên chỉ cách biên giới Nga vài chục cây số, giáp khu vực Belgorod của Nga. Đó là mục tiêu có ý nghĩa biểu tượng và lý tưởng về mặt quân sự, bởi quân đội Nga sẽ không cần chiếm quá nhiều đất để đặt TP lớn thứ hai của Ukraine trong tầm bắn của đạn pháo.

Mặt trận mới thu hút quân Ukraine

Giao tranh giữa Nga và Ukraine đã diễn ra ác liệt suốt cuối tuần qua ở rìa TP Kharkov, với kết quả Matxcơva tuyên bố chiếm được chín ngôi làng của Ukraine tính đến ngày 12-5, trong khi Kiev khẳng định đang đẩy lùi các cuộc tấn công và chiến đấu để giành lại quyền kiểm soát.

Trong thông điệp ghi hình cùng ngày 12-5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố quân đội Ukraine vẫn đang chiến đấu với Nga ở bảy ngôi làng thuộc tỉnh Kharkov. Những ngôi làng này nằm ở phía đông bắc TP Kharkov, cách biên giới Nga khoảng vài cây số.

Cũng trong ngày 12-5, trên mạng Telegram, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi cho biết các binh sĩ "đang phải đối mặt với tình thế khó khăn tại Kharkov" nhưng họ "đang làm mọi cách để giữ vững các tuyến và vị trí phòng thủ, gây thiệt hại cho kẻ thù". Ông khẳng định cho đến nay các nỗ lực chọc thủng phòng tuyến Ukraine của Nga đều đã bị chặn đứng.

Không thể kiểm chứng độc lập các tuyên bố của Nga hay Ukraine trong trường hợp này. Tuy nhiên, những nguồn thứ cấp có thể cho thấy một phần những gì đang diễn ra thực tế.

Tất cả bắt đầu vào rạng sáng 10-5, khi Nga đã phát động một cuộc tấn công mang tính hiệp đồng binh chủng bằng máy bay, pháo binh, bộ binh và xe thiết giáp tràn qua biên giới ở tỉnh Kharkov. Xét về mọi mặt - và bởi tiếng rung chuyển của những quả bom khổng lồ mà nhân chứng của báo New York Times chứng kiến, giao tranh đã diễn ra ác liệt ngay từ những phút đầu tiên.

Mặc dù vậy, các nhà phân tích quân sự cho rằng cuộc tấn công mới của Nga khó có thể lan tới đường phố Kharkov. Quân đội Ukraine được cho là đã xây dựng hệ thống phòng thủ phức tạp xung quanh TP như hàng dặm chiến hào, dây thép gai, mìn và "răng rồng" - cách những người lính gọi các khối hình kim tự tháp có thể ngăn chặn xe tăng. Các quan chức Ukraine, từ Tổng thống Zelensky trở xuống, cũng tuyên bố đang gấp rút tăng viện.

Không có thông tin Ukraine đã điều bao nhiêu lính và vũ khí để bảo vệ Kharkov. Nhưng nếu đổ quân vào TP lúc này, Kiev có thể sập bẫy của quân Nga, theo giới quan sát quân sự.

Trong thông điệp ghi hình ngày 12-5, Tổng thống Zelensky thừa nhận tình hình tại Donetsk "đặc biệt căng thẳng". Nếu đưa quân giải vây Kharkov, Ukraine sẽ phải dàn mỏng lực lượng trên chiến tuyến hàng trăm km và có nguy cơ đặt hàng ngàn binh sĩ trong tầm bắn của pháo binh ngay từ bên kia biên giới Nga.

Cư dân ở Vovchansk và các ngôi làng lân cận ở khu vực Kharkov đợi xe buýt đi di tản hôm 10-5, sau khi Nga tiến hành tấn công Kharkov - Ảnh: REUTERS

Bào mòn lực lượng Ukraine

Giới chức Ukraine tin rằng sẽ mất hàng tháng trời để Nga chiếm được TP Kharkov. Điều đó đúng nếu quân đội Nga đặt mục tiêu kéo cờ lên TP từng là thủ đô của Ukraine. Nhưng nếu Nga chỉ muốn làm tiêu hao sinh lực đối thủ bằng cách chiếm các khu định cư gần Kharkov, họ hoàn toàn có thể làm được.

Các quan chức quân sự Ukraine nhấn mạnh người Nga đã tấn công khu vực biên giới phía bắc để đánh lạc hướng lực lượng Ukraine ở phía nam, nhưng nỗ lực đó không mang lại hiệu quả. Mặc dù vậy, điều đó có thể không đúng hoàn toàn, theo New York Times.

Quân đội Nga đã chậm rãi nhưng đều đặn xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Ukraine cách Kharkov khoảng 400km về phía nam, tiến về thị trấn công nghiệp nhỏ nhưng có vị trí chiến lược Chasiv Yar. Các thông tin gần đây chỉ ra rằng quân đội Nga đã tiến đủ gần tới một đường cao tốc quan trọng để gần như cắt đứt đường tiếp tế của Ukraine.

Các nhà phân tích quân sự tin rằng cuộc tấn công vào Kharkov có thể là một phần trong chiến lược của Nga. Không nhất thiết là mở một tuyến tấn công mới vào Kharkov, Nga dường như đang muốn biến đây thành thỏi nam châm hút lực lượng Ukraine khỏi các chiến trường khác, nơi quân Ukraine vốn đã kiệt sức. Chiến sự gần Kharkov được dự báo sẽ còn khốc liệt hơn nữa khi Nga tấn công quyết liệt hơn để tạo sức ép, buộc Ukraine phải rút quân chỗ khác về giải vây.

Nói với New York Times, ông Mick Ryan - một tướng Úc đã nghỉ hưu và là thành viên tại Viện Nghiên cứu Lowy trụ sở ở Úc - nhận định những tuần tới sẽ là quãng thời gian khó khăn với các lực lượng mặt đất Ukraine.

"Các cuộc tấn công hiện nay có vẻ có quy mô nhỏ nhưng mục đích là nhằm làm suy giảm tinh thần của người Ukraine, cả dân sự và quân sự. Nếu người Ukraine quyết định giữ vững vị trí bằng mọi giá, họ sẽ mất thêm quân và lực lượng sẽ ngày càng nhỏ hơn", ông Ryan nêu quan điểm.