Tiến sĩ trẻ và bước đột phá công nghệ bền vững

TP - Nỗ lực vượt qua hoàn cảnh khó khăn của gia đình, chàng trai trẻ Võ Trường Giang nhận bằng tiến sĩ lúc 27 tuổi và đang là thành viên chủ chốt trong dự án nghiên cứu của chính phủ Singapore tài trợ, nhằm xử lý và tận dụng các nguồn thải.

TS. Võ Trường Giang là nghiên cứu viên Viện Bền vững về hóa học, năng lượng và môi trường, Cơ quan Nghiên cứu, Khoa học và Công nghệ Singapore.

Người “săn” học bổng

TS. Võ Trường Giang (thứ 3, từ phải sang) và đồng nghiệp tại Tuần lễ đổi mới sáng tạo và công nghệ Singapore (SWITCH) 2024.

TS. Võ Trường Giang (thứ 3, từ phải sang) và đồng nghiệp tại Tuần lễ đổi mới sáng tạo và công nghệ Singapore (SWITCH) 2024.

Sinh ra, lớn lên trong một gia đình thuần nông tại xã Thạnh Hòa, Phụng Hiệp, Hậu Giang, gia đình Giang thuộc diện cận nghèo. Tuy vậy, bố mẹ luôn cố gắng hết sức để con cái có cơ hội được học hành đến nơi đến chốn. Ý thức được sự hi sinh ấy, từ nhỏ, chàng trai trẻ luôn nỗ lực không ngừng. Nhờ chăm chỉ và quyết tâm, anh đạt nhiều thành tích học tập, nhận được các suất học bổng khuyến học.

Năm 2014, khi vừa tốt nghiệp xuất sắc Trường Đại học Cần Thơ, anh tham gia phỏng vấn khi có đoàn giáo sư Đài Loan (Trung Quốc) đến Việt Nam công tác. Giang xuất sắc nhận được 2 suất học bổng toàn phần ở 2 Trường Đại học Top 5 tại Đài Loan (Trung Quốc). Anh chọn theo học tại Đại học quốc lập khoa học công nghệ Đài Loan để chinh phục ước mơ. Trong suốt thời gian học tập tại nước ngoài, gia đình luôn là nguồn động viên lớn nhất để anh vượt qua mọi khó khăn. Anh dũng cảm đăng ký học thẳng nghiên cứu sinh mà không qua thạc sĩ. Anh xuất sắc hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh sớm hơn dự kiến 1 năm, nhận bằng tiến sĩ năm 27 tuổi.

TS. Võ Trường Giang (bên trái) lắp đặt thí nghiệm mô phỏng công nghệ thu hồi khoáng từ nước biển siêu mặn.

TS. Võ Trường Giang (bên trái) lắp đặt thí nghiệm mô phỏng công nghệ thu hồi khoáng từ nước biển siêu mặn.

Để đạt được kết quả ấn tượng đó, chàng trai trẻ đã phải nỗ lựcvượt lên giới hạn bản thân, nhiều khi khó khăn tưởng chừng khiến anh gục ngã. Dù chương trình học bằng tiếng Anh, nhưng ngoài lớp học, phần lớn giao tiếp hằng ngày, từ sinh hoạt đến làm việc trong phòng thí nghiệm đều diễn ra bằng tiếng Hoa. Để vượt qua rào cản này, anh đã tự học tiếng Hoa từ người bản xứ. “Thời gian đầu, tôi chỉ bập bẹ được một vài chữ, không nói được câu hoàn chỉnh. Sau hơn một năm tự học, được các bạn học chỉnh sửa, tôi đã có thể trao đổi và hướng dẫn sinh viên bằng tiếng Hoa”, anh kể.

Dự án triệu USD về xử lý nước thải công nghiệp

Sau khi nhận bằng tiến sĩ, dù có nhiều cơ hội làm việc hấp dẫn tại Đài Loan (Trung Quốc), nhưng anh quyết định bước khỏi vùng an toàn, thử thách ở môi trường làm việc mới tại đất nước Singapore. Bằng sự nỗ lực không ngừng, chàng trai trẻ nhanh chóng khẳng định bản lĩnh trí tuệ Việt trong môi trường nghiên cứu quốc tế. Anh trở thành thành viên chủ chốt của dự án “Thu hồi khoáng từ các dòng chất thải ứng dụng trong sản xuất bê tông” , trị giá hơn 2 triệu đô Singapore (tương đương hơn 1,4 triệu USD) do cơ quan Nước quốc gia Singapore và Quỹ nghiên cứu quốc gia Singapore tài trợ.

Dự án nhằm nghiên cứu, phát triển công nghệ điện hóa tiên tiến để tận dụng và chuyển hóa khoáng chất từ nước muối thải (nước biển siêu mặn) kết hợp với khoáng hóa CO2. “Đây là một công nghệ đột phá nhằm giải quyết vấn đề xử lý nước thải công nghiệp, đặc biệt là nước muối siêu mặn từ các nhà máy khử mặn nước biển và khí CO2 (một trong những tác nhân chính gây hiệu ứng nhà kính) thành các khoáng chất có giá trị ứng dụng trong ngành công nghiệp xi măng, vốn là lĩnh vực phát thải CO2 ở mức rất cao”, TS. Võ Trường Giang cho biết.

Anh chia sẻ, hiện tại, dự án đã hoàn thành 2/3 chặng đường với những kết quả rất khả quan, bao gồm 3 công bố quốc tế và 3 bằng sáng chế được đăng ký tại Singapore. Giai đoạn tiếp theo, nhóm nghiên cứu đang tìm kiếm đối tác để triển khai và đánh giá hiệu quả công nghệ ở quy mô lớn hơn. “Nếu thành công, dự án không chỉ giải quyết vấn đề nước thải từ nhà máy khử mặn và khí thải CO2, mà còn góp phần đáng kể vào việc giảm lượng phát thải CO2 từ ngành sản xuất xi măng, hướng tới những giải pháp bền vững cho môi trường và các ngành công nghiệp trọng điểm”, TS. Giang nói.

Đau đáu hướng về quê hương

Dù đang công tác nước ngoài và ghi dấu ấn nổi bật nhưng chàng trai trẻ Võ Trường Giang luôn hướng về quê hương. Anh mong muốn, thời gian tới trở về công tác tại các viện hoặc trường đại học phù hợp ở Việt Nam, nhằm chuyển giao những công nghệ bền vững mà anh đã và đang tiếp cận, góp phần giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường.

"Hãy hướng về mặt trời bóng tối sẽ ở sau bạn là câu nói tôi đặc biệt yêu thích, đó cũng là phương châm sống của tôi. Nó như lời nhắc mình luôn phải sống một cách tích cực, lạc quan, hướng về tương lai, về phía ánh mặt trời và trân trọng từng phút giây được sống. Tôi không xuất thân từ gia đình có điều kiện về kinh tế, nhưng thay vì than thân trách phận, tôi đã không ngừng học tập để thay đổi hoàn cảnh gia đình và chăm sóc tốt hơn cho gia đình".

TS. Võ Trường Giang

Anh chia sẻ, những người con xa quê xem thông điệp “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” từ Tổng Bí thư Tô Lâm là một lời hiệu triệu đầy cảm hứng, đánh thức lòng tự hào dân tộc. “Là một trí thức trẻ, thông điệp này không chỉ gợi lên trong tôi niềm tự hào mà còn nhắc nhở mạnh mẽ về vai trò và trách nhiệm của mình đối với tương lai đất nước”, anh nói.

Anh cho rằng, để góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, thế hệ trí thức trẻ không chỉ cần hoàn thiện bản thân mà còn phải tiên phong trong việc sáng tạo, nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ vào thực tiễn. Chính vì thế, anh luôn định hướng những dự án nghiên cứu đều mang tính ứng dụng cao và gắn liền với các mục tiêu toàn cầu như công nghệ giảm phát thải CO2, sản xuất nhiên liệu xanh hydrogen, hay công nghệ sản xuất hóa chất bền vững để đạt mục tiêu Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050.

Hiện tại, anh là thành viên thường trực của nhóm Đổi mới sáng tạo Singapore (VIN Singapore), một phân nhánh của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (VIC). Anh và các chuyên gia người Việt đang công tác trong nhiều lĩnh vực khác nhau tại Singapore đang thảo luận với VIC để làm cầu nối, góp phần mang những tiến bộ khoa học công nghệ ở Singapore đi vào thực tế ở Việt Nam.

Ở tuổi 34, TS. Võ Trường Giang có 19 bài báo khoa học đã công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục Q1 (14 bài là tác giả chính); 5 bài báo khoa học đã công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục Q2 (4 bài là tác giả chính). Anh được T.Ư Đoàn trao tặng Giải thưởng Quả Cầu Vàng năm 2024.

TS. Võ Trường Giang đang hỗ trợ Trung tâm Phát triển Khoa học, Công nghệ và Tài năng trẻ (thuộc T.Ư Đoàn) trong việc tìm hiểu các chương trình phát triển tài năng của Singapore, nhằm tham khảo và áp dụng các mô hình phù hợp cho Việt Nam.

“Thông qua những đóng góp nhỏ bé này, tôi mong muốn góp phần hiện thực hóa thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm, đưa Việt Nam vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới và khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới”, TS. Võ Trường Giang nói.